İNSANSIZ HAVA ARACI FOTOGRAMETRİSİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Year 2022, Volume: 5 Issue: 1, 77 - 89, 01.06.2022

Kemal Köşe , Talha Aksoy

Abstract

İnsansız hava aracı (İHA) fotogrametrisi, birçok alanda olduğu gibi, özellikle arkeolojik kazı alanlarında (Chiabrando vd., 2011), tarihi mimari komplekslerde (Langhammer vd., 2018) ve tarihi kültürel mirasın belgelenmesi amacıyla araştırmacılar tarafından yoğun bir şekilde tercih edilmektedir. İHA fotogrametrisinin bilimsel araştırmalarda hızlı popülerleşmesinin en büyük gerekçesi; açık kaynak olarak uydu verilerinden elde edilen görüntülere göre daha yüksek çözünürlükte üç boyutlu (3D) ayrıntılı veri üretim çözümlerini hızlı, pratik ve düşük maliyetle elde edilmesidir. Ayrıca, İHA fotogrametrisi, farklı özelliklere sahip birçok karmaşık alanda uygulanabilen çok esnek bir araçtır. Arkeoloji ve tarihi mirasın belgelenmesi gibi dar bir alanda dahi çeşitli ve zor coğrafi alanlarda uygulanışı bu durumu ispatlamaktadır. Son on yılda, İHA fotogrametrisi araştırmacılar tarafından kolay ulaşılabilir olması ve çok kısa sürede yüksek verimde veriler elde edilmesi gibi avantajları göz önünde bulundurularak, birçok arazi çalışmasında kullanılmaktadır. Bu çalışmada son on yılda İHA fotogrametrisi ile yapılmış çalışmalar incelenerek kullanılan araçlar, yazılımlar ve elde edilen ürünler üzerine tarama yapılmıştır.

Keywords

Kültürel Miras, İHA, Fotogrametri, Nokta Bulutu.

