أثر المقاصد الشرعية في فقه المعاملات المالية
Yıl 2019,
Cilt: 2 Sayı: 1, 87 - 106, 30.06.2019
Abdulaziz Mohammed Abd Allah Alshibany
,
Mustafa Mat Jubri Shamsuddin
Öz
يهدف
هذا البحث إلى تطبيق علم المقاصد الشرعية على فقه المعاملات المالية وما استجد
منها وما طرأ من مسائلها التي تزداد وتستجد في كل زمان وكل مكان، وإلى تبيين تلك
العلاقة بين المقاصد الشرعية وفقه المعاملات المالية الإسلامية. وقد اتبع الباحث
في بحثه المنهج الاستقرائي، وذلك من خلال تتبع ما كُتب من جزئيات في المقاصد
الشرعية عموما محاولا التركيز على فقه المعاملات المالية خصوصا، وتبيين أثر
المقاصد الشرعية في مسائل فقه المعاملات المالية التي تناولها الفقهاء في
مؤلفاتهم. ومن أهم النتائج التي توصل إليها البحث: أن الشريعة الإسلامية قد اعتبرت عددا من المقاصد العامة في
تشريع المعاملات المالية خاصة، والنظام الاقتصادي عامة. وأن لمقاصد الشرعية أثرا
بالغا في ترشيد وتوجيه الفتوى الشرعية، لاسيما في الحكم على مستجدات المعاملات
المالية. وأيضا حث العلماء والبحاث إلى تطبيق علم المقاصد على المعاملات المالية
الإسلامية ومستجداتها.
Kaynakça
- Allâl, el-Fâsî. (1993). Makâsıdü'ş-Şeria ve Ahkâmuhâ. Beyrût: Dâru'l-Ğarb el-İslâmî.
- Dâmâtoglu, Yaşâr Şerîf. Hıfz en-Nesl ve’n-Neseb ve'l-usrah. Kahire, el- Meclisi'l Âlâ li'ş-Şu'ûn el-İslâmiyye el-Mu'temer el'Âm es-Sânî ve'l-İşrîn.
- Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş'as el-Ezdî es-Sicistânî. (1430/2009). Sünen-i Ebî Dâvûd. thk: Şuayb el-Arnavût, Beyrût: Dâr er-Risâle el-ilmiyye.
- el-Cürcânî, Alî b. Muhammed es-Seyyid eş-Şerîf. Mu'cemu'l Ta'rîfât, Mu'cemu't-Ta'rîfât, thk. Muhammed Sıddîk el-Minşâvî. Kahire: Dâru'l-Fazîle lin'Neşr ve't-Tevzî' ve't tasdîr.
- el-Ecûrnî, hamza ebû Fâris. Makâsıdü'ş-Şeria ve ehdâfuhâ ve keyfiyyeti Tef'îlihâ Fi'l- menâhic ed-Dirâsiyye, Mecelleti Usûl ed-Dîn.
- Ebû Lihya, Nûreddîn. Mevâniu'z-zevâc. Kahire: Dâru'l-kitâb el-Hadîs, t.h.
- el-Buhârî, Ebû Abdullah muhammed b. İsmâîl. (1409/1989) el-Edebü'l Müfred. Beyrût: Dâru'l- Beşâiri'l-İslâmiyye.
- el-Behûtî, Mansûr b. Yûnus. er-Ravdu'l-Murbi'şerh zâd el-Mustagnî'.Beyrût: Müessesetü'r- Risâle.
- et-Tirmizî, Ebû Îsa Muhammed b. Îsa.(1996.) el-Câmiu'l-Kebîr. thk: Beşşār ʿAvvād Maʿrūf. Beyrût: Dâru'l-Ğarb el-İslâmî.
- el-Buhârî, Ebû Abdullah muhammed b. İsmâîl. (1423/2002).Sahîh-i Buhârî. Dımeşk: Dār İbn Kesîr.
- el-Elbânî, Muhammed Nâsıruddîn. (1399/1979). İrvâ'ul-ğalîl fî tahrîci ehâdîsi Menar'is-sebîl. Beyrût: el-Mekteb el-İslâmî.
- el-Karâfî, Ahmed b. İdrîs. (1994). ez-Zehîra. Beyrût: Dâru'l-Ğarb el-İslâmî, 1994.
