Kavram Öğretiminde Kullanılan Öğretim Yöntem Ve Tekniklerinin İlkokul 2. Sınıf Hayat Bilgisi Ders Kitabına Yansımaları

Year 2023, Volume: 8 Issue: 1, 35 - 56, 23.06.2023

Perihan Şara Hürsoy , Ramazan Demir

https://doi.org/10.47214/adeder.1253381

Abstract

Kavram, yaşamımızda olup biten olayları anlamlandırabilmek için kullandığımız soyut fikirlere verilen isimlerdir. Kavramlar elle tutulup gözle görülemez, bir düşünce birimidir. Bu nedenle gerçek hayatta kavramların kendileri değil örnekleri görülmektedir. Kişilerin kavramlara yüklediği anlamları geçmiş yaşantıları, ailesi, çevresi, kişiliği gibi birçok faktör etkilediği için kavram öğretiminde bireysel farklılıklar göz önünde bulundurulmalı; öğrencinin temele alındığı, ilgi ve ihtiyaçlarına yönelik etkinlikler tasarlanmalıdır. Bu araştırmada da ilkokul 2. Sınıf Hayat Bilgisi ders kitabında yer alan kavramlar ve bu kavramların hangi öğretim yöntem ve tekniklerle öğrencilere verilmeye çalışıldığı araştırılmıştır. Araştırma nitel desende tasarlanmış olup veriler doküman analizi tekniğiyle toplanmıştır. Toplanan verilerin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre ilkokul 2. Sınıf Hayat Bilgisi ders kitabında 49 ana kavram ve konu içlerinde değinilmiş 12 kavrama rastlanmıştır. Tespit edilen kavramların öğretiminde 15 farklı öğretim yöntem ve tekniğinin toplamda 86 kez kullanıldığı görülmüştür. Bu bulgulardan yola çıkarak alana katkı sağlaması için birtakım önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

