KURAM-UYGULAMA DENKLEMİNDE AKADEMİK ÇEVİRİ EĞİTİMİNİN KONUMU

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 14, 35 - 45, 10.07.2017

Rahman Akalın

Öz

Çeviri ile ilgili tartışmalarda
yer yer bir sorun öbeği olarak adlandırılan kuram-uygulama ilişkisi, bugüne
kadar çeviri üzerine söylem üretenlerin bir konusu olmakla birlikte, bu
ilişkide akademik çeviri eğitiminin konumu üzerine yeterince ayrıştırıcı
çalışmanın var olduğu söylenemez. Alandaki kavram örgüsü sorunu, çeviribilim
araştırmalarının herkesçe kabul gören bir zemine oturmasını engellediği gibi;
anılan konu ile ilgili de bir ayrımın ve netliğin oluşmasını zorlaştırmıştır.
Bu noktada gerek kuramsal gerekse uygulamalı düzeyde çeviribilim alanında
‘bilimsel bilgi’ üretmeye çalışanlar için ‘kuram ve uygulama’ kavramlarında
ortak kabullerin bulunması, elzem olarak değerlendirilmelidir. Bu çalışmada
alan yazında ‘kuramuygulama arasındaki uçurum’ olarak ifade edilen sözüm ona
tutarsızlık durumu sorunsallaştırılacaktır. Diğer yandan kuram ve uygulama
kavramları bilim felsefesinden hareketle tanımlanacak, çeviri alanında
kuram-uygulama ilişkisi içeriklendirilmeye, bu ilişkide akademik çeviri
eğitiminin konumu üzerine saptamalarda bulunulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kuram-Uygulama İlişkisi, Akademik Çeviri Eğitimi, Çeviri Kuramı

Kaynakça

• AKALIN, Rahman, Çeviribilim Araştırmalarının Akademik Çeviri Eğitimindeki Yeri ve İşlevi –Kuram Temelinde Akademik Çeviri Eğitiminin Temel İlkelerini Belirleme Denencesi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Alman Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Doktora Tezi, Mersin, 2013.
• AKBULUT, Ayşe Nihal, “Çeviri Eğitiminde Öğrenciye Çeviri Edinci Kazandırma: Çevirmen Kararları ve Dayanakları”, Işın Bengi Öner (Yay.), Çeviribilim 1. Çeviri Eğitiminde Özgün Metni Yorumlama, Çeviri Metni Oluşturma Sürecine Yönelik Yöntem Önerileri, Ankara Üniversitesi TÖMER Bursa Şubesi, Bursa, 1995, s. 13-34.
• AMMAN, Margret, Akademik Çeviri Eğitimine Giriş, (Çev. Deniz Ekeman), Multilingual, İstanbul, 2008.
• BENGİ-ÖNER, Işın, “Çeviribilimde Bireysel Kuramlardan Geniş Ölçekli Bir Bakış Açısına Doğru”, Mehmet Rıfat (Yay.), Çeviri ve Çeviri Kuramı Üstüne Söylemler, Düzlem Yayınları, İstanbul, 1995, s. 9-29.
• ________________, Çeviri Kuramlarını Düşünürken, Sel Yayıncılık, İstanbul, 2001.
• GÜNDOĞDU, Mehmet, “Çeviribilimde Kuram-Uygulama İlişkisi”, 4. Uluslararası Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu Bildirileri, Çanakkale, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Alman Dili Eğitimi Anabilim Dalı, 2004, s. 93-101.
• HANÇERLİOĞLU, Orhan, Felsefe Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2004.
• HOLMES, James, “Çeviribilimin Adı ve Doğası”, Çev. Ayşenaz Koş, Çeviri(Bilim) Nedir?: Başkasının Bakışı, (Yay. Haz.) Mehmet Rıfat, Dünya Yayınları, İstanbul, 2004, s. 165-182.
• ______________, “The Name and Nature of Translation Studies”, Indian Jounal of Applied Linguistics, Vol. XIII No. 2, 1987, s. 9-24.
• ______________, “Translation Theory, Translation Theories, Translation Studies, and The Translator”, (J. Holmes Yay.), Translated! Papers on Literary Translation and Translation Studies, with an Introduction by Raymond van den Broeck, Rodopi, Amsterdam, 1988, s. 93-99.
• ______________, Traslated! Papers on Literary Translation and Translation Studies, with an Introduction by Raymond van den Broeck, Rodopi, Amsterdam, 1988.
• İŞCEN, İsmail, “Çeviribilim İçinde Söylem ve Çeviribilimsel Gerçeklik”, Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, S. 20, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Mütercim Tercümanlık Bölümü, Ankara, 2010, s. 1-15.
• ______________, Çevrim Kuramı. Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2002.
• REISS, Katharina, “Übersetzungstheorien und Ihre Relevanz für die Praxis”, Wiener vorlesungen von Katharina Reiss (Mary Snell- Hornby und Mira Kadric Yay. Haz.), WUV Universitätsverlag, Wien, 1995, s. 29-46.
• SNELL-HORNBY, Mary, Übersetzungswissenschaft – Eine Neuorientierung. UTB –Wissenschaft, Francke Verlag, Tübingen – Basel, 1986.
• TİMUÇİN, Afşar, Felsefe Sözlüğü, İnsancıl Yayınları, İstanbul, 1998.
• VERMEER, Hans, “Übersetzen als kultureller Transfer”, Übersetzungswissenschaft- Eine Neuorientierung. Zur Integrierung von Theorie und Praxis, Mary Snell- Hornby (Yay. Haz.), UTB 1915, Tübingen – Basel, 1986, s. 30-53.
• WILSS, Wolfram, “Theoretische und Empirische Aspekte der Übersetzungswissenschaft”, Lebende Sprachen, Friedrich Krollmann ve Günther Haensch (Yay. Haz.), 32. Jahrgang. Heft 4, 1987, s. 145 150.
• YILDIRIM, Cemal, Bilim Felsefesi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2007.
• YÜCEL, Faruk, “Etkili Bir Çeviri Eğitimi”. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22, s. 144-145.
• ZYBATOW, Lew N., “Methodologie der Translationswissenschaft und Methoden der Translation”, Translation Theory and Methodology. Abstacts, EU High Level Scientific Conference Series on Text and Translation, Saarbrücken, 2004, s. 133-143.
• __________________, “Sprache-Kultur-Translation oder Wieso hat Translation etwas mit Sprache zu tun?” Translation zwischen Theorie und Praxis. Inssbrucker Ringvorlesungen zur Translationswissenschaft I. Forum Translationswissenschaft Bd. I., Lew Zybatow (Yay.), Peter Lang Verlag, Frankfurt, 2002, s. 57-86.