Chicago Konvansiyonu Doğrultusunda Gelişen Sivil Havacılık Sektöründe Havayollarında Uygulanan Filo Planlama Stratejileri

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 167 - 177, 20.03.2019

Tüzün Tolga İnan

Öz

17 Aralık 1903 tarihinde Wright Kardeşlerin ilk
başarılı motorlu uçuş deneyimi ile başlayan Sivil Havacılık Sektörü, 11 Eylül
2001 saldırılarından sonra kısa süreli bir gerileme trendine girse de her geçen
yıl gelişmeye devam etmektedir. İkinci Dünya Savaşının sonrasına kadar sivil
havacılığın geliştirilmesi doğrultusunda düzenlemeler yapılmış olsa da sivil
havacılık tarihinde gerçekleşen en önemli düzenleme 7 Aralık 1944 tarihinde
gerçekleşen Chicago Konvansiyonudur. Chicago Konvansiyonu ile birlikte sivil
havacılıkta on sekiz ek yayınlanmış olup, bu eklerin en önemli konularından bir
tanesi hava sahasındaki serbestlik anlayışı olmuştur. Bu anlayış neticesinde
sivil havacılık büyük bir gelişim trendine girmiş ve bu gelişim trendi ile
birlikte bayrak taşıyıcı havayolları dışında birçok özel havayolu kurulmuştur.
Birçok havayolunun sektörde yer alması ile rekabet stratejileri farklılaşmış ve
havayolları tarafından başarılı olabilmek için birçok strateji uygulanmaya
başlanmıştır. Bu stratejilerinin en önemlilerinden biri de çalışmamızda Chicago
Konvansiyonunun imzalanma aşaması ile birlikte incelediğimiz havayollarında
filo planlaması konusudur.

Anahtar Kelimeler

Chicago Konvansiyonu, Çok Ölçütlü Karar Verme, Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci, Logaritmik Bulanık Tercih Programlama, Değerlendirme ve Karar Ortamlarını Kısıtlamaya Yönelik Yeni Yaklaşım.