- eş-Şâtıbî, Ebû İshâk İbrâhîm b.Mûsâ.(1417/1997).el-Muvâfakât. thk: Meşhûr b. Hasan Âl Selmân. Huber: Dâru İbni Affân.
- el-Yûbî, MuhammadSa'db. Ahmad b. Mas'ud.(1418/1998). Makâsıdü'ş-Şeriati'l-İslâmiyye ve Alakatuhâ bi'l-Edilleti'ş-Şer'iyye, er-riyād: Dâru’l-Hicret.
- er-Raysûnî, Ahmed. (1412/1991). Nazariyyetu’l-Mekâsıd inde’l-İmam eş-Şâtıbî. er-riyād: el-Ma'hedü'l-âlemî li'l-fikri'l-İslâmî.
- Hamâde, Rahîfe suleymân. (2014). el-urf ve eseruhû fî hukûk ez-zevâc fî fıkh el-islâmî. Risâleti mâcistîr. Gazze: el-câmi'a el-islâmiyye.
- Müslim, b. el-Haccâc, Ebû'l-Huseyn el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî. 1427/2006. Sahîh-i Muslim. er-Riyād: Dār Tayyibe.
- İbn Abidîn, Muhammed Emîn b. Ömer. (1423/2003).Reddü'l-Muhtâr Ale'd-Dürri'l-Muhtâr (Hâşiyetü İbn Âbidîn), thk: Âdil Ahmed Abdü'l-Mevcûd. er-Riyād: Dār Âlem'ul-Kutub.
- İbn Ebi'd-Dünyâ, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. Ubeyd el-Kuraşî.(1416). Zemmu'l- Melâhî, thk: Amr abdu'l-mun'im selîm. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye.
- İbn Kudâme, Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed b. ahmed.(1427/1997).el-Muğnî. thk: Abdullah et-Turkî. er-riyād: Dār Âlem'ul-Kutub.
- İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir. (1435/2004) Makâsıdü'ş-Şeriati'l-İslâmiyye. thk: Muhammed b. el- Hoca. Katar: ‘Vizareti'l-evâkf ve'ş-Şu'uni'd-,diniyye.
- İbn Zekeriyyā,Ebü'l-Hüseyn Ahmed b. (1399/1979). fāris. Mu'cem-u mekayisi'l-luğa. thk: Abdüsselâm Muhammed Hârûn. Dâru’l-fikir Arabî lin'Neşr ve't-Tevzî.
- Şibeyr, Ahmed mūlvî ve'l-Meysâvî Muhammed Tâhir. Makâsıdü'ş-Şeriah Fi'l-Emvâl ve vesâiluhâ inde'l-İmâm Muhammed et-Tâhir b. Âşûr. Mecelle: et-Tecdîd: el-Câmi'atü'l- İslâmiyye el-Âlemiyye Malezya, Cild 20, sayı: 39a.
أثر المقاصد الشرعية في فقه المعاملات المالية
Yıl 2019,
Cilt: 2 Sayı: 1, 87 - 106, 30.06.2019
Abdulaziz Mohammed Abd Allah Alshibany
,
Mustafa Mat Jubri Shamsuddin
Öz
يهدف
هذا البحث إلى تبيين تلك العلاقة بين المقاصد الشرعية وفقه المعاملات المالية
الإسلامية، وإلى تطبيق علم المقاصد الشرعية على فقه المعاملات المالية وما استجد
منها وما طرأ من مسائلها التي تزداد وتستجد في كل زمان وكل مكان. وقد اتبع الباحث
في بحثه المنهج الاستقرائي، وذلك من خلال تتبع ما كُتب من جزئيات في المقاصد
الشرعية عموما محاولا التركيز على فقه المعاملات المالية خصوصا، وتبيين أثر
المقاصد الشرعية في مسائل فقه المعاملات المالية التي تناولها الفقهاء في
مؤلفاتهم. ومن أهم النتائج التي توصل إليها البحث: أن الشريعة الإسلامية قد اعتبرت عددا من المقاصد العامة في
تشريع المعاملات المالية خاصة، والنظام الاقتصادي عامة. وأن لمقاصد الشرعية أثرا
بالغا في ترشيد وتوجيه الفتوى الشرعية، لاسيما في الحكم على مستجدات المعاملات
المالية. وأيضا حث العلماء والبحاث إلى تطبيق علم المقاصد على المعاملات المالية
الإسلامية ومستجداتها.
