Erdemlerin Erdemi: Adâlet

Year 2015, Volume: 5 Issue: 1, 1 - 12, 01.06.2015

Müfit Saruhan

Abstract

Bu makalede, İslam Ahlâk felsefesinde epistemolojik olarak erdemlerin ortaya çıkışını belirleyen ölçü, denge, uyum, hak ve doğal olanı niteleyen adâlet erdemi üzerinde durulacaktır. İslam düşüncesinin en merkezi kavramlarından biri olan adâlet, İslam düşüncesinde itikad, ahlâk ve siyasetin yanısıra İslami ilimlerin kendi sistematikleri içinde kurucu ilke olma özelliği de göstermiştir. Şüphesiz bu hayati ilke olmanın en temel sebeplerinden biri Kur’an’ın müminlere adâleti ontolojik bir sorumluluk olarak yüklemesidir. Adâlet, her şeye hakkını vermektir. İslam düşüncesinde, tevhid inancın, mantık düşüncenin, sağlık bedenin, ahlâk ise davranışlarımızın adâletidir.

 

Anahtar Kelimeler: İslam Düşüncesi, Adâlet, Erdem, İslam Ahlâkı, İslam Siyaset Felsefesi

Keywords

-

References

• Alper, Ömer Mahir (2008), İbn Sina, İstanbul.
• Aristoteles, The Nichomachean Ethics, (A Commentary by the Late) H.H. Joachim, Oxford, The Clarenden Press, 1951., (1924), İlmü’l Ahlâk ila Nikomahos. Çev. Lütfi es-Seyid, Kahire., (1988), Nikomakhos’a Etik. Çev: Saffet Babür, H.Ü.Y., Ankara.
• Anay, H. (1994), Celaleddin Devvanî, Hayatı, Eserleri, Ahlâk ve Siyaset Düşüncesi, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Aydın, İ. H. (2003), Farabi’de Bilgi Teorisi, İstanbul
• Aydın, M. (1989), “Ahlâk-İslam Felsefesi”, T.D.V. İslam Ansiklopedisi 2/(10-14), İstanbul., (1984), “İbn Sina’da Ahlâk”, Uluslar Arası İbn Sina Sempozyumu, Milli Kütüphane Yayınları, Ankara., (1984), “İbn Sina’da Ahlâk ve İnsanın Mutluluğu”, İbn Sina Kongresi Tebliğleri, Kayseri.
• Aydınlı, Y. (2008), Fârâbî, İstanbul., (2000), Fârâbî’de Tanrı İnsan İlişkisi, İstanbul.
• Bayrakdar, M. (1988), İslâm Felsefesine Giriş, Ankara.
• Bircan, H. H. (2001), İslam Felsefesinde Mutluluk, İstanbul.
• Burhan, D. (1994), Kur’an da Adâlet,A.Ü.İ.F Yayınlanmamış Y.Lisans Tezi, Ankara.
• Çağrıcı, M. (2006), İslâm Düşüncesinde Ahlâk, İstanbul.
• Deniz, G. (2013), “İlahi Mana ve İsimlerin Müslüman Ahlâkına Etkisi”, İslam Ahlâk Esasları ve Felsefesi, Grafiker Yayınları, Ankara.
• Donaldson, M. (1993), Studies in Muslim Ethics, London.
• Erdem, H. (2002), Ahlâk Felsefesi, Konya
• El Hayyat, (1957), el-İntisar, Neşr: Albert N.Hader, Beyrut.
• Fârâbî, (2005), Fusûlü’l-Medenî, İstanbul., (1993), Tenbih ala Sebili’s-Saade, Çev. Hanefi Özcan, İzmir.,- (1990), el-Medinetü’l-Fazıla, çev. Ahmet Arslan, Ankara.
• Hourani, G, (1985), Reason and Tradition in Islamic Ethics, Cambridge.
• İbn Miskeveyh (1928), Tehzîb ül-Ahlâk ve Tathir ül-A’rak, Kahire 1374/1928.
• İbn Miskeveyh (1983), Ahlâkı Olgunlaştırma, Çev. A. Şener, İ. Kayaoğlu ve C. Tunç, Ankara.
• İbn Sina (1353), Risâle fi’s Saâde; Mecmuatı Resaili’ş-Şeyh er Reis içinde, Haydarabat.
• İbn Sînâ, el-İşarât ve’t-Tenbihât, nşr. Süleyman Dünya, Dâru’l-Maârif, Kahire., (1354 h.), er-Risâle fi’s-Saade (Mecmu Resâil eş-Şeyh er-Reis içinde), Haydarabad, Dakkan., Risâle fi’l-Ahlâk, (Mecmuatu’r-Resâil fi’l-Mantık ve Gayrihi lî İbn Sînâ içinde), Ayasofya No: 4829., (1986), Risâle fi’l-Aşk (et-Tefsîru’l-Kur’anî ve’l-Lûgatu’s-Sufiyye fî Felsefeti İbn Sînâ içinde, Dr. Hasan Asi)., Risâle fi’l-Kuva’l-İnsaniyye ve İdrakatuha (Tis‘a Resâil içinde)
• Kadı Abdülcebbar (1965), Şerhu’l Usuli’l Hamse, Neşr: Ebû Haşim ve A.Osman, Kahire.
• Kaya, M. (2002), “Kindi” T.D.V. İslam Ansiklopedisi. 26/41-54,İstanbul.
• Kindi, (1950), Resâilü’l-Kindi el Felsefiyye, (Ebu Rîde Neşri), Kahire.
• Kutluer, İ. (2001), İslam’ın Klasik Çağında Felsefe Tasavvuru, İstanbul., (1994), İslâm Felsefesinde Ahlâk İlminin Teşekkülü, İstanbul.
• Kutub, Seyyid (2007), İslamda Sosyal Adâlet, Hikmet Yayınları İstanbul.
• Maraş, İ. (2012), “İslam Ahlâk Felsefesinde Mutluluk”, İslam Ahlâk Felsefesi içinde Anküzem, Ankara.
• Pazarlı, O. (1980), İslam’da Ahlâk, İstanbul.
• Mutahharî, Murtaza, (2005), Felsefe Dersleri II, İstanbul.
• Saruhan, M. S. (2005), İslamAhlâk Felsefesinde Bilgi ve Hürriyet, Ankara., (2010), İbn Miskeveyh Düşüncesinde Tanrı, Alem ve İnsan, İlahiyat Yay. Ankara.
• Şehristanî, Ebû’l Feth M.b. Abdülkerim, el Milel ve’n Nihal, I, 43-46.
• Topaloğlu, B. (1988), “Adl Maddesi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.1, İstanbul, s. 387.
• Yaran, C. S. (2011), İslam Ahlâk Felsefesine Giriş, İstanbul.
• Zakheri, A. (1997), İbn Miskeveyh’in Ahlâk Felsefesi, İstanbul.