Ahmed Arif’in ″Yalnız Değiliz″ Şiirinde Marksist Ögeler

Year 2025, Issue: 18, 66 - 82, 17.06.2025

Ahmet Mendeş

https://doi.org/10.46628/ahu.1648553

Abstract

Marksizm ekonomik koşulları, toplumsal eşitsizlikleri ve sınıf çatışmalarını ele alan ideolojik bir anlayıştır. Bu anlayışa göre sosyalist ve komünist bir sistemin kurulmasıyla birlikte sınıfsal farklılıklar, eşitsizlikler ve zıt ideolojiler ortadan kalkacak; işçi ve emekçi sınıf yaşamak için iş gücünü ve emeğini satmak zorunda kalmayacaktır. Bu anlayışı benimseyen yazar ve şairlere göre bir eser tema, konu, olay ve kişiler bakımından sömürgeci ve yönetici sınıfın çıkarlarına değil, ezilen ve sömürülen sınıfların çıkarlarına hizmet etmeli ve onların çıkarlarına göre şekillenmelidir. Bu anlayışı benimseyen şairlerden biri de yerel ağızlardan ve halk söyleyişlerinden faydalanarak modern bir şiir anlayışı oluşturan, yerelden evrenselliğe uzanan, güncel ve özgün bir çizgiye ulaşan Ahmed Arif’tir. Diyarbakır’ın yetiştirdiği önemli şairlerden biri olan Ahmed Arif, şiirlerinde çoğunlukla ezilen ve sömürülen Anadolu insanını ve Doğu’nun yaşam zorluklarını konu edinmiş, bu zorlukları ve gerçekleri sıra dışı bağdaştırmalarla, Anadolu’ya ait yerel ifadelerle, ezgili dize yapısıyla, özgün ve estetik bir şekilde vermiştir. Bu çalışmada Ahmed Arif ve ʺYalnız Değilizʺ şiiri Marksist Edebiyat Eleştirisi bakış açısıyla irdelenmeye çalışılmıştır.
Çalışmanın giriş kısmında sosyal sınıf ayrımına, Marksist eleştiri kuramına ve toplumcu gerçekçiliğin Türk şiirine yansımalarına yer verilirken sentez kısmında ise Ahmed Arif’in sanat ve dünya görüşüne, ʺYalnız Değilizʺ şiirindeki Marksist ögelere yer verilmiştir.

Keywords

Marksist Kuram , Ahmed Arif , Yalnız Değiliz

Ethical Statement

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde etik ilkelere uyulmuştur.

Marxist Traces In Ahmed Arif’s Poem ʺWe Are Not Aloneʺ

Abstract

Marxism is a political view that addresses economic conditions, social inequalities, and social class conflict. According to this view, with the foundation of a socialist and communist system, social class differences, inequalities, and conflicting ideologies would disappear; the working class would no longer need to sell their labor and effort to survive. Authors and poets who is this political view claim that a literary work should serve and be shaped by the interests of the oppressed and exploited social classes, rather than those of the exploitative and exploitative classes. One of the poets who adopted this position Ahmed Arif, who formed a modern poetic style that draws upon local dialects and folk expressions, bridging the local with the universal, and achieving a unique and contemporary voice. Ahmed Arif, one of the prominent poets raised by Diyarbakır, often focuses on the struggles of the oppressed and exploited people of Anatolia, particularly in the East. He conveys these realities through extraordinary metaphors, local expressions specific to Anatolia, lyrical structures, and a unique and aesthetic manner. This study explores Ahmed Arif and his poem ʺWe Are Not Aloneʺ from the prspective of Marxist theory.
In the introductions section of this study, discussions on social class distinctions, Marxist literary criticism, and the reflections of social realism in Turkish poetry are covered. On the other hand, the synthesis section, focuses on Ahmed Arif’s artistic prspective and worldview along with the Marxist elements present in his poem ʺWe Are Not Aloneʺ.

Keywords

Marxist Theory , Ahmed Arif , We Are Not Alone

Ethical Statement

Ethical principles were followed during the preparation of this study.