Kaynakça
- Allâl, el-Fâsî. (1993). Makâsıdü'ş-Şeria ve Ahkâmuhâ. Beyrût: Dâru'l-Ğarb el-İslâmî.
- Dâmâtoglu, Yaşâr Şerîf. Hıfz en-Nesl ve’n-Neseb ve'l-usrah. Kahire, el- Meclisi'l Âlâ li'ş-Şu'ûn el-İslâmiyye el-Mu'temer el'Âm es-Sânî ve'l-İşrîn.
- Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş'as el-Ezdî es-Sicistânî. (1430/2009). Sünen-i Ebî Dâvûd. thk: Şuayb el-Arnavût, Beyrût: Dâr er-Risâle el-ilmiyye.
- el-Cürcânî, Alî b. Muhammed es-Seyyid eş-Şerîf. Mu'cemu'l Ta'rîfât, Mu'cemu't-Ta'rîfât, thk. Muhammed Sıddîk el-Minşâvî. Kahire: Dâru'l-Fazîle lin'Neşr ve't-Tevzî' ve't tasdîr.
- el-Ecûrnî, hamza ebû Fâris. Makâsıdü'ş-Şeria ve ehdâfuhâ ve keyfiyyeti Tef'îlihâ Fi'l- menâhic ed-Dirâsiyye, Mecelleti Usûl ed-Dîn.
- Ebû Lihya, Nûreddîn. Mevâniu'z-zevâc. Kahire: Dâru'l-kitâb el-Hadîs, t.h.
- el-Buhârî, Ebû Abdullah muhammed b. İsmâîl. (1409/1989) el-Edebü'l Müfred. Beyrût: Dâru'l- Beşâiri'l-İslâmiyye.
- el-Behûtî, Mansûr b. Yûnus. er-Ravdu'l-Murbi'şerh zâd el-Mustagnî'.Beyrût: Müessesetü'r- Risâle.
- et-Tirmizî, Ebû Îsa Muhammed b. Îsa.(1996.) el-Câmiu'l-Kebîr. thk: Beşşār ʿAvvād Maʿrūf. Beyrût: Dâru'l-Ğarb el-İslâmî.
- el-Buhârî, Ebû Abdullah muhammed b. İsmâîl. (1423/2002).Sahîh-i Buhârî. Dımeşk: Dār İbn Kesîr.
- el-Elbânî, Muhammed Nâsıruddîn. (1399/1979). İrvâ'ul-ğalîl fî tahrîci ehâdîsi Menar'is-sebîl. Beyrût: el-Mekteb el-İslâmî.
- el-Karâfî, Ahmed b. İdrîs. (1994). ez-Zehîra. Beyrût: Dâru'l-Ğarb el-İslâmî, 1994.
- eş-Şâtıbî, Ebû İshâk İbrâhîm b.Mûsâ.(1417/1997).el-Muvâfakât. thk: Meşhûr b. Hasan Âl Selmân. Huber: Dâru İbni Affân.
- el-Yûbî, MuhammadSa'db. Ahmad b. Mas'ud.(1418/1998). Makâsıdü'ş-Şeriati'l-İslâmiyye ve Alakatuhâ bi'l-Edilleti'ş-Şer'iyye, er-riyād: Dâru’l-Hicret.
- er-Raysûnî, Ahmed. (1412/1991). Nazariyyetu’l-Mekâsıd inde’l-İmam eş-Şâtıbî. er-riyād: el-Ma'hedü'l-âlemî li'l-fikri'l-İslâmî.
- Hamâde, Rahîfe suleymân. (2014). el-urf ve eseruhû fî hukûk ez-zevâc fî fıkh el-islâmî. Risâleti mâcistîr. Gazze: el-câmi'a el-islâmiyye.
- Müslim, b. el-Haccâc, Ebû'l-Huseyn el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî. 1427/2006. Sahîh-i Muslim. er-Riyād: Dār Tayyibe.