kavram, kavram öğretimi, yöntem ve teknik, Hayat bilgisi

References

• Akkuş, Z., & Aslan, H. (2013). Sosyal Bilgiler Dersinde Oyunla Kavram Öğretimi. International Journal Social Science Research, 2(2), 61-77.
• Aktepe, V., Cepheci, V., Irmak, S., & Palaz, Ş. (2017). Hayat Bilgisi Dersinde Kavram Öğretimi ve Kavram Öğretiminde Kullanılabilecek Teknikler Üzerine Kuramsal Bir Çalışma. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 3(1), 33-50.
• Agustianingsih, R. & Mahmudi, A. (2021). How to Design Open-Ended Questions? : Literature Rewiev
• Ausubel, D. (1968). Educational psychology:Acognitive view. NewYork: Holt, Rinehart,&Winston.
• Aydemir, H., Karalı, Y., & Çelik, Ö. (2018). Hayat Bilgisi 2. Sınıf Dersinde Yer Alan Dün, Bugün, Yarın Temasında Geçen Kazanımların Gerçekleşme Düzeylerine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi, 2(1), 7-21.
• Aydın, G. & Günay Balım, A. (2005). An Interdisciplinary Application Based on Constructivist Approach: Teaching of Energy Topics . Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES) , 38 (2) , 145-166 . DOI: 10.1501/Egifak_0000000113
• Aykaç, N. (2011). Hayat Bilgisi Öğretim Programında Kullanılan Yöntem ve Tekniklerin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Sinop İli Örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 113-126.
• Buzan, T., & Buzan, B. (2021). Zihin Haritaları. (G. Tercanlı, Çev.) Alfa.
• Bütün Kar, E. (2021). Hayat Bilgisi Dersinde Kavram karikatürü Kullanımının hayat Bilgisi Dersine Yönelik Öğrenci Tutumuna Etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 1291-1316.
• Caner, S. (2008). Canlıların Sınıflandırılması Konusunda Bilgisayar Destekli Materyal Geliştirilerek 5E Modeline Uygulanması ve Kavram Yanılgılarını Gidermedeki Etkinliği. [Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Creswell, J. W. (2009). Research design: qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Çalık, M. & Ayas, A. (2003). Çözeltilerde Kavram Başarı Testi Hazırlama ve Uygulama. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(14), 1–17
• Çaycı, B., Demir, M. K., Başaran, M., & Demir, M. (2007). Sosyal Bilgiler Dersinde İşbirliğine Dayalı Öğrenme ile Kavram Öğretimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 619-630.
• Çetinkaya, M., & Taş, E. (2011). Canlıların Sınıflandırıması Konusu İçin Web Destekli Kavram Haritaları ve Anlam Çözümleme Tablolarının Öğrenme Üzerindeki Etkisinin Araştırılması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 180-195.
• Davies, M. (2011). Concept Mapping, Mind Mapping and Argument Mapping: What Are The Differences And Do They Matter? Springer, 279-301.
• Dokumacı, Asude; Özdemir Gök, Nihal; Dokumacı, Zinnur;. (2021). Hayat Bilgisi Ders Kitabı 2. Devlet Kitapları.
• Dori, Y.J., Tal, R.T. & Tsaushu, M. (2003 ). Learning and Assessing Biotechnology Topics Through Case Studies
• With Built-In Dilemmas. Science Education, 87(6), 767-793.
• Ecevit, T., & Özdemir Şimşek, P. (2017). Öğretmenlerin Fen Kavram Öğretimleri, Kavram Yanılgılarını Saptama ve Giderme Çalışmalarının Değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 16(1), 0-0.
• Erdoğan, A., & Özsevgeç, L. C. (2021). Kavram Karikatürlerinin Öğrencilerin Kavram Yanılgılarının Giderilmesi Üzerindeki Etkisi: Sera Etkisi ve Küresel Isınma Örneği. Turkish Journal of Education, 1(2), 1-13.
• Erlandson, D. A., Harris, E. L., Skipper, B. L., & Allen, S. D. (1993). Doing Naturalistic Inquiry: A Guide To Methods. Sage.
• Gardner, H. (1983). Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences. New York: Basic Books.
• Gündoğan, A., & Gültekin, M. (2008). İlkokul 3. Sınıf Öğrencilerinin Hayat bilgisi Dersi "Okul Heyecanım" Temasındaki Kavramlara İlişkin Bilişsel Yapıları. Electronic Journal Of Social Sciences, 17(65), 233-247.
• Hanbaba, L., & Bektaş, M. (2007). Oyunla Öğretim Yönteminin Hayat Bilgisi Dersi Başarısı ve Tutumuna Etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 115-128.
• Hartfield, P. J. (2010). Reinforcing Constructivist Teaching in Advanced Level Biochemistry Through The
• Introduction of Case-Based Learning Activities. Journal of Learning Design, 3(3), 20-31
• Herman, J. L., Aschbacher, P. R., & Winters, L. (1992). A Practical Guide to Alternative Assessment.
• İnel, D., Balım, A. G., & Evrekli, E. (2009). Fen Öğretiminde Kavram Karikatürü Kullanımına İlişkin Öğrenci Görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 3(1), 1-16.
