Ankara ve Çanakkale’de Su Ürünleri Tüketim Tercihleri ve Alışkanlıkları

Yıl 2019, , 213 - 226, 14.06.2019

Sebahattin Ergün , Sercan Bayraktar Zayde Ayvaz

https://doi.org/10.22392/actaquatr.489281

Cited By: 10

Öz

Bu tez çalışması, Ankara ve Çanakkale
illerinde yaşayan kişiler arasından rastgele seçilen 200 kişiye, 20 sorudan
oluşan anket çalışması uygulanarak kişilerin su ürünleri tüketim tercihleri ve
davranışlarının belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Anketten doğru sonuçlar
elde edebilmesi amacıyla ankete katılan kişilerin yaş, cinsiyet, meslek, bölge
dağılımı, eğitim seviyesi ve gelir düzeyi gibi sosyodemografik (karakteristik)
kriterlere dikkat edilmiştir. Anket sonuçları, MS – Excel programında ve SPSS
istatistiksel analiz programında analizler yapılıp, grafiklere dönüştürülerek
karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Ankete katılanların % 52’sinin su
ürünleri tüketiminin <1 kg altında olduğu ve sadece % 59’unun av yasaklarına
ve balık boyuna dikkat ederek balığı satın aldığı tespit edilmiştir. Ayrıca,
anket katılımcılarının % 34’ü kırmızı eti, % 28’si ise balık etini tercih
ederek kırmızı eti balık etine göre daha çok tükettiklerini belirtmektedirler.
Mevsimsel olarak balık tüketim oranları incelendiğinde ilkbaharda % 13, yaz %
19, sonbaharda % 31 ve kışın % 37 oranında olduğu görülmüş ve ilkbahardan kışa
doğru balık tüketiminde artış olduğu görülmektedir. Ayrıca, tüketici tercihleri
incelendiğinde % 43.5’inin avcılıkla elde edilen balığı, % 47’si taze olan
balığı ve % 58’i de deniz balığını tükettiklerini belirtmişlerdir.
Katılımcıların, % 81’inin hafta bir ya da ayda bir balık tüketmeyi tercih
ettikleri belirlenmiştir. Her iki ilde yapılan anket çalışmasına göre, balık
tüketimi açısından beklenen, denize kıyısı olmaması nedeniyle Ankara’da daha
düşük bir seviyede su ürünleri tüketimidir. Ancak, Ankara’da da balık
tüketiminin beklenenden yüksek olup Çanakkale ile benzer olduğu belirlenmiştir.
Genel olarak, ankete katılan kişilerin su ürünleri tüketimi hakkında ve sağlık
açısından faydaları konusunda bilinçli oldukları ancak, et ürünleri tüketimi
toplamı ile karşılaştırıldığında su ürünleri tüketim oranlarının daha düşük
olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Su ürünleri tüketimi, anket, tüketici alışkanlıkları, tüketici tercihleri

Comparison of Seafood Consumption Preferences and Habits in Ankara and Çanakkale (Turkey)

Öz

This study aims to determine the consumption behavior of seafood of people in Ankara and Çanakkale by a questionnaire
composed of 20 questions. The questionnaire was applied on random 200 people. Some characteristics such as age, gender,
profession, educational status and income level of people considered for correct results. Results analyzed, on MS-Excel and
SPSS software and achieved charts due to these results. 52 % of peoples that joined survey consumption of seafood lower
than 1 kg and 59 % of them were sensitive for fishing ban and fish sizes. Furthermore, 34 % of people preferred red meat and
28 % of them preferred fish meat. Searching consumption of seafood due to seasons; 13 % in spring, 19 % in summer, 31 %
in fall and 37 % in winter. And also, from spring to winter, consumption of seafood has increased. Besides, due to
preferences of consumption determined as 43.5 % from hunting and 56.5 % from aquaculture of seafood, 47 % fresh fishes
and 58 % natural fish. 81 % of total people have been eaten seafood one of a week or a month were determined. According to
the survey conducted in both provinces, the consumption of fish is expected to be at a lower level in Ankara due to its
distance from sea. However, fish consumption in Ankara was higher than expected and found to be similar to Çanakkale.
Generally, people joined the survey were aware about the advantages of the consumption of seafood and health but,
consumption of red meat higher than seafood.

