Yazısız Zamanlarda Türk Kültür Tarihine Bir Bakış

Year 2024, Issue: 1, 30 - 37, 31.05.2024

Büşra Yıldız

Abstract

Eskiçağın insanlarına ait yazısız zamanlardaki kültürler muhakkak incelenmeye değer kültürler olarak günümüzde hala önemini korumaktadır. Bu incelemeler sonucunda buluntular, kültür terimini, hakkıyla bizlere vermiştir diyebilmekteyiz. Ancak yazıyı henüz kullanmayan veya kullandıkları yazıya henüz ulaşamadığımız toplumlar kimlerin atalarıdır sorusuna verilen tüm cevaplar dil ve yazı olmaksızın yarım kalacaktır. Eşyayı kullanma ve ona hâkim olma tarzı şeklinde tarif edilen kültür birçok yerde ancak dil sayesinde bir ifade kazanmaktadır. Bunun yanında arkeolojik çalışmalar neticesinde kurganlardan çıkan definlerin karakteristik özelliklileri de köken bakımından muhakkak önem arz eden bir meseledir. Harflerle belirtilen DNA haplogruplar insanların atalarının kimlerin olduğu hususunda fikir verir, ancak umumiyetle belirtilmelidir ki asla kesin bir sonuç vermez. Köken meselesi her ne kadar arkeolojik kazılar ve antropolojik incelemeler sonucunda belli noktalara taşınsa da belirtilmelidir ki asıl önemli hususlardan biri yapılan çalışmaların duygusal olarak senaryolaştırılmaması, bir diğeri ise bugünkü insanların atalar kültü çerçevesinde kendisini nerede ve ne olarak hissettiğidir.

Keywords

Atalar Kültü, Köken Meselesi, Sintaşta, Afanesyevo, Andronovo, Keltaminar, Kurgan, Dil, Kültür

A Look at the History of Turkish Culture in the Non-Written Times

Abstract

Cultures belonging to ancient people in unwritten times certainly still retain their importance today as cultures worth studying. As a result of these investigations, we can say that the finds have rightfully given us the term culture. However, all the answers given to the question of who are the ancestors of societies that have not yet used writing or that we have not yet reached the writing they use will be incomplete without language and writing. The culture described as the way of using the object and mastering it gains an expression in many places only thanks to language. In addition, the characteristic features of the burials that came out of the kurgans as a result of archaeological studies are definitely a matter of importance in terms of origin. DNA haplogroups indicated by letters give an idea of who the ancestors of people were, but it should be stated in general that they never give a definite result. Although the issue of origin has been moved to certain points as a result of archaeological excavations and anthropological studies, it should be stated that one of the main important issues is that the works performed are not emotionally scripted, and another is where and what people today feel themselves to be within the framework of the ancestor cult.

Keywords

Cult of Ancestors, Origin Issue, Sintaşta, Afanesyevo, Andronovo, Keltaminar, Kurgan, Language, Culture

References

• Arslan, Mahmut. “Ziya Gökalp’te Kültür ve Uygarlık Anlayışı”. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi 3, sy.10 (2005):11-19.
• Bahar, Hasan. “Avrasya’da Ölüm ve Türklerde Mezar Kültürü”. İçinde Tarihçiliğe Adanmış Bir Ömür Prof. Dr. Nejat Göyünç’e Armağan. Editör Hasan Bahar, Mustafa Toker, Mehmet Ali Hacıgökmen, H. Hül Küçükbezci. 267-304. Konya: Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, 2013.
• Cengiz, İlhan. “Y-DNA Haplogrupları”. Tengritagh Akademiyesi. (Temmuz 2015):4-6.
• Çay, Abdülhaluk. “Türk Kültürü ve Kaynakları”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 1, sy.1 (Samsun 1986):49-66.
• Emir, Osman. Savaş Arabalarının Kökeni. İstanbul: Değişim Yayınları, 2022.
• Gümüşçü, Osman. Tarihi Coğrafya. İstanbul: Yeditepe Yayınları, 2016.
• İnan, Abdülkadir. Makaleler ve İncelemeler II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2020.
• İzgi, Özkan. Orta Asya Türk Tarihi Araştırmaları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2017.
• Kafesoğlu, İbrahim. Türk Milli Kültürü. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2018.
• Kafesoğlu, İbrahim. Türk Milliyetçiliğinin Meseleleri. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınevi, 1970.
• Kaplan, Mehmet. Kültür ve Dil, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2018.
• Karatay, Osman. İran ile Turan. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2019.
• Karatay, Osman. Türklerin Kökeni. Ankara: Kripto Yayınları, 2022.
• Ögel, Bahaeddin. İslamiyet’ten Önce Türk Kültür Tarihi: Orta Asya Kaynak ve Buluntularına Göre. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2014.
• Özakıncı, Cengiz. Dünden Bugüne Türklerde Dil ve Din, İstanbul: Bellek Yayınları, 1994.
• Vasary, Istvan. Eski İç Asya’nın Tarihi. Çeviren İsmail Doğan. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2023.
• Warwick, Ball. Asya’nın Geçitleri. Çeviren Ahmet Aybars Çağlayan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2022.
• Yıldırım, Elvin. “Orta Asya’da Erken Dönem Kültürleri ve Türk Kültürünün Ortaya Çıkışı”. İçinde İnsanlığın Serüveni: Dünya’nın Oluşumundan Sanayi Devrimine, Editör Ahmet Taşağıl, Aykut Kar. 151-160. İstanbul: İstek Yayınları, 2018.
• Yıldırım, Elvin. Genel Türk Tarihi El Kitabı. İstanbul: Bilge Oğuz Yayınları, 2022.
• Yıldırım,Elvin. “Türk Etnogenezi Meselesinde Neolitik-Tunç ve Demir Çağları’ndaki Kültürler Üzerine Bir Değerlendirme”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19, sy.2 (2020): 447-458.