ÖĞRETMEN MESLEKÎ ÖĞRENMESİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ: BİR DURUM ÇALIŞMASI

Year 2021, , 1 - 29, 20.12.2021

Gamze Emre Erden Ali Çağatay Kılınç

https://doi.org/10.7596/abbad.20122021.001

Abstract

Bu araştırmanın amacı, öğretmen mesleki öğrenmesini etkileyen faktörlerin incelenmesidir. Nitel araştırma yöntemi ve durum çalışması deseninde tasarlanan bu çalışmaya, Karabük ilinde bulunan okullarda görev yapan toplam 32 öğretmen katılmıştır. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmış ve içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonuçları öğretmen mesleki öğrenmesini etkileyen faktörlerin; okul müdürü, meslektaşlar, okul iklimi, okulun fiziki şartları, öğrencilerin sosyoekonomik ve sosyokültürel durumları, öğrencilerin öğrenme istekleri, öğretmenlerin motivasyonu ve öğrenme istekleri, kişisel faktörler, yaşadıkları ekonomik kaygılar ve mesleki tükenmişlik ile hizmet içi eğitimin kalitesi, mevzuat, ihtiyaç analizi eksikliği ve sağlıklı bir ödül mekanizması olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte araştırma sonuçları, öğretmen mesleki öğrenmesinin öğretim sürecine etkilerinin; öğrencilerin farklılaşan ihtiyaçlarını karşılama, sınıfı etkili yönetme, yeni öğretim yöntem ve tekniklerini kullanabilme, teknolojiyi öğretim sürecine entegre etme, daha nitelikli bir öğretim yapma, yüksek öğrenci akademik başarısı sağlama ve öğrenciyle daha etkili bir iletişim kurma olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırma sonuçları ilgili alanyazınla ilişkili bir biçimde tartışılmış ve bazı öneriler sunulmuştur.

