Türkiye Üniversitelerindeki Sanatta Yeterlik ve Sanat Konulu Doktora Tezlerinin Karşılaştırmalı Analizi

Yıl 2024, Sayı: 23, 221 - 233, 31.12.2024

Ayhan Özer , Recep Bindak

Öz

Bu çalışmada, Türkiye'nin farklı üniversitelerinde tamamlanan sanatta yeterlik ve doktora tezlerinin çeşitliliği, bağlamları ve bu tezlerin günümüz bilim ve sanat dünyasına olası etkileri incelenmiştir. Çalışmanın temel amacı, sanatta yeterlik ve doktora seviyelerindeki tezlerin konu odakları, içerikleri, disiplinlerarası yaklaşımları ve çıkarımlarını anlamak ve bu tezlerin akademik alanın çeşitli yönlerine nasıl katkıda bulunabileceğini analiz etmektir. Yök Tez Merkezi web sayfasında erişime açık olan 20’si sanatta yeterlilik, 23’ü doktora olmak üzere toplam 43 tez araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Sanatta yeterlik ve doktora tezleri; yapıldıkları enstitü ve anasanat /anabilim dallarına göre, metodolojilerine göre, veri toplama yöntemine göre, uygulama, hipotez, tartışma öneri içerip içermediklerine göre, ortalama sayfa sayısı ve ortalama kaynak sayılarına göre karşılaştırılmıştır. Ayrıca tezlerin anahtar kelimeleri sınıflandırılmıştır. Veriler içerik analizi, Khi-kare, bağımsız örneklemler t testi ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre tezlerin disiplinlerarası bir yaklaşım sunduğu, metodoloji açısından incelenen tezlerin çoğunluğunun teorik bir yaklaşımı benimsediği doküman analizinin en çok kullanılan veri toplama yöntemi olduğu, sanat uygulamasının Sanatta Yeterlik tezlerinde daha fazla yer aldığı, sanatta yeterlik tezlerinde hipotez bulunmadığı, tartışma –öneri kısmı bulunması açısından tez türleri arasında anlamlı fark olduğu, doktora tezlerinin ortalama olarak daha fazla kaynak içerdiği belirlenmiştir. İncelenen tezlerdeki anahtar kelimeler incelendiğinde bunların Sanat -Çağdaş Sanat, Toplumsal -Kültürel Konular, Estetik -Sanatsal Yaklaşımlar ve Teknoloji - Dijital Sanat olmak üzere başlıca dört kategori altında toplanabileceği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sanatta yeterlik tezi, doktora tezi, kategorik analiz.

Etik Beyan

aday makale çalışması sürecinde bilimsel etiğe ve akademik kurallara özenle uyduğumuzu beyan ediyoruz. Ayrıca Aday makalemiz araştırma konusu ve veri topla süreci etik kurul onay belgesi gerektirmemektedir.

Kaynakça

• Ateş, N. B. (2024). Post-Truth Üzerine YÖK Tez Veri Tabanında Yer Alan Lisansüstü Tezler Bağlamında Bibliyometrik Bir Analiz. Erciyes İletişim Dergisi, 11(1), 305-323.
• Ayaydın, A. (2016). Sanat ile Bilimin Kesişme Noktaları ve Yol Ayrımları. Ege Eğitim Dergisi, 17, 18-35.
• Bahadır, B.H. Önal, M.A. (2022). Disiplinlerarası Sanat Eğitimi: P. Mondrian" Broadway Boogie Woogie" örneği. Art-e Sanat Dergisi, 15(30), 788-804.
• Bulut, D., Gülsoy, Y. (2016). Sanat Eğitimi Araştırmalarının İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5 (4), 75-85.
• Charleroy, A., Frederiksen, J. A. G., Jensen, A., McKenna, S., & Thomas, A. (2012). Child Development and Arts Education: A review of Recent Research and Best Practices. New York: The College Board.
• Creswell, J.W., Plano Clark, V.L. (2011). Designing and Conducting Mixed Methods Research. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Efe, M., ve Sonsel, Ö. (2019). Orkestra Alanında Yazılmış Yüksek Lisans, Sanatta Yeterlik ve Doktora Tezlerinin İncelenmesi. SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi, 6(41), 193-204.
• Er, S. (2011). Yükseköğretim Mevzuatında Bilimsel Yöntem İstanbul Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği ile İTÜ Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliğinin Karşılaştırması. Sosyal Bilimler Dergisi, 2011, (2), 99-107.
• Kaptanoğlu, E., & Çanakçı, P. (2015). Türkiye’de Vokal Müzikte Piyano Eşlik Alanında Yapılmış Yüksek Lisans, Doktora ve Sanatta Yeterlik Tezleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 198-206.
• Küçüktepepınar, C. (2014). Sanat Eğitimi ve Uluslararası Uygulamalar. Erciyes Sanat, 2, 27-39.
• Mercin, L., & Alakuş, A. O. (2007). Birey ve Toplum İçin Sanat Eğitiminin Gerekliliği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 14-20.
• Orhan, Ş. Y. (2012). Türkiye’de Viyolonsel Alanında Yapılmış Yüksek Lisans, Doktora ve Sanatta Yeterlilik Tezleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 701-716.
• Özer, B., Yazar, T., Eren, A. (2013). 1992-2012 Yılları Arasında Güzel Sanatlar Eğitimi Alanında Türkiye'de Yapılan Lisansüstü Çalışmalarının İncelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama. 9 (4), 497-510.
• Özsoy, V., Mamur, N. (2019). Görsel Sanatlar Öğrenme Ve Öğretim Yaklaşımları. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Polat, C., Sarı, T., & Sağlam, M. (2013). Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi’nin Bibliyometrik Analizi. Sanat Dergisi, 23, 9-25.
• Resmî Gazete (2016). Resmi Gazete Tarihi: 20.04.2016, Sayısı: 29690.
• Taşkesen, S. (2020). Güzel Sanatlar Lisesi Öğretmen Ve Öğrencilerinin Güzel Sanatlar Eğitimi Yetenek Sınavlarına ve Uygulanan Baraj Puanlarına İlişkin Görüşleri ve Motivasyonlarına Etkisi. Uluslararası Güzel Sanatlar Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 3(2), 14-34.
• Tavşancıl, E., Aslan, A. E. (2001). Sözel, Yazılı Ve Diğer Materyaller İçin İçerik Analizi Ve Uygulama Örnekleri. Epsilon.
• Toker, A. (2022). Sosyal Bilimlerde Nitel Veri Analizi İçin Bir Kılavuz. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51, 319-345.
• Toraman, S. (2021). Karma Yöntemler Araştırması: Kısa Tarihi, Tanımı, Bakış Açıları ve Temel Kavramlar. Nitel Sosyal Bilimler, 3(1), 1-29.
• URL1: Resmi Gazete (2016). Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği Madde 25, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=21510&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 (Erişim Tarihi: 05.12.2024)
• URL2: YÖK Tez Merkezi (2023). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Erişim Tarihi: 09.01.2024)
• Varol, A., Balaban, E. (2020). İç Mimarlık Alanında Yapılmış Doktora/Sanatta Yeterlik Tez Araştırmaları Üzerine Bir Tarama Çalışması. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 10(1), 1-15.