EĞİTİM VE FELSEFE -EĞİTİMİN DOĞAL/İNSANÎ, TOPLUMSAL VE FELSEFÎ TEMELİ-

Yıl 2018, Sayı: 40, 157 - 172, 28.06.2018

Hasan Hüseyin Bircan

Öz

Eğitim her dönem ve şartta dikkat edilmesi ve tartışılması gereken

bir olgudur. Özellikle modern dönemlerde, her insan, örgün ya da yaygın bir

şekilde eğitim gördüğü için bu olgunun önemi kendiliğinden ortaya

çıkmaktadır. Zira eğitim hemen fark edilebileceği gibi çok karmaşık ve aynı

zamanda birçok unsur ile birlikte düşünülmesi gereken bir olgudur. Bu nedenle

bütün ilgili unsurlar üzerine düşen katkıyı sağlamalıdır. Bu itibarladır ki eğitim

üzerine aynı zamanda “felsefi bakış tarzı”yla da düşünmek bir zorunluluk

olarak görünmektedir. Hele Türk Eğitim Sistemi söz konusu olduğunda,

yapılan onca çabaya rağmen çok ciddi kavramsal, yapısal ve yöntemsel

sorunları olduğu konusunda ilgili herkes mutabıktır. Öyleyse toplumun bu

konuyla ilgili her kesimi, belli yaklaşım ve bakış açılarını, yargılarını “askıya

alıp” üzerine düşeni yapması gerekir. Açıktır ki, eğitimin sosyo-kültürel,

siyasi, ekonomik, düşünsel, psikolojik… sonuçları devamlı olarak gözden

geçirilmesi gerekmektedir. Bu gözden geçirmenin tek bir alanla

sınırlandırılmayacak çok çeşitli yolları vardır. Eğitime yaklaşımların ve onun

gidişatını fark etmenin en başta gelen yollarından biri ise, bütüncül, gerekçeli,

analitik, sentetik ve eleştirel bakıştır. İşte bizim bu çalışmada dikkat çekmeye

çalıştığımız temel tema, bu bakış tarzını temsil eden “felsefi bakış tarzı”nın

eğitime yaklaşımlarda ve eğitimle ilgili kararlarda ihmal edilmemesi

gerektiğine dikkat çekmekten ibarettir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Eğitim felsefesi, Eğitim ve toplum, Eğitim ve insan

Kaynakça

• Bircan, H. H. (2016). Fârâbî’ye Göre İnsanlığı Gerçekleştirmenin ve Medeniliğin Zorunlu Bir Şartı Olarak Eğitim ve Öğretim. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı: (Bahar 2016). ss. 104-123. Cassirer, E. (1996). Kant’ın Yaşamı ve Öğretisi. (Çev. D. Özlem). İstanbul: İnkılap Kitabevi Yayınları. Cevizci. A. (2012). Eğitim Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları. Fârâbî, (1987). Risâletü’t-tenbîh alâ sebîli’s-saâde. (Thk. Sahban Halîfât). Amman. [Fârâbî, (1992). Mutluluk Yoluna Yöneltme. (Çev. H. Özcan). İzmir]. Fârâbî, (1992). Tahsîlü’s-saâde. (Thk. C. Ali Yasin). el-A’mâlü’l-felsefiyye İçinde (119-197). Beyrut: Dâru’l-Menâhil. [Fârâbî, (1999a). Mutluluğun Kazanılması, (Çev. A. Arslan). Ankara: Vadi Yayınları]. Fârâbî, (2008). Kitâbü’l-burhân, (Metin ve Tercüme. Çev. Ö. Türker ve Ö. M. Alper). İstanbul: Klasik Yayınları. Frankena, W. K. (2007). “Eğitim”. Felsefe Ansiklopedisi. (Ed. A. Cevizci). Ankara: Ebabil yayınları. Gutek, L. G. (2011). Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar. (Çev. N. Kale). Ankara: Ütopya Yayınları. Kant, I. (2009). Eğitim Üzerine. (Çev. A. Aydoğan). İstanbul: Say Yayınları. Moore, R. (2015). Eğitim ve Toplum-Eğitim Sosyolojisinde Sorunlar ve Açıklamalar-. (Çev. H. Arslan). İstanbul: Paradigma Yayınları. Noddings. N. (2016). Eğitim Felsefesi. (Çev. R. Çelik). Ankara: Nobel Yayınları. Reboul, O. (1991). Eğitim Felsefesi. (Çev. I. Gürbüz). İstanbul: İletişim Yayınları.