Keywords

Öğretmen, öğretmen mesleki öğrenmesi, nitel araştırma, durum çalışması

References

• AKİBA Motoko, “Measuring teachers’ professional learning activities in international context. In G. K. Letendre & A. W. Wiseman (Eds.), Promoting and sustaining a quality teacher workforce”, Emerald, Bingley, 2015, pp. 87-110.
• ARASTAMAN Gökhan, ÖZTÜRK FİDAN İnci ve FİDAN Tuncer, “Nitel araştırmalarda geçerlik ve güvenirlik: Kuramsal bir inceleme”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2018, 15(1), s. 37-75.
• BAŞKALE Hatice, “Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi” Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 2016, 9(1), s. 23-28.
• BAYRAM İlknur ve BIKMAZ Fatma, “Ders imecesi modeli ve modelin öğretmen mesleki gelişimine katkısı üzerine bir inceleme” Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2019, 52(2), s. 577-610.
• BORKO Hilda, “Professional development and teacher learning: Mapping the terrain” Educational Researcher, 2004, 33(8), p. 3-15.
• BORKO Hilda, JACOBS Jennifer and KOELLNER Karen, “Contemporary approaches to teacher professional development. In P. Peterson, E. Baker & B. McGaw (Eds.), International encyclopedia of education” 2010, Elsevier, Oxford, pp. 548-556.
• BOZAK Ahmet, YILDIRIM Cevat ve DEMİRTAŞ Hasan, “Öğretmenlerin mesleki gelişimi için alternatif bir yöntem: Meslektaş gözlemi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2011, 12(2), s.65-84.
• BÜMEN Nilay, ATEŞ Alev, ÇAKAR Esra, URAL Gonca ve ACAR Veli, “Türkiye bağlamında öğretmenlerin mesleki gelişimi: Sorunlar ve öneriler” Milli Eğitim Dergisi, 2012, 42(194), s. 31-50.
• BÜYÜKGÖZE KAVAS, Ayşenur ve BUGAY Aslı, “Öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimlerinde gördükleri eksiklikler ve çözüm önerileri” Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2009, 1(25), s.13-21.
• BÜYÜKÖZTÜRK Şener, KILIÇ ÇAKMAK Ebru, AKGÜN Özcan Erkan, KARADENİZ Şirin ve DEMİREL Funda, Bilimsel araştırma yöntemleri. 2008, Pegem Akademi Ankara.
• CAN Ertuğ, “Öğretmenlerin mesleki gelişimleri: Engeller ve öneriler” Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 2009, 7(4), s. 1618-1650.
• CAVE Agnes and MULLOY Maura, “How do cognitive and motivational factors influence teachers’ degree of program implementation? A qualitative examination of teacher perspectives”, National Forum of Educational Administration and Supervision Journal, 2010, 27(4), p.1-26.
• CHENG Xiao and WU Li-ying “The affordances of teacher professional learning communities: A case study of a Chinese secondary school” Teaching and Teacher Education, 2016, 58, p. 54-67.
• COLLİNSON Vivienne and ONO Yumiko, “The professional development of teachers in the United States and Japan” European Journal of Teacher Education, 2001, 24(2), p. 223-248.
• DARLİNG-HAMMOND Linda, “Teacher quality and student achievement: A review of state policy evidence” Education Policy Analysis Archives, 2000, 8(1), p. 1-44.
• DESİMONE Laura, “Improving impact studies of teachers’ professional development: Toward better conceptualizations and measures” Educational Researcher, 2009, 38(3), p.181-199.
• DURKSEN Tracy, KLASSEN Robert and DANİELS Lia, “Motivation and collaboration: The keys to a developmental framework for teachers’ professional learning” Teaching and Teacher Education, 2017, 67, p.53-66.
• GENCEL İlke Evin, “Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme yeterliklerine yönelik algıları” Eğitim ve Bilim, 2013, 38(170), s.237-252.
• GÜMÜŞ Sedat, APAYDIN Çiğdem ve BELLİBAŞ Mehmet Şükrü, “Öğretmen mesleki öğrenme ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması” Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 2018, 9(17), s.107-124.
• GÜNDÜZ Şemsettin ve ODABAŞI Ferhan, “Bilgi çağında öğretmen adaylarının eğitiminde öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme dersinin önemi” The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2004, 3(1), s. 43-48.
• GÜNEY Burcu, “Sınıf öğretmenlerinin hizmet içi eğitim programlarına ilişkin görüşleri: Mardin İli Midyat ilçesi örneği” (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Malatya, 2018.
• HALLİNGER Philip, LEE Moosung and KO James, “Exploring the impact of school principals on teacher professional communities in Hong Kong” Leadership and Policy in Schools, 2014, 13(3), p. 229-259.
• İNCEÇAY Volkan, “Öğretmenlerin profesyonel öğrenmesine etki eden faktörlerin incelenmesi” (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul, 2007.
• KANE Ruth and FRANCİS Andrew, “Preparing teachers for professional learning: Is there a future for teacher education in new teacher induction?” Teacher Development, 2013, 17(3), p.362-379.
• KİNG Fiona, “Evaluating the impact of teacher professional development: An evidence-based framework” Professional Development in Education, 2014, 40(1), p.89-111.
• KORKMAZ Özgen ve DEMİR Buket, “MEB Hizmet içi eğitimlerinin öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojilerine ilişkin tutumlarına ve bilgisayar öz-yeterliklerine etkisi” Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 2012, 2(1), s.1-18.
• Lİ Lijuan and HALLİNGER Philip, “Communication as a mediator between principal leadership and teacher professional learning in Hong Kong primary schools” International Journal of Educational Reform, 2016, 25(2), p.192-212.
• LİU Shengnan, HALLİNGER Philip and FENG Daming, “Supporting the professional learning of teachers in China: Does principal leadership make a difference?” Teaching and Teacher Education, 2016, 59, p. 79-91.
• MEB, “Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri”, 2017a. https://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi-genel-yeterlikleri/icerik/39 adresinden erişim sağlanmıştır.
• MEB, “Öğretmen Strateji Belgesi”, 2017b. http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmen-strateji-belgesi/icerik/406 adresinden erişim sağlanmıştır.
• MEB, “2023 Eğitim Vizyonu Belgesi”, 2018. https://2023vizyonu.meb.gov.tr/ adresinden erişim sağlanmıştır.
• MİLES Matthew and HUBERMAN Michael, “Qualitative data analysis”, 1994, Sage, London, New Delhi.
• MUSTAN Türkan, “Dünyada ve Türkiye’de öğretmen yetiştirmede yeni yaklaşımlar” Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2002, 29(29), s.115-127.
• OZAN LEYMUN Şenay, ODABAŞI Ferhan ve KABAKÇI YURDAKUL Işık, “Eğitim ortamlarında durum çalışmasının önemi” Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 2017, 5(3), p. 369-385.
• ÖZER Bekir, “Öğretmenlerin mesleki gelişimi” İçinde A. Hakan (Ed.), Öğretmenlik mesleki bilgisi alanındaki gelişmeler. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, Eskişehir, 2008, ss. 195-216.
• PARİSE Leigh Mesler and SPİLLANE James, “Teacher learning and instructional change: How formal and on-the-job learning opportunities predict change in elementary school teachers’ practices”, The Elementary School Journal, 2010, 110(3), p.323-346.
• PUTNAM Ralph and BORKO Hilda, “What do new views of knowledge and thinking have to say about research on teacher learning?” Educational Researcher, 2000, 29(1), p. 4-15
• SEFEROĞLU Süleyman Sadi, “Öğretmen yeterlilikleri ve mesleki gelişim” Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 2004, 58, s.40-45.
• TAŞKAYA Serdarhan Musa, “Nitelikli bir öğretmende bulunması gereken özelliklerin öğretmen adaylarının görüşlerine göre incelenmesi” Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2012, 1(33), s. 283-298.
• THOONEN Erik, SLEEGERS Peter, OORT Frans, PEETSMA Thea and GEİJSEL Femke “How to improve teaching practices: The role of teacher motivation, organizational factors, and leadership practices. Educational Administration Quarterly, 2011, 47(3), p.496-536.
• TÜRNÜKLÜ Abbas, “Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: görüşme” Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2000, 24(24), s. 543-559.
• YAMAN Fikriye ve YAZAR Taha, “Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin incelenmesi: Diyarbakır ili örneği” Kastamonu Eğitim Dergisi, 2015, 23(4), s.1553-1566.
• YILDIRIM Ali ve ŞİMŞEK Hasan, “Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri” Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2013.
• YİN Robert, “Case study research: Desing and methods”, Sage, London, New Delhi, 2003.
• YİRCİ Ramazan, “Öğretmen profesyonelliğinin önündeki engeller ve çözüm önerileri”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2017, 18(1), s. 503-522.
• ZEPEDA Sally, “Professional development: What works (2. Ed.)”, Routledge, New York, 2012.