Uluslararası Çatışma Bölgeleri: Doğu Türkistan Ve İnsan Hakları İhlalleri

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, - , 18.02.2013

Gülnihal Altın Öztürk

Öz

Günümüzde Asya, Orta Doğu, Balkanlar gibi dünyanın birçok bölgesinde etnik, dini, ekonomik, politik v.b. çıkarlara dayalı çatışmalar yaşanmaktadır. Uluslararası boyuttaki bu çatışmalarda genellikle güç dengesi olmayıp, sonuç “kazanan ve kaybeden” taraflar olarak karşımıza çıkar. Çatışma bölgelerinde siviller en fazla zararı görür ve insan hakları ihlaline maruz kalırlar. Savaşı önleme, çatışmalara çözüm arama, suçluların cezalandırılması v.b. girişimler çeşitli örgütler, kurum ve kuruluşlar tarafından sürekli gündeme getirilmekte olup, bu girişimlerin başarı ve etkinliği üzerinde tartışmalar yapılmaktadır. Bu sebeple bir savaşın veya çatışmanın ardından yaraları sarmaya çalışmak yerine, bölgedeki sorunların temel sebeplerine inerek insan haklarına duyarlı kalıcı çözümler sunmak ve çatışmayı engellemek daha rasyonel ve insancıldır. Bu çalışmada uluslararası çatışma bölgelerinden birisi olan Doğu Türkistan ve bölgenin güncel sorunları bağlamında insan hakları ihlalleri incelenmektedir. Bu çalışma bölge hakkında yapılan çalışmalara katkı sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnsan hakları, çatışma, Doğu Türkistan’ın güncel sorunları.

Kaynakça

• AKILLIOĞLU, Tekin, İşkencenin, İnsanlıkdışı, Aşağılayıcı Zalimce Davranışların ve Cezaların Önlenmesi, 1988-1989.
• Amnesty International, China-No One is Safe, London, 1996.
• Amnesty International, People’s Republic of China-Gross Violations of Human Rights in the Xinjiang Uighur Autonomus Region, California, 1999.
• ARDEL, Ahmet, Doğu Türkistan, TK, Haziran 1963.
• Beyaz Kitap (White Paper), Chinese Council of State’s Information Bureau, 8 June 2010.
• HARRİS, Lillian Craig, “Xinjiang Central Asia and the Implications for China’s Policy in the İslamic World”, The China Quarterly, 8 March 1993.
• Çin Halk Cumhuriyeti Anayasası, 1982, Madde 33.
• DİLLON, Michael, Xinjiang: Ethnicity, Separatism and Control in Chinese Central Asia, Durham East Asian Papers, 1995.
• DOWAMAT, Tomur, Xinjiang-My Beloved Home, Pekin, 1993.
• Doğu Türkistan ve Çin’in Sömürge Siyaseti Paneli, Düzenleyen: Türk Ocakları Ankara ġubesi, Ankara, 28 ġubat 1998.
• EMET, Erkin, 5 Temmuz Urumçi Olayı ve Doğu Türkistan, Ankara, Ekim 2009.
• Foreign Broadcast Information Service (FBIS), 20.04.1989’dan zikreden Alptekin, Erkin, Son Siyasi Gelişmeler Işığında Doğu Türkistan, Aralık 1991.
• GÜLTEPE, Kazım, Esir Doğu Türkistan Üzerine Bazı Hatırlatmalar, Doğu Türkistan’ın Sesi, İstanbul, Yaz 1990.
• HAZRET, Mehmet Emin, Doğu Türkistan Mektubu, Doğu Türkistan’da Eğitim, Zaman, 25 Ağustos 1989. HETCHER, Michael, Internal Colonialism, Berkeley, zikreden Erkin Ekrem, 1975.
• HOLUBNYCHY, Lydia, Chinese Treatent of the Nationality Problem in Sinkiang, The East Türkic Review, 1960.
• Intensified Religious Repression in East Turkestan During Ramadan, Uyghur American Association, August 2012.
• İNAYET, Alimcan, Asıl kaynak:Zhe Wu, Xinjiang: Ethnic Identitiy, International Competition and Chinese Revolution, 1944-1962, Taiwan Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırmaları Bölümü, Doktora tezi, Taipei:2006.
• KUZU, Burhan, Doğu Türkistan Raporu ve İnsan Hakları İhlalleri, Doğu Türkistan’ın Sesi, İstanbul, Haziran 2001.
• LATTİMORE, Owen, Pivot of Asia, Boston, 1950.
• MOQUETTE, Marc, Tibet, The Right to Self-determination and Territorial Integrity, Netherlands Quarterly of Human Rights, 1990, Tibet Information Network, TIN News Update, 30 April 1990.
• SARAY, Mehmet, Doğu Türkistan Tarihi, Doğu Türkistan’ın Sesi, Doğu Türkistan Vakfı, Sayı 39-40, 199 SENCER, Muzaffer, Birleşmiş Milletler Bağlamında İnsan Hakları, 1991.
• SU AR, Ayşe, Gerçek Soykırım: Doğu Türkistan Dosyası, Doğu Türkistan Göçmenler Derneği, Nisan 200 ġAHYAR, Ataullah, Gündelik Yaşamda Karşılaşılan İhlaller, Hür Doğu Türkistan Sempozyumu, İstanbul, Mart 2010.
• TURANİ, Anwar Yusuf, China’s Destruction of the Environment of the Indigenous People of East Türkistan and Proposals to Resolve the Noble Cause, Çin Halk Cumhuriyeti Türkiye Büyükelçiliği, Sincan’ın ġimdiki Durumu, 1997.
• Türk Hukuk Enstitüsü, http://www.the.org.tr/2009/10/13/dogu-turkistan-sorunu-nedir/,24.11.2011
• TÜRKÖZ, Ahmet, Doğu Türkistan’da İnsan Hakları, İstanbul, 1998, Doktora tezi.
• Uluslararası Af Örgütü, Çin Halk Cumhuriyeti: Uygurlar Çin’in “terörle savaş” adına uyguladığı baskıdan kaçıyor, 1 Temmuz 2004.
• World Uyghur Congress, Violation Of Freedom of Expression in East Turkestan, November 2011.