Antidepresan Konulu İçeriklerin Gazetelerde Sunumu

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 2, 91 - 114, 27.12.2018

Ferihan Ayaz Hatice Kahraman Adıyaman

Öz

Antidepresan kullanımının yararları
ya da zararları kamuoyunda tartışılagelmektedir. Gazetelerdeki antidepresan
konulu içeriklerin nasıl sunulduğu, antidepresanlara yönelik tutumlar,
antidepresanların neden olduğu ya da tedavi ettiği hastalıklar merak konusudur.
Dolayısıyla bu çalışmanın genel amacı antidepresan içerikli yayınların
gazetelerde nasıl sunulduğunu ortaya koymaktır. Bu genel amaç doğrultusunda
Prnet MSuite Programı aracılığı ile yapılan tarama sonucunda Aralık 2017
itibariyle Türkiye’nin tirajı en yüksek ilk 5 gazetesi olan Sabah, Hürriyet,
Sözcü, Posta ve Habertürk gazetelerinde 2015, 2016 ve 2017 yılları arasında
içinde “antidepresan” kelimesi geçen toplam 180 içerik, içerik analizi yöntemi
ile analiz edilmiştir. Analiz sonucunda gazetelerin antidepresanlara yönelik
tutumunun çoğunlukla nötr ve olumsuz olduğu ortaya çıkmıştır.
“Antidepresanların başka hastalıklara neden olması”, antidepresanlara ilişkin
risk faktörlerinin ilk sırasında yer almaktadır. Antidepresanlara ilişkin yan
etkiler arasında ilk sırada “cinsel problemler” ve “sersemlik/baş dönmesi/uyku
hali” gelmektedir. Antidepresan kullanmaya alternatif olarak ilk sırada
“toplumsal/ekonomik/siyasi yapının düzelmesi” önerilmiştir. Antidepresanların
tedavi ettiği hastalık olarak çoğunlukla depresyona/mutsuzluğa işaret
edilmiştir. Ancak kimi zaman antidepresanların tedavi ettiği ve neden olduğu
hastalık aynı olabilmektedir. Sonuç olarak gazetelerin genel olarak
antidepresanlara olumlu bakış açısının olmadığı, çoğu zaman kafa karıştırıcı
bilgilerin verildiği, antidepresanlara ön yargı geliştirebilecek nitelikte
içeriklerin var olduğu söylenebilir. 

Anahtar Kelimeler

Antidepresan, antidepresan haberleri, medya ve antidepresan, gazeteler ve antidepresan

