FÂTIMÎLER DEVLETİ’NDE ERMENİ KÖKENLİ CEMÂLİ VEZİR HANEDANLIĞININ SONU VE ALİ b. EFDAL’İN FAALİYETLERİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 3, 79 - 81, 15.03.2019

Fatih Korkmaz

Öz

Cemâli ailesi Halife Muntansır döneminde Berd
el-Cemâli ile devletin üst kademelerine geldiler. İzledikleri siyasetle
Fâtımîler Devletini yıkılmanın eşiğinden alıp istikrara kavuşturdular. Berd
el-Cemâli’den sonra yerine oğlu Efdal vezirlik makamına geldi. Fakat onun ölümü
ile aile güç kaybetti. Daha sonra ise Ali b. Efdal bu ailenin son üyesi olarak
vezir oldu ve aile tekrar eski gücüne kavuştu. Ancak Ali b. Efdal uyguladığı
reformlar ve politikalar neticesinde suikasta uğradı ve Cemâli ailesi tarih
sahnesinden çekildi. 

Anahtar Kelimeler

Berd el-Cemâli, Ali b. Efdal, Fâtımîler Devleti

Kaynakça

• Abdü’l-Munim Mâcid, (Tarihsiz) Nazm el-Fâtımiyyîn ve Rüsûmuhum fî Mısır, I, s. 135Ahmed. b. Abdulvehhab Nüveyrî, (Tarihsiz) Nihâyetü’l-Ereb fî Fünûni’l-Edeb, XXVIII-XXIX, Thk. Necîb Mustafa Fevvâz- Hşkmet Keşelî Fevvâz, Tarihsiz.Al-Imad, Leila S., (1990) The Fatimid Vizierate 969-1172, Berlin, Alican, Mustafa, (2014) “Fatımî Halifesi el-Mustansır Döneminde Mısır’da Yaşanan Sosyo-Ekonomik ve Siyasi Buhran Üzerine Bir İnceleme”, Tarih Dergisi, LIX, İstanbul, , 1-26Aydın, Yunus Emre, (2017) Mısır Fâtimî Halifesi el-Âmir bi-ahkâmillah ve Dönemi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Aydın, Yunus Emre, (2018) “Fâtimîler Devleti’nin Kuruluşunda Kutâme Kabilesinin Rolü ve Mağrib’de Fâtimî-Kutâme İlişkileri (762-972)”, ANASAY, III, Erzurum, Becker, C.H.,( 2001) “Bedrülcemali”, İslam Ansiklopedisi, II, Eskişehir, 447.Çelik, Aydın, (2018) Fâtımîler Devleti Tarihi (909-1171), Ankara,Dadoyan, Seta DB, (1997) The Fatimid Armenians Culturel and Political Intaraction in the Near East, Brıll, Leiden, Daftary, Farhad, (2017) İsmaililer-Tarihleri ve Öğretileri, Tecüme, Ahmet Fethi, İstanbul, Eymen Fuad Seyyid, (1992) ed-Devletü’l-Fâtımîyye fî Mısır Tefsîru Cedîd, Kahire, İbn el-Esîr, (2012) el-Kâmil fî’t-Tarîh, VIII, Thk. Ömer Abdu’s-Selâm Tedmûrî, Beyrut, İbn Müyesser, (Tarihsiz) el-Müntekâ min Ahbâri Mısır, (Özetleyen Makrizî), Thk. Eymen Fuad Seyyid, Kahire, İbn Tağrıberdî, (1992) en-Nücûm ez-Zâhire fi Mülûki Mısır ve’l-Kâhire, V, Thk. Muhammed Hüseyin Şemsüddin, Beyrut, İbn Tuveyr, (1992) Nüzhetü’l-Mukleteyn fî Ahbâri’d-Devleteyn, Thk. Eymen Fuad Seyyid, Beyrut, İbn Zâfir, (1972) Ahbâr ed-Düveli’l-Munkatıa, Thk. Andre Ferre, Kahire, Makrizî, (1996) İttiâz el-Hunefâ biahbâri’l-Eimmeti’l-Fâtımiyyîn el Hulefâ, II, Thk. Muhammed Hilmi-Muhammed Ahmed, Kahire, Muhammed Abdullah Sâlin el-Amâyire, (2009) Ceyş el-Fâtımî, Amman, Muhemmed Süheyl Takkûş, (2007) Tarîh el-Fâtımiyyîn fî Şimâli İfrikîyye ve Mısır ve Bilâd’ş-Şâm, Beyrut, Nüveyrî, (Tarihsiz) Nihâyetü’l-Ereb fî Fünûni’l-Edeb, XXVIII-XXIX, Thk. Necîb Mustafa Fevvâz- Hşkmet Keşelî FevvâzÖzaydın, Abdulkerim, (1992) “Bedr el-Cemâlî”, DİA, X, İstanbul, 330.Sevim, Ali, (1990) Ünlü Selçuklu Komutanları Afşin, Atsız, Artuk ve Aksungur, Ankara, Tyrensis, Willermus, (2016) Willermus Tyrnsis’in Haçlı Kroniği, I, trk. trc. Ergin Ayan, İstanbul, Usta, Aydın, ( 2001) Çıkarların Gölgesinde Haçlı Seferleri, İstanbul