• Kahveci, M., & Şeker, M. (2022). Sosyal Bilgiler Öğrencilerinin İnsan ve Çevre Öğrenme Alanı ile İlgili Kavram Yanılgılarına İlişkin Öğretmen Görüşleri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 402-418. doi: 10.21733/ibad.1173451
• Kaşlı, A. F., Aytaç, V., & Erdur, G. (2001). Kavram Haritalama. Ege Eğitim Dergisi, 1(1), 127-136.
• Kaymakci, S. (2012). A Review of Studies on Worksheets in Turkey. Online Submission.
• Kılınç, A. (2007). Bir Öğretim Stratejisi Olarak Kavram Haritalarının Kullanımı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 21-48.
• Kırılmazkaya, G., & Kırbağ Zengin, F. (2016). Öğretmen Adaylarının Fotosentez Konusu Hakkında Kavram Yaılgılarının V-Diyagramı Aracılığıyla Belirlenmesi ve Bu Araca Yöneli Görüşlerinin Tespiti. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1537-1563.
• Kubat, U. (2018). Identifying The Individual Differences Among Students During Learning And Teaching Process By Science Teachers. International Journal of Research in Education and Science, 4(1), 30-38. Merseth, K. K. (1991). The Early History of Case-Based Instruction: Insights for Teacher Education Today. Journal of Teacher Education, 42(4), 243–249.
• Micallef, A., & Newton, P. M. (2022). The Use of Concrete Examples Enhances the Learning of Abstract Concepts; A Replication Study. Teaching of Psychology, 0(0). https://doi.org/10.1177/00986283211058069 Miles, M. B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative Data Analysis : An Expanded Sourcebook.(2nd Edition). Calif. : SAGE Publications.
• Mueller, A., Johnston, M., Bligh, D., & Wilkinson, J. (2002). Joining Mind Mapping And Care Planningto Enhance Student Critical Thinking and Achieve Holistic Nursing Care. International Journal of Nursing Terminologies and Classifications, 13(1), 24–27. doi:10.1111/j.1744-618X.2002.tb00161.x.S
• Mulkah Adebisi, A., Fatimah Abiola, S., & Lukman, Y. (2021). Effects Of Concept-Mapping Instructıonal Strategy On Senıor School Students’ Achıevement in Bıology, Lagos State, Nıgerıa. Malaysıan Onlıne Journal Of Educatıonal Scıences, 9(1), 14-23.
• Nakiboğlu, C., & Meriç, G. (2000). Genel Kimya Labaratuvarlarında V-Diyagramı Kullanımı ve Uygulamaları. BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 58-75.
• Nichols, W. D., & Rupley, W.H. (2004). Matching İnstructional Design With Vocabulary Instruction. Reading Horizons: A Journal of Literacy and Language Arts, 45(1), 55-71.
• Özyürek, M. (1983). Kavram Öğrenme ve Öğretme. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 347-366.
• Passmore, G. G. (1998). Using Vee Diagrams to Facilitate Meaningful Learning and Misconception Remediation in Radiologic Technologies Laboratory Education. Radiologic Science And Education, 4, 11-28.
• Pehlivan, H., & Demirel, Ö. (2022). Örnek Olay ve Oyun Yoluyla Öğretimin Sosyal Bilgiler Dersinde Öğrenme Düzeyine Etkisi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(3).
• Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basic of Qualitative Research. Sage.
• Taşkın Can, B., Yaşadı, G., Sönmezer, D., & Kesercioğlu, T. (2006). Fen Öğretiminde Kavream Haritaları ve Senaryolar Kavram Yanılgılarını Giderebilir mi? Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 133-146.
• Tay, B., & Yıldırım, K. (2013). Bilgisayar Destekli Öğretimin Hayat Bilgisi Öğretimi Dersinde Başarıya Etkisi Ve Yönteme İlişkin Öğretmen Adaylarının Görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bİlimler Dergisi, 6(1), 84-110.
• TDK. (2022). Türk Dil Kurumu. 01 07, 2022 tarihinde Türk Dil Kurumu Web Sitesi: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• Topçubaşı, T., & Kabapınar, Y. (2022). Hayat Bilgisi Dersinde Kullanılan Gazete Haberleriyle Desteklenmiş Örnek Olay Yöntemi Öğrencilere Çoklu Bakış Açısı Kazandırır Mı?: Bir Eylem Araştırması. Batı Anadolu Eğitim Bİlimleri Dergisi, 13(2), 1171-1195.
• Toth, P. (2014). The Role of Individual Differences in Learning. Acta Polytechnica Hungarica, 11(4), 183-197.
• Uğurel, I., Kesgin, Ş., & Karahan, Ö. (2013). Matematik Derslerinde Yararlanılabilecek Alternatif Bir Öğrenme ve Değerlendirme Aracı:Kavram Karikatürü. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 313-337.
• Uygun, K., Akkeyik, U., & Öztürk, C. (2018). Eğitsel Oyunların Sosyal Bilgiler Öğretimine Etkisi: Etkinlik Örneği. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 3 (2), 75-92.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.