Kaynakça

• Antonuccio, David O.; Danton, William G.; Denelsky Garland Y.; Greenberg Roger P. ve James S. Gordon (1999), “Raising Questions About Antidepressants”. Psychotherapy and Psychosomatics, 68: 3-14.https://pdfs.semanticscholar.org/e2aa/ee7001e778d9fb5afd480a765593c325df96.pdf (Erişim tarihi: 3.9.2018).
• Antonuccio, David O.; Burns, David D.; Danton, William G. (2002), “Antidepressants: A Triumph Of Marketing Over Science?”, Prevention & Treatment, 5(1). http://www.antidepressantsfacts.com/2002-07-15-Antonuccio-therapy-vs-med.htm (Erişim tarihi: 21.6.2018).
• Çetin, Mesut ve Cengizhan Açıkel (2009), “Meta Analizler Işığında Bütün Antidepresanlar Aynı Mıdır?”, Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 19: 87-92 https://www.researchgate.net/profile/Mesut_Cetin3/publication/239592707_Meta-analizler_Iflnda_Butun_Antidepresanlar_Ayn_mdr/links/54b181eb0cf220c63cd12719/Meta-analizler-Iflnda-Buetuen-Antidepresanlar-Ayn-mdr.pdf?origin=publication_detail (Erişim tarihi: 21.6.2018).
• Doğan, Sultan (2011),”Cinsel Işlev Bozuklukları, Depresyon ve Antidepresanlar. Journal of Mood Disorders. 1, (2), s. 81-86. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/109848 (Erişim tarihi: 10.7.2018).
• Eker, Engin (1999), “Psikiyatride Akılcı Ilaç Kullanımı”. Akılcı İlaç Kullanımı Sempozyumu (14 Ocak 1999)’nda sunulan bildiri. İstanbul. s. 151-158. http://www.ctf.edu.tr/stek/pdfs/11/1111ee.pdf (Erişim tarihi: 21.6.2018).
• Göka, Erol (2002), “Plasebo Kavramı ve Plasebo Etkisi”. Türk Psikiyatri Dergisi. 13, (1), s. 58-64. http://turkpsikiyatri.com/C13S1/plasebo.pdf (Erişim tarihi: 21.6.2018).
• Hernandez Juan Francisco; Aukie K. Mantel-Teeuwisse; Ghislaine J.M.W. van Thiel; Svetlana V. Belitser; Jan Warmerdam; Jan A. M. Raaijmakers ve Toine Pieters (2012), “A 10-Year Analysis of The Effects of Media Coverage of Regulatory Warnings on Antidepressant Use in the Netherlands and UK.” PLoS ONE 7(9) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3447767/pdf/pone.0045515.pdf (Erişim tarihi: 3.9.2018).
• Kaya, Burhanettin ve Süheyla Ünal (2001), “Karma Anksiyete ve Depresyon Bozukluğu”. Psikiyatri Dünyası. 5, s. 80-88. https://www.researchgate.net/profile/Suheyla_Unal/publication/315112646_Karma_Anksiyete_ve_Depresyon_Bozuklugu/links/59e1df92aca2724cbfdfe22f/Karma-Anksiyete-ve-Depresyon-Bozuklugu.pdf?origin=publication_detail (Erişim tarihi: 9.7.2018).
• Kirsch, I., Moore, T.J., Scoboria, A., & Nicholls, S.S. (2002). “The Emporer's New Drugs: An Analysis of Antidepressant Medication Data Submitted to the U.S. Food And Drug Administration”. Prevention & Treatment, 5, (23). http://www.journals.apa.org/prevention/volume5/pre0050023a.html (Erişim tarihi: 9.7.2018).
• Kirsch, İrving ve Guy Sapirstein (1998). “Listening to Prozac, But Hearing Placebo? A Meta-Analysis of Antidepressant Medication”. Prevention & Treatment, 1(2). http://journals.apa.org/prevention/volume1/pre0010002a.html (Erişim tarihi: 9.7.2018).
• Kirsch, İrving (2012), Antidepresan Efsanesinin Sonu - Çıplak Kralın Yeni İlacı, İstanbul: Kuraldışı Yayınevi
• Küçükusta, Ahmet Rasim (2011), Adamın Biri Doktora Gitmiş, Gidiş O Gidiş, (4. Baskı), İstanbul: Hayykitap
• Lauridsen, Green M. ve Kalvemark Sporrong S. (2018), “How Does Media Coverage Effect the Consumption of Antidepressants? A Study of the Media Coverage of Antidepressants in Danish Online Newspapers 2010-2011.” Research in Social and Administrative Pharmacy. 14, s. 638-644. https://reader.elsevier.com/reader/sd/338F9B8C7820FFF08C78E28B885A4AC611AD003CD329B22B5D9585C6C918B6E7C5C3F4BE2054753EF42204945E50490C. (Erişim tarihi: 22.6.2018).
• Leo, Jonathan ve Jeffrey J. Lacasse (2008), “The Media and the Chemical Imbalance Theory of Depression”, Society, 45 (1), s. 35-45. https://www.researchgate.net/publication/226917394_The_Media_and_the_Chemical_Imbalance_Theory_of_Depression (Erişim tarihi: 3.9.2018).
• Moynihan, Ray ve Alan Cassels (2010), Satılık Hastalıklar, (3. Baskı). İstanbul: Hayykitap.
• Örsel, S. (2004). “Depresyonda Tedavi: Genel İlkeler ve Kullanılan Antidepresan İlaçlar.” Klinik Psikiyatri. Ek:4, s. 17-24. https://www.journalagent.com/kpd/pdfs/KPD_7_80_17_24.pdf (Erişim tarihi: 9.7.2018).
• Smith, Adam (2016), “Unrelenting: A Media-Focused Political Economy Analysis of Antidepressant Use in Canada”, (Yüksek Lisans Tezi). Faculty of Graduate Studies: Department of Political Studies University of Manitoba.
• Schildkraut Joseph J. (1965), “The Catecholamine Hypothesis of Affective Disorders: A Review of Supporting Evidence”. Am J Psychiatry. 122,(5), s. 509-22. https://ajp.psychiatryonline.org/doi/abs/10.1176/ajp.122.5.509 (Erişim tarihi: 3.9.2018).
• http://www.who.int/mental_health/management/depression/en/ (Erişim tarihi: 21.6.2018).
• http://www.toraks.org.tr/userfiles/file/ulusal_hastalik_yuku_hastalikyukuTR.pdf (Erişim tarihi: 21.6.2018).
• http://ec.europa.eu/eurostat/documents/7330775/7339623/Turkey+_in_statistics_2015.pdf/317c6386-e51c-45de-85b0-ff671e3760f8 (Erişim tarihi: 21.6.2018).