- İbn Abidîn, Muhammed Emîn b. Ömer. (1423/2003).Reddü'l-Muhtâr Ale'd-Dürri'l-Muhtâr (Hâşiyetü İbn Âbidîn), thk: Âdil Ahmed Abdü'l-Mevcûd. er-Riyād: Dār Âlem'ul-Kutub.
- İbn Ebi'd-Dünyâ, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. Ubeyd el-Kuraşî.(1416). Zemmu'l- Melâhî, thk: Amr abdu'l-mun'im selîm. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye.
- İbn Kudâme, Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed b. ahmed.(1427/1997).el-Muğnî. thk: Abdullah et-Turkî. er-riyād: Dār Âlem'ul-Kutub.
- İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir. (1435/2004) Makâsıdü'ş-Şeriati'l-İslâmiyye. thk: Muhammed b. el- Hoca. Katar: ‘Vizareti'l-evâkf ve'ş-Şu'uni'd-,diniyye.
- İbn Zekeriyyā,Ebü'l-Hüseyn Ahmed b. (1399/1979). fāris. Mu'cem-u mekayisi'l-luğa. thk: Abdüsselâm Muhammed Hârûn. Dâru’l-fikir Arabî lin'Neşr ve't-Tevzî.
- Şibeyr, Ahmed mūlvî ve'l-Meysâvî Muhammed Tâhir. Makâsıdü'ş-Şeriah Fi'l-Emvâl ve vesâiluhâ inde'l-İmâm Muhammed et-Tâhir b. Âşûr. Mecelle: et-Tecdîd: el-Câmi'atü'l- İslâmiyye el-Âlemiyye Malezya, Cild 20, sayı: 39a.
The Effect of Objectives of Shariah on Islamic Transactions
Yıl 2019,
Cilt: 2 Sayı: 1, 87 - 106, 30.06.2019
Abdulaziz Mohammed Abd Allah Alshibany
,
Mustafa Mat Jubri Shamsuddin
Öz
The purpose of this
research is to apply the science of Maqasid al-Shariah to the jurisprudence of
financial transactions and what is emerging from them and the issues that have
been occuring and new at all times and everywhere, and to clarify the
relationship between the Maqasid al-Shariah and Islamic financial transactions. The researcher followed in his research the inductive
method, by collecting the written efforts of the Maqasid al-Shariah in general
and trying to focus on the jurisprudence of financial transactions in
particular, and to clarify the impact of Maqasid al-Shariahin the issues of
jurisprudence of financial transactions addressed by jurists in their writings.
Among the most important findings of the research: that Islamic law has
considered a number of general purposes in the legislation of financial
transactions in particular, and the economic system in general. And that the
purposes of legitimacy have a great impact in rationalizing and guiding the
fatwa, especially in ruling on the developments of financial transactions. And
also urged scholars and researchers to apply the Maqasid al-Shariah of Islamic
financial transactions and developments.
Kaynakça
- Allâl, el-Fâsî. (1993). Makâsıdü'ş-Şeria ve Ahkâmuhâ. Beyrût: Dâru'l-Ğarb el-İslâmî.
- Dâmâtoglu, Yaşâr Şerîf. Hıfz en-Nesl ve’n-Neseb ve'l-usrah. Kahire, el- Meclisi'l Âlâ li'ş-Şu'ûn el-İslâmiyye el-Mu'temer el'Âm es-Sânî ve'l-İşrîn.
- Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş'as el-Ezdî es-Sicistânî. (1430/2009). Sünen-i Ebî Dâvûd. thk: Şuayb el-Arnavût, Beyrût: Dâr er-Risâle el-ilmiyye.
- el-Cürcânî, Alî b. Muhammed es-Seyyid eş-Şerîf. Mu'cemu'l Ta'rîfât, Mu'cemu't-Ta'rîfât, thk. Muhammed Sıddîk el-Minşâvî. Kahire: Dâru'l-Fazîle lin'Neşr ve't-Tevzî' ve't tasdîr.
- el-Ecûrnî, hamza ebû Fâris. Makâsıdü'ş-Şeria ve ehdâfuhâ ve keyfiyyeti Tef'îlihâ Fi'l- menâhic ed-Dirâsiyye, Mecelleti Usûl ed-Dîn.
