Examination of 'Conceptual Typography Studies' in Secondary School Visual Arts Course As Student Achievement

Yıl 2024, Sayı: 22, 64 - 80, 31.08.2024

Oral Erol , Buşra İncirkuş

Öz

It is an undeniable reality that people must possess visual intelligence. While it can be acquired later in life, visual intelligence is innate in everybody. Education alone cannot guarantee the development of visual intelligence; implicit learning is one possibility. A discipline centered on visual intelligence is also visible in educational visual arts courses. This field begins in secondary schooling, develops in high school, and states in undergraduate study in university fine arts departments. Even though university art and design courses like painting, sculpture, ceramics, and graphics form another art branch, these branches depend on secondary school visual arts courses. Secondary education in the visual arts raises awareness of people's abilities in art and design and influences their creative qualities. This study aims to clarify the idea that typography, which is taught as a course in college graphic design departments, is also taught at the secondary school level, qualified undergraduate education. According to this study, improvements can be made if art and design classes are available starting in secondary education. One form of typography that was chosen for the study's application was "Conceptual Typography." The study's sample included secondary school students, and the students' goal was to apply the given concept as a typographic element.

Anahtar Kelimeler

Conceptual typography, art education, meb.

Proje Numarası

1

Ortaokul Görsel Sanatlar Dersinde 'Kavramsal Tipografi Çalışmaları' Konusunun Öğrenci Kazanımı Olarak İncelenmesi