Anahtar Kelimeler

Seafood consumption, Survey, consumer habits

Kaynakça

• Abdikoğlu D. İ., Azabağaoğlu M. Ö., Unakıtan G. (2015). Tekirdağ ilinde balık tüketim eğilimlerinin belirlenmesi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 01 (01), 69-75.
• Adıgüzel F., Civelek O., Sayılı M., Büyükbay E. O. (2009). Tokat ili Almus ilçesinde ailelerin balık tüketim durumu. GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 26 (2), 35-43.
• Arslan M., İzci L. (2016). Antalya ili su ürünleri tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 12 (1), 75-85.
• Atar H.H., ve Alçiçek Z. (2009). Su Ürünleri Tüketimi ve Sağlık. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8 (2): 173 – 176.
• Aydın H., Dilek M. K., Aydın K. (2011). Trends in fish and fishery products consumption in Turkey. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 11, 499-506.
• Aydın M., Karadurmuş U. (2012). Consumer behaviours for seafood in Ordu province. Yunus Araştırma Bülteni, 3, 18-23.
• Aydın M., Karadurmuş U. (2013). Trabzon ve Giresun bölgelerindeki su ürünleri tüketim alışkanlıkları. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 3 (9), 57-71.
• Aydın M., Odabaş Y. (2017). Su ürünleri tüketim alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Diyarbakır ili örneği. Türk Denizcilik ve Deniz Bilimleri Dergisi, 1 (3), 101-112.
• Azabağaoğlu M. Ö., Abdikoğlu D. İ., Unakıtan G. (2017). Best-worst analysis of fish purchase behavior in Tekirdag. IBANESS Conference Series
• Balcı M., Birici N., Şeker T., Akgün H., Sesli A., Arısoy G. (2016b). Tunceli ili balık tüketim analizi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9 (I), 73-85.
• Balık İ., Yardımcı C., Turhan O. (2013). Ordu i̇li̇ Fatsa ve Aybastı i̇lçeleri̇nde balık tüketi̇m alışkanlıklarının karşılaştırmalı olarak i̇ncelenmesi̇. Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., 2 (3), 18-28.
• Bashimov G. (2017). Niğde ilinde balık eti tüketim alışkanlığının belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 4 (2), 196–204.
• Bemrah, N., Sirot, V., Leblanc, J.-C., & Volatier, J.-L. (2009). Fish and seafood consumption and omega 3 intake in French coastal populations: CALIPSO survey. Public Health Nutrition, 12(05), 599. https://doi.org/10.1017/S1368980008002681
• Bolat, Y., & Cevher, H. (2018). Konya İli ( Türkiye ) Su Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları Üzerine Bir Anket Çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 14(3), 241–252.
• Büyüköztürk, Ş. Çokluk & Ö. Köklü, N. (2008). Sosyal bilimler için istatistik (3. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çaylak, B. (2013). İzmir İli Su Ürünleri Tüketimi ve Tüketici Tercihleri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Türkiye.
• Çolakoğlu F. A., İşmen A., Özen Ö., Çakır F., Yığın Ç., Ormancı H. O. (2006). Çanakkale ilindeki su ürünleri tüketim davranışlarının değerlendirilmesi. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 23 (1/3), 387-392.
• Doğan K. & Gönülal O. (2014). Gökçeada balık tüketi̇m alışkanlığının beli̇rlenmesi̇ ve sosyo-ekonomi̇k anali̇zi̇. İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 29 (1), 101-116.
• Duman M. & Dartay M. (2018). Avcılık ve kültür yoluyla elde edilen balıkların tüketim tercihleri: Elazığ İli örneği, Türkiye. Su Ürünleri Derg., 35 (3), 305 – 310.
• Ercan O., Şahin A. (2016). Kahramanmaraş kent merkezinde balık eti tüketim analizi. KSÜ Doğa Bil. Derg., 19 (1), 51-65.
• Erdal, G., & Esengül, K. (2008). Tokat İlinde Balık Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Logit Model ile Analizi. E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences, 25(3):203-209.
• Erdoğan B. E., Mol S., Coşansu S. (2011). Factors influencing the consumption of seafood in Istanbul, Turkey. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 11, 631-639.
• Erdoğan Sağlam N., Samsun S. (2018). Yozgat ili su ürünleri tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 14 (1), 9-16.
• Gül Yavuz G., Yasan Ataseven Z., Gül U., Gülaç N. (2015). Su ürünleri tüketiminde tüketici tercihlerini etkileyen faktörler: Ankara ili örneği. Yunus Araştırma Bülteni, 1, 73-82.
• Hibbeln, J. R., Davis, J. M., Steer, C., Emmett, P., Rogers, I., Williams, C., & Golding, J. (2007). Maternal seafood consumption in pregnancy and neurodevelopmental outcomes in childhood (ALSPAC study): an observational cohort study. The Lancet, 369(9561), 578–585. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(07)60277-3
• Kızılaslan H., Nalinci S. (2013). Amasya ili merkez ilçedeki hanehalkının balık eti tüketim alışkanlıkları ve balık eti tüketimini etkileyen faktörler. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 5, 61-75
• Leblanc, J.C. (2006). CALIPSO, Fish and seafood consumption study and biomarker of exposure to trace elements, pollutants and omega 3. CALIPSO survey (Report).
• Oğuzhan, P., & Atamanalp, M. (2009). Erzurum İlindeki Tüketicilerin Su Ürünleri Tüketim Alışkanlığının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. XV. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu. 01-04 Temmuz, Rize.
• Orhan H., & Yüksel O. (2010). Burdur İli Su Ürünleri Tüketimi Anket Uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1): 1-7.
• Özer O. O., Gül Yavuz G., Gül U. (2016). Demografik faktörlerin balık eti tüketimindeki etkisi: Ankara ili örneği. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4 (5), 356-364.
• Saygı, H., Bayhan, B., & Hekimoğlu M.A. (2015). Fishery Products Consumption in the Cities of Ankara and Izmir in Turkey. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 3(5): 248-254.
• Tolon M.T. (2003). Su Ürünleri Pazar Yapısı, Tüketim Deseni ve Tüketimi Artırmaya Yönelik Modeller. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, Türkiye.
• TÜİK, (2018). Su Ürünleri İstatistikleri http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1005
• Ulutürk Akman, S. (2004). Tüketicilerin fiyat bilinci üzerine etkili olan faktörlere ilişkin bir inceleme. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları 46. Seri
• Varlık, C. (2004). Su ürünleri işleme teknolojisi. (C. Varlık, Ed.). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayın No: 4465. Retrieved from https://books.google.com.tr/books/about/Su_ürünleri_işleme_teknolojisi.html?id=uw6yXwAACAAJ&redir_esc=y
• Yavuzcan Yıldız, H., Atar H.H., & Alçiçek Z., (2010). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğrencilerinin Su Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Ziraat Mühendisliği Dergisi, 354, 10-17.