- Ebû Lihya, Nûreddîn. Mevâniu'z-zevâc. Kahire: Dâru'l-kitâb el-Hadîs, t.h.
- el-Buhârî, Ebû Abdullah muhammed b. İsmâîl. (1409/1989) el-Edebü'l Müfred. Beyrût: Dâru'l- Beşâiri'l-İslâmiyye.
- el-Behûtî, Mansûr b. Yûnus. er-Ravdu'l-Murbi'şerh zâd el-Mustagnî'.Beyrût: Müessesetü'r- Risâle.
- et-Tirmizî, Ebû Îsa Muhammed b. Îsa.(1996.) el-Câmiu'l-Kebîr. thk: Beşşār ʿAvvād Maʿrūf. Beyrût: Dâru'l-Ğarb el-İslâmî.
- el-Buhârî, Ebû Abdullah muhammed b. İsmâîl. (1423/2002).Sahîh-i Buhârî. Dımeşk: Dār İbn Kesîr.
- el-Elbânî, Muhammed Nâsıruddîn. (1399/1979). İrvâ'ul-ğalîl fî tahrîci ehâdîsi Menar'is-sebîl. Beyrût: el-Mekteb el-İslâmî.
- el-Karâfî, Ahmed b. İdrîs. (1994). ez-Zehîra. Beyrût: Dâru'l-Ğarb el-İslâmî, 1994.
- eş-Şâtıbî, Ebû İshâk İbrâhîm b.Mûsâ.(1417/1997).el-Muvâfakât. thk: Meşhûr b. Hasan Âl Selmân. Huber: Dâru İbni Affân.
- el-Yûbî, MuhammadSa'db. Ahmad b. Mas'ud.(1418/1998). Makâsıdü'ş-Şeriati'l-İslâmiyye ve Alakatuhâ bi'l-Edilleti'ş-Şer'iyye, er-riyād: Dâru’l-Hicret.
- er-Raysûnî, Ahmed. (1412/1991). Nazariyyetu’l-Mekâsıd inde’l-İmam eş-Şâtıbî. er-riyād: el-Ma'hedü'l-âlemî li'l-fikri'l-İslâmî.
- Hamâde, Rahîfe suleymân. (2014). el-urf ve eseruhû fî hukûk ez-zevâc fî fıkh el-islâmî. Risâleti mâcistîr. Gazze: el-câmi'a el-islâmiyye.
- Müslim, b. el-Haccâc, Ebû'l-Huseyn el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî. 1427/2006. Sahîh-i Muslim. er-Riyād: Dār Tayyibe.
- İbn Abidîn, Muhammed Emîn b. Ömer. (1423/2003).Reddü'l-Muhtâr Ale'd-Dürri'l-Muhtâr (Hâşiyetü İbn Âbidîn), thk: Âdil Ahmed Abdü'l-Mevcûd. er-Riyād: Dār Âlem'ul-Kutub.
- İbn Ebi'd-Dünyâ, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. Ubeyd el-Kuraşî.(1416). Zemmu'l- Melâhî, thk: Amr abdu'l-mun'im selîm. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye.
- İbn Kudâme, Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed b. ahmed.(1427/1997).el-Muğnî. thk: Abdullah et-Turkî. er-riyād: Dār Âlem'ul-Kutub.
- İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir. (1435/2004) Makâsıdü'ş-Şeriati'l-İslâmiyye. thk: Muhammed b. el- Hoca. Katar: ‘Vizareti'l-evâkf ve'ş-Şu'uni'd-,diniyye.
- İbn Zekeriyyā,Ebü'l-Hüseyn Ahmed b. (1399/1979). fāris. Mu'cem-u mekayisi'l-luğa. thk: Abdüsselâm Muhammed Hârûn. Dâru’l-fikir Arabî lin'Neşr ve't-Tevzî.
- Şibeyr, Ahmed mūlvî ve'l-Meysâvî Muhammed Tâhir. Makâsıdü'ş-Şeriah Fi'l-Emvâl ve vesâiluhâ inde'l-İmâm Muhammed et-Tâhir b. Âşûr. Mecelle: et-Tecdîd: el-Câmi'atü'l- İslâmiyye el-Âlemiyye Malezya, Cild 20, sayı: 39a.