Öz

Görsel Sanatlar dersi, öğrencilerin anlamlı görme becerilerini geliştirmekte ve onlara estetik bakış açısı kazandırmaktadır. Bununla birlikte bu derste sanat eğitimi verilmekte ve onların çalışmalar yapmalarına olanak sağlamaktadır. Türkiye’de MEB’e bağlı resmi ortaokullarda, haftada toplam 1 ders saati olarak işlenen Görsel Sanatlar dersinin süresi 40 dakikadır. Görsel sanatlar dersin betimsel yöntemle incelendiği bu çalışmada ‘Kavramsal Tipografi Uygulamaları’ konusu kazanım olarak kabul edilmiş ve ortaokul öğrencileri örneklem olarak seçilmiştir.
Görsel Sanatlar dersi, bireylerin duygu, düşünce ya da fikirlerini estetik kaygılarla yorumlamalarını, bir eser ortaya çıkarmalarını ve bu eseri eleştirmelerini sağlayan eğitim öğesidir. Bu çalışmada Görsel Sanatlar eğitimin öznesi olan öğrencilere ‘Kavramsal Tipografi Uygulamaları’ bir kazanım olarak sağlanmaya çalışılmış ve kazanımın çıktıları betimsel yöntemle incelenmiştir. Elde edilen bulgularda; Görsel Sanatlar dersinde işlenen ‘Kavramsal Tipografi Uygulamaları’ konusunun ortaokul seviyesindeki öğrenci özelliklerine uygun olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin ‘harf, rakam, sembol’ üçlüsünü sanatsal düzenleme ilkeleriyle yorumlayabildikleri görülmüştür. Ayrıca, Kavramsal Tipografinin ortaokul seviyesine uygun bir ders olduğu fark edilmiş ve bu dersin pedagojik uzmanı olan branş öğretmenlerince yani örsel Sanatlar dersi öğretmenlerince verilmesi gerekliliği fark edilmiştir. Harf, rakam ve sembollerle ilkokul çağında tanışan öğrencilerin Tipografi Eğitimini bu çağlardan itibaren almalarının da faydalı olacağı fark düşünülmüştür. Çünkü, bireylerin ilkokulda öğrendikleri okuma yazama becerileri harf, rakam ve semboller üzerinde şekillenmektedir.
Kavramsal Tipografi eğitimi sayesinde bireylerin harf ve rakam anatomisini çözümleyebilmeleri kolaylaştığından, öğrendikleri kavramları yazma ve çizme becerileri güçlenecektir. Bunun yanı sıra bireyler herhangi bir kavramı açıklamaya gerek duymaksızın harflerle, rakamlarla veya sembollere ifade edebilme becerisi kazanacaklardır. Bu becerinin öğrenciler üzerinde bilişsel, duygusal ve psikomotor becerilere olumlu katkı sağladığı fark edilmiştir. Fakat; Türk Eğitim Siteminde görsel sanatlar dersi haftada ortalama 1 ders saati yani 40 dakika olarak okutulmaktadır. Belirlenen bu süre, görsel sanatlar dersi hedef kazanımlara ulaşmada yetersiz kaldığından bu sürenin haftada en az 3 ders saati olarak uygulanması gerektiği fark edilmiştir. Bu çalışmada derslerin branş öğretmeni yerine sınıf öğretmeleri tarafından verildiği de saptanmıştır.
Yapılan uygulamada derslerin muhakkak branş öğretmenlerince sağlanması gerektiği tezi de ortaya çıkmıştır. Bir başka ifadeyle Görsel Sanatlar dersinde öğrencilere sağlanan Kavramsal Tipografi Uygulamaları dahil tüm konunun kazanımları ilkokuldan itibaren bizzat branş öğretmenlerince öğretilmesi gerekmektedir. Fakat, 2023 yılı itibariyle halen görsel sanatlar dersi okutulmayan ortaokullar bulunmakla birlikte olan derslere de branş dışı öğretmenlerin girdiği bilinmektedir. Bundan dolayı öğretim programları istendik şekilde uygulanamamakta ve kazanımlar sağlanamamaktadır.
Eksik kazanımla üst kademeye geçen öğrenciler ise; bir önceki kazanımları sağlayamadıklarından bir sonraki öğrenmeleri gerçekleştirememekte ve öğrenmede sınırlılık yaşamaktadırlar. Bu çalışmayla lisans düzeyindeki güzel sanatlar bölümlerinin bir dersi olan Tipografinin bir kazanım olarak ortaokul öğrencileri üzerinde uygulanması gerekliği uygulamalarla ortaya konmuştur. Çalışmada bir tipografi türü olan ‘Kavramsal Tipografi’ uygulama konusu olarak belirlenmiştir. Çalışmanın örneklemini ortaokul seviyesindeki bir grup öğrenci oluşturmaktadır. Bu çalışmada öğrencilere kendilerine verilen somut bir kavramı tipografik öğeler aracılığıyla ifade etmeleri istenmiştir. Uygulamada amaç; bir somut kavramın yalnızca yazınsal metinle sınırlandırılamayacağını aynı kavramı görsel imgelerle de ifade edebilmenin mümkün olduğu gerçeğini öğrencilere kazandırmaktır. Yürütülen bu çalışmada, bireylere verilen kavramların görsel öğeler desteğiyle ifade edebilmesi onların imgeleme yeteneklerini artırdığını göstermiş ve tipografi becerileri kazanımı edinmelerine katkı sağlamıştır. Bu çalışmayla, ‘Kavramsal Tipografi’ konusunun ortaokul kademesindeki bireylerin seviyesine uygunluğu uygulamalarla ortaya çıkarılmış ve bu uygulamalarla görsel sanatlar dersi eğitiminin nitelikli hale gelmesinin mümkün olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kavramsal Tipografi, Sanat Eğitimi, meb

Etik Beyan

Bu makalenin planlanmasından, uygulanmasına, verilerin toplanmasından verilerin analizine kadar olan tüm süreçte “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Bu araştırmanın yazım sürecinde bilimsel, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamıştır. Bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir.

Destekleyen Kurum

Bu makalenin herhangi bir aşamasında maddi veya manevi çıkar sağlanmamıştır.