References

• Altun, B. (2020). Ahmed Arif’in şiirlerinde üslup. [Yüksek lisans tezi, Siirt üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/104821/yokAcikBilim_10260606.pdf?sequence=-1
• Arif, A. (2013). Leylim leylim-Leyla Erbil’e mektuplar. Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Arif, A. (2022). Hasretinden prangalar eskittim. Metis Yayınları.
• Aydoğdu, Y. (2020). Ahmed Arif’in şiir anlayışı ve gelenekle ilişkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 1305-1313.
• Benjamin, W. (2009). Tarih kavramı üzerine pasajlar. (A. Cemal, Çev.). Yapı Kredi Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi ve baskısı belirtilmemiştir).
• Beysanoğlu, Ş. ve Timuroğlu, V. (1992). Ahmed Arif: Hayatı, sanatı, şiirleri. Diyarbakır Vakfı.
• Binyazar, A. (2003). Öfkenin ve inceliklerin şairi. Varlık, 1153, 41-44.
• Bulak, Ş. (2016). Bir mikro üslup inceleme denemesi: Ahmed Arif’in “merhaba, içerde, ay karanlık” şiirlerinde üslup. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 55, 277-304.
• Cengiz, M. (2015). Toplumcu gerçekçi şiir 1923-1953. Şiirden Yayınları.
• Çetişli, İ. (2004). Batı edebiyatında edebi akımlar. Akçağ Yayınları.
• Durbaş, R. (2009). Kalbim dinamit kuyusu. Cumhuriyet Yayınları.
• Erdost, M. İ. (2004). Üç şair: Nazım Hikmet, Cemal Süreya, Ahmed Arif. Onur Yayınları.
• Ersöz, M. (1974). Marksizm, leninizm ve tenkidi. İrfan Matbaası Yayınları.
• Gülendam, R. (2010). Siyaseti şiirde yaşamak: Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında sosyalist şiir. Turkish Studies, 5(2), 212-280.
• Kaplan, M. (2021). Şiir tahlilleri-2 cumhuriyet dönemi Türk şiiri. Dergâh Yayınları.
• Lefebvre, H. (2018). Marksizm. (V. Günyol, Çev.). SEL Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi ve baskısı belirtilmemiştir).
• Lunaçarski, A. V. (1998). Sosyalizm ve edebiyat. (A. Bezirci, Çev.). Evrensel Kültür Kitaplığı (Orijinal eserin basım tarihi ve baskısı belirtilmemiştir).
• Malraux, A. (2003). İnsanlık durumu. (A. Berktay, Çev.). İletişim Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi ve baskısı belirtilmemiştir).
• Moran, B. (2021). Edebiyat kuramları ve eleştiri. İletişim Yayınları.
• Oktay, A. (1990). Karanfil ve pranga: Ahmed Arif’in şiiri üzerine eleştirel bir çalışma. Metis Yayınları.
• Oktay, A. (2003). Toplumcu gerçekçiliğin kaynakları. Everest Yayınları.
• Oral, Z. (1988). Ahmed Arif. Milliyet Sanat, 192, 1-8.
• Öngören, V. (1970). Ahmed Arif’le bir konuşma. Ankara Birliği Dergisi, 2, 48-50.
• Paşaoğlu, N. (2019). Ahmed Arif’i okumak (hayatı-edebi şahsiyeti-eserleri). [Yüksek lisans tezi, Düzce üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Platon. (2010). Devlet. (S. Eyyüpoğlu ve M. A. Cimcoz, Çev.). Türkiye İş Bankası Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi ve baskısı belirtilmemiştir).
• Ruhi, M. E. (2005). Platon’un devletin kökenine İlişkin görüşü ve yansımaları. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(1-2), 241-278.
• Russ, J. (2012). Avrupa düşüncesinin serüveni. (Ö. Doğan, Çev.). Doğu Batı Yayınları.
• Süreya, C. (1969). Ahmed Arif. Papirüs, 31, 66-72.
• Şeker, Z. (1997). Ahmed Arif ve şiirini besleyen kaynaklar. Ürün Yayınları.
• Uludağ, M. E. (2013). Ahmet Arif’in şiirlerinde Anadolu sevgisinin yansımaları. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 49, 203-210.
• Yalçın, A. (2004). Çağdaş insan ve edebiyat. Akçağ Yayınları.
• Yaşar, F. G. (2023). Edebiyat sosyolojisi bağlamında toplumsal değerler ve değerler çatışması: Ahmed Arif, Faik Baysal ve Tarık Buğra örneği. [Yüksek lisans tezi, Karamanoğlu Mehmetbey üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/