MÜZEDE SANATIN BİR ANLATIM DİLİ: EMPATİ

Yıl 2021, Sayı: 14, 27 - 39, 28.12.2021

Yaşar Özrili

Öz

Sanatın belleğinde taçlandırdığı temel unsur, modern dünyada, insan öğesidir. Bu gerekçeyle çağdaş müzeler illüstrasyonlar, imgeler, metaforlar vb. kavramlarla, merkezinde insanın olduğu bir anlatı veya bir hikâye yaratmayı yeğlemektedir. Sergi, koleksiyon vb. etkinliklerinde kullandıkları araçlardan biride empati aforizmasıdır. Toplumda var olan her bireyin, dezavantajlı grupların, kadınların, yaşlıların, çocukların, etnik azınlıkların vb. yaşamlarına değer katmak ve hayata aktif ve eşit oranda katılımlarının sağlanması adına farkındalık oluşturmak çağdaş müzelerin görevlerinden biridir. Bunun yanı sıra yaşamın farklı kesitlerinin deneyimlerinin, “ötekileştirme,” “birbiriyle iletişim kurma” ve “karşısındakini dinleme” gibi konularda düşünmelerini ve devamında ise reaksiyona geçmelerine katkıda bulunacak aktiviteler düzenlemekte bu müzelerin diğer bir gayesidir. Yeni müze yapılanmalarının yeni bir dalı da empati müzeleridir. Bu çalışmada müzelerle empati kurma mottosuna, Bursa Göç Tarihi Müzesi “Göç ve Empati” içerikli ödüllü, ulusal resim ve sergi etkinliği ile İstanbul Pera Müzesinde, düzenlenen, 5. İstanbul Tasarım Bienali olan empati temalı sergi, film gösterisi seçkileri aksettirilmeye çalışılmıştır. Türkcell Diyalog Müzesi ve İngiltere’de Empati Müzesi ise empati kavramının salt bir müze olarak ifade edilir bir konseptte kendilerini nasıl konumlandırdıkları hususu vurgulanmaya çalışılmıştır. Doküman analizi ile literatürde, insan odaklı, müzebilim faaliyetlerini işleyen birçok çalışma incelenmiştir. Detaylı bir gözlemleme yöntemiyle, ipucu sayılabilecek disiplinler arası her türlü yayın çözümlenmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucunda, modern dünyada insan iletişiminde ve ilişkilerinde empati kurmanın gerekliliği vurgusu, bazı sıra dışı müze örnekleri vasıtasıyla ele alınmaya gayret edinilmiştir. Müze sergi ve koleksiyonlarında görsel ve işitsel tasarım uygulamaları ile izleyicinin dikkatini nesneye odaklamak, katılımcıların objelerle bağ kurmasını sağlamak, empati ve farkındalık yaratarak ziyaretçilerin deneyimini arttırmak hedeflenmektedir. Müze programlarında postmodern sanat etkinlikleri ile tasarlanan aktivitelerin izleyiciyi müze ve çevresiyle yakın diyalog kurdurarak etkileşimli öğrenmeye teşvik ettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

empati, müze, müzecilik, sanat, sergi

Kaynakça

• 1. Referans Artun, A. (2017). Müze ve Eleştirel Düşünce, Tarih Sahneleri-Sanat Müzeleri, 2. İstanbul, İletişim Yayınları. 2. Referans Artun, A. (2018). Tarih Sahneleri-Sanat Müzeleri, Müze ve Modernlik, 1. İstanbul, İletişim Yayınları