THE SOVERLIGNTY OF HITTITES IN THE MOUNDS ZALPA, İKİZTEPE AND NERİK AT SAMSUN

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 392 - 407, 28.12.2018

Dursun Sağdış , Osman Çolak

Öz

According to the information obtained from the researches about Hittites it is stil not known, where they exactly came from, which way they followed, when they migrated to the Anatolia. Althought there are same opininons that they came to Anatolia over Thrace and Black Sea, there are also same other opinions defending that they have left the Balkans and have reached the middle of Black Sea by seaway. It has also been kept open to debate the possibility of coming from Caucasia. About the mainly views these mysterious people passed through Anatolia geography from Caucasia. They went along the coastline of the Black Sea to Bafra where the Kızılırmak flows into the sea and stayed there for a while. Then they moved to central parts of the Anatolia. They followed peaceful policy
in the public of Hattians for a long time and then they improved their struggle for the sovereignty towards the central Anatolia near the Kızılırmak. When they provide the authority at the iner side, they turned to The North Black Sea region. King Anitta captured some of the kingdoms in Anatolia one by one. These cities were Neşa, Ullama, Harkimas, Zalpuvas (Zalpa),Hattusha Şalativara. The city of Zalpa (Bafra nowadays) was the one of these cities. Along, with taking the Zalpa, Hittites army razed the Ikiztepe located in Hinterland to the ground. In lates times even though Hittites lost their sovereignty at these locations for a short time. Hattuşili 1 turned to Zalpa and gained the dominion over the middle Black Sea and Samsun region again In the following periods Hittites met their eternal enemies Kasgas. Gasgas bewildered the Hittites by taking under control the main city of the Hittites, Nerik (Vezirköprü, Oymaağaç). After that for long years the Nerik was in the domination borders of Gasgas. This problem was the reason of the endless and ruthless war between Hittities and Kasgas. The excauation reports, scientific articles, and books, publications about the Hittites have been investigated during the researches of the subject. 

Anahtar Kelimeler

Samsun, Hitit, Kasga, Nerik, Zalpa, İkiztepe, Dominion, Struggle

SAMSUN’DA BULUNAN, ZALPA, İKİZTEPE VE NERİK YERLEŞMELERİNDE HİTİTLER’İN HAKİMİYET MÜCADELESİ

Öz

Yapılan
araştırmalara göre Hititler’in Anadolu’ya nereden geldikleri, hangi yolu takip
ettikleri, Anadolu’ya göç tarihleri şimdilik kesin olarak bilinmemektedir.
Hititler’in, Anadolu’ya, Trakya ve Boğazlar üzerinden geldiklerini,  hatta Balkanlar’dan çıkarak deniz yoluyla
Orta Karadeniz’e ulaştıklarını savunan görüşler varsa da,  Hititler’in Kafkasya üzerinden gelmiş
olabilme ihtimali de, bilim çevrelerince kuvvetli bir şekilde tartışmaya açık
tutulmuştur.  Ağırlıklı görüş itibariyle
bu gizemli halk, Kafkaslardan Anadolu coğrafyasına geçti. Karadeniz kıyı şeridi
boyunca ilerleyip Kızılırmak(Maraşantiya)’ın denize aktığı yere (Bafra’ya
=Zalpa) gelerek, orada belirli bir süre kaldı. Sonra güneye yani İç Anadolu’ya
hareket ettiler. Uzun süre Hattiler’in içinde barışçıl bir politika izleyen
Hititler,  ardından Kızılırmak
(Maraşantiya)’ı takip ederek İç Anadolu’ya doğru hakimiyet mücadelesini
genişletti. İç bölgede otoriteyi sağlayan Hititler, tekrar kuzeyde Karadeniz
bölgesine yöneldiler. Kral Anitta Anadolu’da bulunan bir takım krallıkları
birer birer ele geçirdi. Bu şehirler arasında Neşa, Ullama, Harkimaş, Zalpuvaş
(Zalpa), Hattuşa, Şalativara bulunmaktaydı. Alınan yerler arasında günümüzde
Bafra’ya lokalize edilen Zalpa şehri de vardı. 
Zalpa’nın alınması ile birlikte, hinterlandı içerisinde yer alan
İkiztepe’yi de Hitit orduları yerle bir etti. İlerleyen zamanlarda Hititler, bölgedeki egemenliklerini kısa süreli
kaybetmiş olsalar da I. Hattuşili tekrar Bafra= Zalpa’ya yönelerek Orta
Karadeniz ve Samsun bölgesindeki hakimiyetini güçlendirdi İlerleyen
dönemlerde Hititler’in karşısına ezeli düşmanları olacak, Kaşkalar çıktı.
Kaşkalar Hititler’in kült şehri Nerik’i (Vezirköprü Oymaağaç) alarak Hititler’i
büyük şaşkınlığa uğrattılar. Bundan sonra uzun yıllar Nerik, Kaşkalar’ın
hakimiyet sınırları içerisinde kalacaktır. Bitmek tükenmek bilmeyen amansız
Hitit-Kaşka mücadelelerinin temelinde de bu sorun yatmaktadır. Konu
araştırılırken kazı raporları, bilimsel makaleler ve kitaplar, Hititlere ait
yayınlar incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Samsun, Hitit, Kaşka, Nerik, Zalpa, İkiztepe, Hakimiyet, Mücadele

Kaynakça

• Otten, Heinrich, 1973 “Einealthethitische Ertzahlung um die Statd Zalpa”, StBoT 17, Wiesbaden, 64.
• Schuler, Einar von, 1965 Die Kaškaer, Ein Beitrag zur Etnographie des Alten Kleinasien, Berlin.