Kaynakça

• Bharda, D. (2003). Choice of Aircraft Fleets in the US NAS: Findings from a Multinomial Logit Analysis. Center for Advanced System Development (CAASD), The MITRE Corporation. Technical Papers.
• Bongo, M.F., Ocampo, L.A. (2017). A hybrid fuzzy MCDM approach for mitigating airport congestion: a case in ninoy aquino international airport. J. Air Transp. Manag., 63, 1-16. http://dx.doi.org/10.1016/j.jairtraman.2017.05.004. Erişim Tarihi 08.01.2018.
• Bruno, G., Esposito, E., Genovese, A. (2015). A model for aircraft evaluation to support strategic decisions. Expert Syst. Appl., 42, 5580-5590. http://dx.doi.org/10.1016/ j.eswa.2015.02.054. Erişim Tarihi 08.01.2018.
• Chen, I.S. (2016). A combined MCDM model based on DEMATEL and ANP for the selection of airline service quality improvement criteria: a study based on the Taiwanese airline industry. J. Air Transp. Manag., 57, 7-18. http://dx.doi.org/ 10.1016/j.jairtraman.2016.07.004. Erişim Tarihi 08.01.2018.
• Chen, J.C., Lin, S.C., Yu, V.F. (2017). Structuring an effective human error intervention strategy selection model for commercial aviation. J. Air Transp. Manag., 60, 65-75. http://dx.doi.org/10.1016/j.jairtraman.2017.01.008. Erişim Tarihi 09.01.2018.
• Dempsey, P. (2008). The evolution of air transport agreements'. Ann. Air Sp. Law, 33, 127–193.
• Deveci, M., Demirel, N.Ç., Ahmetoglu, E. (2017). Airline new route selection based on interval type-2 fuzzy MCDM: a case study of new route between Turkey- North American region destinations. J. Air Transp. Manag., 59, 83-99. http:// dx.doi.org/10.1016/j.jairtraman.2016.11.013. Erişim Tarihi 09.01.2018.
• Dozic, S., Kalic, M. (2014). An AHP approach to aircraft selection process. Transp. Res. Proc., 3, 165-174. http://dx.doi.org/10.1016/j.trpro.2014.10.102. Erişim Tarihi 09.01.2018.
• Dozic, S., Lutovac, T., Kalic, M. (2017). Fuzzy AHP approach to passenger aircraft type selection, Journal of Air Transport Management, 1-11. http://dx.doi.org/10.1016/j.jairtraman.2017.08.003. Erişim Tarihi 12.01.2018.
• Dozic, S., Kalic, M. (2015a). Three stage airline fleet planning model. J. Air Transp. Manag., 46, 30-39. http://dx.doi.org/10.1016/j.jairtraman.2015.03.011. Erişim Tarihi 16.01.2018.
• Gomes, L.F.A.M., de Mattos Fernandes, J.E., Soares de Mello, J.C.C.B. (2012). A fuzzy stochastic approach to the multicriteria selection of an aircraft for regional chartering. J. Adv. Transp., 48(3), 223-237. http://dx.doi.org/10.1002/atr.206. Erişim Tarihi 12.01.2018.
• Haanappel, P. (2001). Airline ownership and control and some related matters. 26 (2) Air Sp. Law 26(2), 90–103.
• Harasani, W.I. (2006). Evaluation and selection of a fleet of aircraft for a local airline. JKAU Eng. Sci., 17(2), 3-16.
• Harasani, W.I. (2008). Evaluation and Selection of a Fleet of Aircraft Located in Madniah, Saudi Arabia. 12th Annual World Conference Air Transport Research Society, Athens.
• Havel, B., Sanchez, G. (2011). Restoring Global Aviation’s Cosmopolitan Mentalité. Boston University Int. Law J., 29, 1–40.
• Holloway, S. (2008). Straight and Level: Practical Airline Economics. Ashgate, Hampshire, England, Burlington, USA.
• http://ec.europa. eu/competition/elojade/isef/case_details.cfm?proc_code¼3_N438_2002. Erişim Tarihi 08.01.2018.
• http://www.icao.int/Meetings/a38/Pages/resolutions.aspx. Erişim Tarihi 08.01.2018.
• Khoo, H.L., Teoh, L.E. (2014). An optimal aircraft fleet management decision model under uncertainty. J. Adv. Transp., 48(7), 798-820. http://dx.doi.org/10.1002/ atr.1228. Erişim Tarihi 12.01.2018.
• Lykotrafiti, A. (2015). Liberalization of international civil aviation – charting the legal flightpath. Transport Policy, 43, 85-95.
• Ozdemir, Y., Basligil, H., Karaca, M. (2011). Aircraft selection using analytic network process: a case for Turkish airlines. In: Proceedings of the World Congress on Engineering Vol II, London, U.K. July 6-8 available at: http://www.iaeng.org/ publication/WCE2011/WCE2011_pp1155-1159.pdf. Erişim Tarihi 12.01.2018.
• Rezaei, J., Hemmes, A., Tavasszy, L. (2017). Multi-criteria decision-making for complex bundling configurations in surface transportation of air freight. J. Air Transp. Manag., 61, 95-105. http://dx.doi.org/10.1016/j.jairtraman.2016.02.006. Erişim Tarihi 16.01.2018
• Saaty, T.L. (1980). The Analytic Hierarchy Process, Planning, Priority Setting, Resource Allocation. McGraw-Hill, New York.
• See, T.K., Gurnani, A., Lewis, K. (2004). Multi-attribute decision making using hypothetical equivalents and inequivalents. J. Mech. Des., 126(6), 950-958. http:// dx.doi.org/10.1115/1.1814389. Erişim Tarihi 11.01.2018.
• Sun, X., Gollnick, V., Stumpf, E. (2011). Robustness consideration in multi-criteria decision making to an aircraft selection problem. J. Multi-Criteria Decis. Analysis, 18, 55-64. http://dx.doi.org/10.1002/mcda.471. Erişim Tarihi 15.01.2018.
• Yeh, C.H., Chang, Y.H. (2009). Modeling subjective evaluation for fuzzy group multicriteria decision making. Eur. J. Oper. Res., 194(2), 464-473. http://dx.doi.org/ 10.1016/j.ejor.2007.12.029. Erişim Tarihi 15.01.2018
• Wang, T.C., Chang, T.H. (2007). Application of TOPSIS in evaluating initial training aircraft under a fuzzy environment. Expert Syst. Appl. 33, 870-880. http:// dx.doi.org/10.1016/j.eswa.2006.07.003. Erişim Tarihi 15.01.2018.
• Wang, Y.M., Chin, K.S. (2011). Fuzzy analytic hierarchy process: a logarithmic fuzzy preference programming methodology. Int. J. Approx. Reason, 52(4), 541-553. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijar.2010.12.004. Erişim Tarihi 10.01.2018.