GAYRİMENKUL VE İŞTİRAK HİSSELERİ SATIŞINDAN DOĞAN ZARARLARIN VERGİLENDİRMEDE ADALET VE EŞİTLİK İLKELERİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2023, Issue: 70, 47 - 82, 19.04.2023

Neslihan Karataş Durmuş

https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1285721

Abstract

Vergilerin kamu giderlerini karşılamada
önemli role sahip olması yanında ekonomik
ve sosyal etkileri de yadsınamayacak
nitelikte önemlidir. Devletler de verginin bu
fonksiyonlarını göz önüne alarak içinde
bulundukları ekonomik ve siyasal duruma
göre para ve maliye politikalarına yön
vermektedirler. Bununla birlikte bazı
sektörleri desteklemek, bir takım sosyal
grupları korumak, belirli alanlarda üretimi
artırmak ve/veya teşvik etmek amacıyla
devletler alacağı vergilerin bir kısmından
vazgeçebilmektedir. Muafiyet, istisna ve
indirim olarak karşımıza çıkan bu
uygulamalar vergilendirme ilkelerine uygun
şekilde yapılmalıdır. Bu çerçevede
kurumların mali yapılarını güçlendirmek ve
bağlı değerlerinin ekonomik faaliyetlerde
daha etkin şekilde kullanılmasına imkân
tanımak amacıyla gayrimenkul ve iştirak
hisseleri satış kazancı istisnası düzenlemesi
Kurumlar Vergisi Kanunun 5. maddesinin 1.
fıkrasının e) bendinde düzenlenmiştir.
Kurumların sahip oldukları gayrimenkuller
ve iştirak hisselerini elden çıkarmaları
sebebiyle zarar etmeleri halinde bu zararın
kurumun diğer kazançları üzerinden
indirilemeyeceği aynı maddenin 3.
fıkrasında belirtilmiştir. Ancak hem
doktrinde hem de idarenin görüşleri ile
yargı kararlarında bu konu farklı şekillerde
yorumlanmıştır. Doktrinde farklı görüşlerin
beyan edilmesi mükellefler açısından sorun
teşkil etmezken idarenin ve yargı
kararlarının kendi içinde tutarlı olmamasıvergilendirme ilkeleri
nden adalet ve eşitlik
ilkeleriyle de ters düşmektedir. Bu durum
aynı zamanda mükellef haklarını ihlal
edebilmektedir. Yüksek yargı organlarının
aynı konuda çelişkili kararlarının olması
Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan
Hakları Mahkemesi tarafından da adi l
yargılanma hakkının ihlali olarak
nitelendirilmiştir. Çalışmamızda da
gayrimenkul ve iştirak hisseleri satış kazancı
istisnasıyla ilgili genel düzenlemeler
açıklandıktan sonra doktrindeki görüş
farklılıkları yanında özellikle idarenin
verdiği özelgelerle Danıştay kararları
arasındaki farklılıklar çerçevesinde konu
açıklanacaktır.

Keywords

iştirak hissesi, satış kazancı istisnası, gayrimenkul satış kazancı istisnası, vergilendirmede adalet ve eşitlik ilkesi, çelişkili yargı kararları, özelgelerdeki farklılıklar