References

• Ali Abdulwahed Mahmod, H. Y. (2018). İnsansız Hava Aracı İle Dik Konumda Çekilen Resimlerle Üç Boyutlu Model Oluşturma: Aksaray Üniversitesi Kampüs Camii. Aksaray University Journal of Science and Engineering, 144 Erişim Adresi : http://asujse.aksaray.edu.tr/en/download/article-file/593115 (23.01.2022).
• Alperen Erdoğan*1, A. K. (2021). Kültürel Mirasın Fotogrametrik Yöntemle 3B Modellenmesi: Karabıyık Köprüsü Örneği. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 23-27 Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/tiha/issue/62529/911147 (23.01.2022).
• Bakirmana T., B. B. (2020). Implementation of ultra-light UAV systems for cultural heritage documentation. Journal of Cultural Heritage, 174-184 Erişim Adresi : https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1296207419303747 (23.01.2022).
• Beg, A. A. (2018, 08. 17). 3 Boyutlu Modellemede Yersel Lazer Tarama ve İnsansız Hava Araçları Verilerinin Entegrasyonu ve Kilistra Antik Kenti Örneği. (Yüksek Lisans Tezi. Konya), Türkiye: Erişim Adresi : https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/459175 (23.01.2022).
• Carvajal-Ramírez F., N.-O. A.-V.-C. (2019). Virtual reconstruction of damaged archaeological sites based on Unmanned Aerial Vehicle Photogrammetry and 3D modelling. Study case of a southeastern Iberia production area in the Bronze Age. Measurement, 225-236 Erişim Adresi: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0263224118312387 (23.01.2022).
• Cavalaglia, N. G. (2020). On the accuracy of UAV photogrammetric survey for the evaluation of historic masonry structural damages. Procedia Structural Integrity, 165-174 Erişim Adresi: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2452321620308295 (23.01.2022).
• Chiabrando F., N. F. (2011). UAV and RPV systems for photogrammetric surveys in archaelogical areas: two tests in the Piedmont region (Italy). Journal of Archaeological Science, 697-710 Erişim Adresi : https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0305440310003821 (23.01.2022).
• Chiabrandoa F., D. F. (2018). UAV Photogrammetry for Archaeological site survey 3D Models at the Hierapolis in Phrygia (Türkiye). Virtual Archaeology Review, 28-43 Erişim Adresi : https://riunet.upv.es/handle/10251/94446 (23.01.2022).
• E., T. (2017). İnsansız Hava Aracı Kullanılarak Antik Kent ve tarihi kervan yolunun fotogrametrik belgelenmesi: Sarıhacılar Örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 633-642 Erişim Adresi : https://dergipark.org.tr/en/pub/jesd/article/315232 (23.01.2022).
• Federman A., *. S. (2018). Unmanned Aerial Vehicles (UAV) Photogrammetry in the Conservation of Historic Places: Carleton Immersive Media Studio Case Studies. Drones, Erişim Adresi : https://www.mdpi.com/2504-446X/2/2/18 (23.01.2022).
• Juan M.G., M.-E. M.-C. (2019). Identifying the Roman road from Corduba to Emerita in the Puente Nuevo reservoir (Espiel-Córdoba/Spain). Journal of Archaeological Science: Reports, 363-372 Erişim Adresi : https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352409X1830693X (23.01.2022).
• Karachaliou E., G. E. (2019). UAV for mapping historic buildings;from 3D modelling to BIM. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 397-402 Erişim Adresi : https://pdfs.semanticscholar.org/4ae6/08de15d3cb4e021afce31d86065d5cc93a14.pdf (23.01.2022).
• Karaçizmeli, N. P. (2021). İHA Fotogrametrisinin Arkeolojik Yüzey araştırmalarına katkılarının incelenmesi. Turkish Academy of Sciences Journal of Archaeology, 175-186 Erişim Adresi : https://dergipark.org.tr/en/pub/tubaar/issue/64893/889810 (23.01.2022).
• Kaya Y., P. N. (2021). Arkeolojik kalıntıların belgelenmesinde yersel ve İHA fotogrametrisinin birlikte kullanımı. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 9-14 https://dergipark.org.tr/en/pub/tufod/issue/62674/899089 (23.01.2022).
• Langhammer J., J. B. (2018). 3-D reconstruction of an abandoned montane reservoir using UAV photogrammetry, aerial LIDAR and field survey. Applied Geography, 9-21 Erişim Adresi: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S014362281830198X (23.01.2022).
• Martínez-Carricondo P., C.-R. F.-P.-V. (2021). Combination of HBIM and UAV photogrammetry for modelling and documentation of forgotten heritage. Case study: Isabel II dam in Níjar (Almería, Spain). Heritage Science, Erişim Adresi : https://heritagesciencejournal.springeropen.com/articles/10.1186/s40494-021-00571-8 (23.01.2022).
• Mehmet Özgür Çelik*1, İ. Y. (2020). Sfm Tekniği ile Oluşturulan 3B Modellerin Kültürel Mirasın Belgelenmesi Çalışmalarında Kullanılması: Gözne Kalesi Örneği. Geomatik Dergisi, 22-27 Erişim Adresi : https://dergipark.org.tr/en/pub/tiha/issue/54200/715377 (23.01.2022).
• Mesas-Carrascosa F.L., M. D.-F. (2016). An Analysis of the Influence of Flight Parameters in the Generation of Unmanned Aerial Vehicle (UAV) Orthomosaicks to Survey Archaeological Areas. Sensors, Erişim Adresi : https://www.mdpi.com/1424-8220/16/11/1838 (23.01.2022).
• Mikhail V. Vavulin a, K. V. (2021). UAV-based photogrammetry: Assessing the application potential and effectiveness for archaeological monitoring and surveying in the research on the ‘valley of the kings’ (Tuva, Russia). Digital Applications in Archaeology and Cultural, Erişim Adresi : https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2212054821000011 (23.01.2022).
• Nikolakopoulos K.G., S. K. (2017). UAV vs classical aerial photogrammetry for archaeological studies. Journal of Archaeological Science: Reports, 758-773 Erişim Adresi: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352409X16305661 (23.01.2022).
• Nizar Polat N., ,. Ç. (2021). İHA Fotogrametrisinin Arkolojik Yüzey Araştırmalarına Katkılarının İncelenmesi. TÜBA-AR 28, 175-186 Erişim Adresi : https://dergipark.org.tr/en/pub/tubaar/issue/64893/889810 (23.01.2022).
• Seyrek E.C, N. Ö. (2021). Yüzey araştırmalarında İHA fotogrametrisinin kullanımı: Kolankaya Siperleri örneği. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 69-75 Erişim Adresi : https://dergipark.org.tr/en/pub/tufod/issue/66156/1021793 (23.01.2022).
• Şenol H.İ., Y. K. (2021). İHA ve yersel fotogrametrik veri füzyonu ile kültürel mirasın 3 boyutlu (3B) modelleme uygulaması: Kanlıdivane Örneği. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 29-36 Erişim Adresi : https://dergipark.org.tr/en/pub/tufod/issue/62674/935920 (23.01.2022).
• Themistocleousa K., A. A. (20–21 October 2016). 3D Documentation and BIM Modeling of cultural heritage structures using UAVS: the case of the Foinikaria Church. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 11th 3D Geoinfo Conference. Athens, Greece: Erişim Adresi : https://scholar.google.com.tr/scholar?hl=tr&as_sdt=0%2C5&q=The+International+Archives+of+the+Photogrammetry%2C+Remote+Sensing+and+Spatial+Information+Sciences%2C+11th+3D+Geoinfo+Conference&btnG= (23.01.2022).
• Ulvi A.*, Y. M. (2019). İHA ve Yersel Fotogrametrik Teknikler Kullanarak Aksaray Kızıl Kilise’nin 3 Boyutlu Nokta Bulutu ve Modelinin Üretilmesi. Geomatik Dergisi, 19-26 Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/geomatik/issue/48883/560179 (23.01.2022).
• Ulvi, A. (2021). İHA Fotogrametrisine Genel Bakış: Geleneksel Topoğrafik Harita Yapımı Tekniği ile Maliyet Karşılaştırması. BŞEÜ Fen Bilimleri Dergisi/, 458-471 Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/bseufbd/issue/63352/885579 (23.01.2022).
• Vilbigab J.M., S. V. (2020). Archaeological surveying with airborne LiDAR and UAV photogrammetry: A comparative analysis at Cahokia Mounds. Journal of Archaeological Science: Reports, Erişim Adresi: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352409X2030300X (23.01.2022).
• Yiğit A.Y., U. A. (2020). İHA Fotogrametrisi Tekniği Kullanarak 3B Model Oluşturma: Yakutiye Medresesi Örneği. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 46-54 Erişim Adresi : https://dergipark.org.tr/en/pub/tufod/issue/58541/738051 (23.01.2022).
• Yunus Kaya1, A. Y. (2021). Arkeolojik Alanların Dokümantasyonununda Fotogrametrik Tekniklerinin Doğruluklarının Karşılaştırmalı Analizi: Konya Yunuslar Örneği. Harita Dergisi, 57-72 Erişim Adresi : https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TkRJeU16WXdNQT09 (23.01.2022).