YABANCI DİL ÖĞRENİMİNDE ÇEVİRİ HATA-YANLIŞ ÇÖZÜMLEMELERİ VE STRATEJİLERİ: RUSÇA ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 11, 29.06.2024

Cüneyt Akın

Öz

Yabancı dil öğreniminde kullanılan stratejiler, hedef dile yapılan sözlü (konuşma) veya yazılı çevirilerde ortaya çıkan, dil öğrenicinin kasıtlı olarak ya da herhangi bir kasıt olmaksızın ortaya koyduğu strateji şekilleridir. Söz konusu stratejiler, her sözlü ya da yazılı çeviride farklılık gösterebilir. Ancak, konudan kaçınma, mesaj değiştirme, anlam değiştirme, çeviriden kaçınma, tahminde bulunma vb. stratejiler uygulanabilmekte, bunların sonucu olarak sözlüksel-anlamsal yanlışlar, yazım yanlışları, aşırı genelleme, özetleme, örnekseme ve eksiltme gibi hata ve yanlışlardan kaynaklanan durumlar ortaya çıkmaktadır. Dil öğrenen kişinin yaptığı yanlışlar, bilgi eksikliğine dayalı olarak gerçekleşmekte, hatalar ise düzeltilebilir nitelik taşımakta, dolayısıyla bilgi eksikliği nedeniyle gerçekleşmemektedir. Örneğin, Rusça bir metni çevirirken öğrencinin ana dildeki sözcüğü “учить” sözcüğünü ‘çalışmak’ şeklinde çevirmesi, bilgi eksikliğine dayalı olarak gerçekleşen bir yanlıştır. Ancak, “…a Петeр читает газету «Правда»…” tümcesini “…Peter ise gazete okuyor …” şeklinde çevirmesi, anlamsal bir yanlıştır. Buradaki “Pravda”, sözcüğü, “Gerçek Gazetesi” olarak açıklamalı çevrilmelidir. Bazı çevirilerde örnekseme yapılarak, “slova (sözcük, kelime)” ifadesi, “slovar (sözlük)” olarak çevrilmiştir. Bu ve benzeri çok sayıda yanlış ve hataya dayalı çeviri örnekleri gösterilebilir. Söz konusu bu örnekler dikkatlere sunularak, öğrencilerin Rusça öğrenme süreçlerinde yaşadıkları sorunlar, çeşitli kaçınma stratejilerine bağlı olarak gerçekleşen yanlış ve hatalar ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

kaçınma stratejisi, hata çözümlemesi, yanlış çözümlemesi, yabancı dil öğrenme, çeviri hatası

Kaynakça

• Chamot, Anna Uhl & Kupper, Lisa (1989). Learning Strategies in Foreign Language Instruction. Foreign Language Annals, 22 (1), 13-24.
• Corder, Pit (1974). Error Analysis - Techniques in Applied Linguistics. Eds. J. P. B. Allen, & S. Pit Corder. London: Oxford University Press.
• Corder, Pit (1978). Strategies of Communication - Strategies in Interlanguage Communication. Eds. Claus Færch and Gabriele Kasper. London: Longman Press.
• Çerçi, Arif vd. (2016). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarına Yönelik Yanlış Çözümlemesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15, 695-715.
• Çetinkaya, Gökhan (2015). Yanlış Çözümlemesi: Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen B2 Düzeyindeki Öğrencilerin Yazılı Metinlerı̇ne İlişkin Görünümler, International Journal of Languages Education and Teaching, 3 (1), 164-178.
• Elyıldırım, Selma (2017). “Avoidance Strategy in Foreign Language Production”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 28: 231-242.
• Gürata, Eser Kocaman (2017). Karşılıklı Konuşma Stratejilerinin Öğretiminin Öğrencilerin Konuşma Becerisi Gelişimine Etkisi, Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, 3, 77-95.
• İnan, Kayhan (2014). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen İranlıların Yazılı Anlatımlarının Hata Analizi Bağlamında Değerlendirilmesi, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9 (9), 619-649.
• Khansir, A.A. (2012). Error Analysis and Second Language Acquisition. Theory and Practice in Language Studies, 2, 1027-1032.
• Lott, D. (1983). Analysing And Counteracting Interference Errors, English Language Teaching Journal, 37, 256-261.
• Rı̇chards, Jack C. (1974). A Noncontrastive Aproach to Error Analysis Hypothesis. New York: Longman Press.
• Tarone, E. (1977). Conscious communication strategies in interlanguage: A progress report, TESOL 77, 194-203.
• Varadi, T. (1980). Strategies of Target Language Learner Communication: Message Adjustment, International Review of Applied Linguistics, 18, 59-71.
• Varadi, Y. (1983). Strategies of target language learner communication: message-adjustment-Strategies in interlanguage communication. (Eds. C. Faerch, & G. Kasper) New York: Longman Press.