Ön Ergenlik Döneminde Zorbalık Davranışı ile Bazı Sosyo-Demografik Değişkenler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Year 2019, Volume: 5 Issue: 2, 117 - 140, 01.12.2019

Fatma Ertuğrul Engin Eker

Abstract

Bu araştırmada ön ergenlik dönemindeki öğrencilerin arasında görülen zorbalık davranışları ile bazı sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi İstanbul ili Kadıköy ilçesinde bulunan demografik olarak çeşitlilik gösteren 4 farklı okulda eğitimini sürdüren, yaşları 10 ile 14 arasında değişen öğrenciler ve bu öğrencilerin anne babalarıdır. Araştırmaya 154’ü erkek, 144’ü kız olmak üzere toplam 298 öğrenci ve bu öğrencilerin anne babaları katılmıştır. Veri toplama aracı olarak ‘Kişisel Bilgi Formu’ ve ‘Çocuklar İçin Zorbalıkla İlgili Bilişler Ölçeği’ kullanılmıştır. İlişkisel tarama modeline göre yapılan bu çalışmanın sonuçlarında; kız öğrencilerin erkeklere göre daha fazla bilişsel davrandıkları görülmüştür. Kendisinin başarısız olduğunu hisseden öğrencilerin zorbalık ile ilgili daha az biliş kullandıkları tespit edilmiştir. Babanın sahip olduğu eğitim seviyesinin, zorbalıkta biliş kullanımında anlamlı bir fark yarattığı bulunmuştur. Çocuğun şiddete maruz kalması halinde zorbalık ile ilgili biliş kullanımında anlamlı fark yarattığı hesaplanmıştır. Bilgisayar kullanım süresinin anlamlı olması elde edilen bir diğer önemli bulgudur.

Keywords

Zorbalık, ön ergenlik

References

• Amerikan Psikiyatri Birliği. (2018). DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı (Çev. Ed. Köroğlı, E.). Ankara: HYB Yayıncılık. Aygüç, F. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Zorbalık Eğilimlerinin Aile İçi Şiddet Görme Durumuna Göre Değerlendirilmesi. Binbaşığolu, C. (1992). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Kadıoğlu Matbaaası. Bühler, C. (1961). Çocukluk ve Gençlik Psikolojisi. İstanbul: İnkılap Kitapevi. Çelebi, F., & Aliyev, R. (2017). Ortaöğretim Öğrencilerinin Boş Zaman Can Sıkıntısı Algılarının ve Zorbalık Durumlarının Karşılaştırılarak İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 251-264. Dölek, N. (2002). Öğrencilerde Zorbaca Davranışların Araştırılması ve Bir Önleyici Program Modeli. Ercan, E. S., Kutlu, A., Durak, S., Ardıç, Ü. A., Deniz, Ü., & Aydın, C. (2011). Yıkıcı Davranış Bozukluğu Olan Çocuklarda Tedavi Seçeneklerinin Değerlendirilmesi: 18 Aylık İzlem Çalışması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. Espelage., D., & Swearer, S. (2011). Bullying in North American Schools. New York: Routledge. Fekkes, M., Fijpers, F., & Vanhorick-Verlove, S. (2004). Zorbalık: Kim Ne, Ne Zaman ve Nerede Yapar? Zorbalık Davranışına Çocukların, Öğretmenlerin ve Ebeveynlerin Dahil Edilmesi. Sağlık Eğitimi Araştırması, 81-90. Gander, M. J., & Harry W. Gardiner. (1993). Çocuk ve Ergen Gelişimi. Ankara: İmge Kitapevi. Geçtan, E. (2015). Psikodinamik Psikiyatri ve Normaldışı Davranışlar. İstanbul: Metis Yayıncılık. Gökkaya, F., & Sütcü, S. T. (2015). Çocuklar İçin Zorbalıkla İlgili Bilişler Ölçeğinin Geliştirilmesi Ve Psikometrik Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 54-63. Gökkaya, F., & Sütcü, S. T. (2018). İlköğretim Öğrencilerinde Zorbalık Eğilimini Azaltmaya Yönelik Bilişsel Davranışçı Bir Müdahale Programının Geliştirilmesi ve Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Türk Eğitim Derneği Eğitim ve Bilim Dergisi, 91-108 . Günay, Ş., & Can, G. (2018). Zorbalıkla Başetmeye Yönelik Bir Akran Destek Programının Etkililiği. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 266-294. İmren, S. G., Arman, A. R., Gümüştaş, F., Yulaf, Y., & Çakıcı, Ö. (2012). Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu ve veya Davranım Bozukluğu Olan ve Olmayan DEHB Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Aile İşlevselliğinin Değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 22-30. İrfaner, S. (2009). Öğrenciler Arasından Gerçekleşen Zorbalık Eylemleri ve Zorbalık Konusunda Öğrencilerin, Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Tutum ve Görüşleri. Jensen, F. E., & Nutt, A. E. (2017). Ergen Beyni. İstanbul: Hep Kitap. Kartal, H., & Bilgin, A. (2008). Öğrenci, Veli ve Öğretmen Gözüyle İlköğretim Okullarında Yaşanan Zorbalık. Elementary Education Online, 485-495. Kılıç, N. (2017). Ortaokul 6,7 ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Zorbalık Düzeylerinin Yordanması. The Joyrnal of Educational Reflections, 37-58. Kurumu, T. B. (1995). Aile İçi Şiddetin Sebep ve Sonuçları. Külcü, D. P. (2015). Çocuklarda Akran Zorbalığı ve Benlik Saygısının İncelenmesi. Olweus, D. (1993). Acoso escolar,“bullying”, en las escuelas: hechos e intervenciones. Centro de investigación para la Promoción de la Salud, Universidad de Bergen, Noruega, 2. Örengül, A. C. (2013). Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Tanısıyla İzlenmekte Olan Çocuklarda Akran Örselemesi / Zorbalık. Pişkin, M. (2010). Ankara’daki İlköğretim Öğrencileri Arasında Akran Zorbalığının İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 175-189. Pişkin, M. (2015). Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği Ergen Formu. Akademik Bakış Dergisi, 316-324. Santrock, J. W. (2012). Yaşam Boyu Gelişim. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Satan, A. (2006). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Zorba Davranış Eğilimlerinin Okul Türü ve Bazı Sosyo Demografik Değişkenler İle İlişkisi. Türktan, Ş. (2013). Zorbalıkla Baş Etmeye Yönelik Akran Destek Programının Ortaokul 6. ve 7. Sınıf Öğrencilerinin Zorbalıkla Baş etme Becerilerine Etkileri. Uysal, T. (2012). İzmir İli Konak Merkez İlççede İlköğretim 1.Sınıf, 2.Sınıf, 3.Sınıf ve 4. Sınıf Öğrencilerinde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu ve Davranım Bozukluğu Prevalansı. Wang, J., Iannotti, R. J., & Nansel, T. R. (2009). School bullying among adolescents in the United States: Physical, verbal, relational, and cyber. Journal of Adolescent health, 368-375. Yıldız, E., & Erci, B. (2011). Anne Baba Tutumları ile Adölesan Saldırganlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6-11.