Proje Numarası

1

Kaynakça

• Akalın, Ş., Haluk (2011). Türkçe Sözlük, 11.Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Alakuş, A.O. (2002). İlköğretim Okulları 6. Sınıf Resim-İş Dersi Öğretim Programındaki Grafik Tasarımı Konularının Çok Alanlı Sanat Eğitimi Yöntemiyle ve Bu Yönteme Uygun Düzenlenmiş Ortamda Uygulanması. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Becer, E. (2010). Modern Sanat ve Yeni Tipografi (2. Baskı), Ankara: Dost Yayınevi.
• Becer, E. (2019). İletişim ve Grafik Tasarım, Pelin Ofset, Ankara.
• Blackwell, L. (2004). 20th. Century Type (1. Baskı), London: Laurence King Publishing.
• Bigelow, C.,P. Duensing (1989). Gentry L. Fine Prim Magazine on TypeandTypography (1. Baskı), San Francisco: Bedford Arts Publishing.
• Bonde, N. (2013). Considering conceptual type. Artifact: Journal of Design Practice, 3(1), 6-1.
• Demirel, Ö (2007). Eğitimde Program Geliştirme (1. Baskı), Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Hillner, M. (2009). Basic Typography 01: Virtual Typography (1. Baskı), Lausanne: Ava Publishing.
• Meggs, P. B. (1989). Type and Image. Vannostrand Reinhold Comp Inc., New York.
• Mercin, L.; Alakuş, A.O. (2007). Birey ve Toplum İçin Sanat Eğitiminin Gerekliliği, DÜ Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 9: 4-20.
• Mercin, L.; Diksoy, İ. (2016).Yenilenen Görsel Sanatlar Dersi Öğretim Programının Grafik Ta¬sarım Öğretimine İlişkin Öğretmen Görüşleri, Uluslararası Geçmişten Geleceğe Sanat Sempozyumu, Rektörlük Binası, 26-28 Eylül 2016, Çorum: Hitit Üniversitesi.
• Mercin, L.; Diksoy, İ. (2019). Görsel Sanatlar Dersi Öğretim Programındaki Grafik Tasarım Kazanımlarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi”, Milli Eğitim Dergisi, 1: 293-319.
• Mercin, L. (2013). Çevre ve Kent Estetiği Açısından Grafik Tasarımın Önemi, Ulakbilge Sos¬yal Bilimler Dergisi,14: 1-9.
• Özkan, İ. F. (2019). Tasarım Elemanı Olarak Tipografi: Algı ve Anlam İlişkileri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Yıldız Teknik Üniversitesi, SBE.
• Sarıkavak, N. K. (2013). Sözsüz İletişim Aracı Olarak Tasarım, İletişimde Tasarım-Tasarımda İletişim Konulu Uluslararası Sempozyum ve Sergi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi.
• Sarıkavak, N. K. (2004), Görsel İletişim ve Grafik Tasarımda Çağdaş Tipografinin Temelleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tural, E. (2023). Sayısal Tipografi Dersi Öğrencilerinin Adobe Illustrator Yazılımı ile Tipografi Tasarımında Yaptıkları Hatalar ve Doğru Uygulama Örnekleri, Uluslararası Sanat Tasarım ve Eğitim Dergisi, 1: 20-32.
• Yıldız, M (2021). İleti Aktarımında Kavramsal Tipografi Ve Etkileşimli Dijital Ekran Uygulamaları, Sanatta Yeterlik Tezi, 2021:57.
• URL 1: http://www.aliang. net/literature/alice_in_wonderland/aaiw_1922/aaiw1922m-03.html Erişim Tarihi 30.03.2024
• URL 2: https://www.arthistoryproject.com/artists/filippo-tommaso-marinetti/zang-tumb-tumb/ Erişim Tarihi 30.03.2024
• URL3:https://fr.wikipedia.org/wiki/Un_coup_de_d%C3%A9s_jamais_n%27abolira_le_hasard#/media/Fichier:Jamais_un_coup_de_d%C3%A9_n'abolira_le_hasard.png Erişim Tarihi 30.03.2024