Batı Akdeniz Akarsularında Belirli Yinelenmeli Maksimum Akımların Belirlenmesinde Uygun Olasılık Yönteminin Seçimi

Year 2001, Volume: 14 Issue: 1, 11 - 22, 01.06.2001

Demet Yapıcı Feridun Hakgören Dursun Büyüktaş Yaşar Emekli

Abstract

Bu araştırma, belirli yinelenme aralığındaki en yüksek akım değerinin saptanmasında uygulanan frekans analizi yöntemi için Batı Akdeniz ve Antalya havzalarında kullanılabilecek uygun olasılık dağılımının saptanması amacıyla yapılmıştır. İki ve üç parametreli Lognormal, Gumbel, Pearson III ve Log Pearson III dağılımları kullanılarak 2, 5, 10, 20, 50 ve 100 yıl yinelenmeli en yüksek akım değerleri hesaplanmıştır. Uygun olasılık dağılımının belirtilmesinde belirli bir yinelenme aralığındaki en yüksek akım değerlerine eşit veya daha fazla olan gözlem verilerinin sayısı saptanarak ortalama gözlem sayısı bulunmuştur. En yüksek ortalamayı veren dağılım uygun olasılık dağılımı olarak kabul edilmiştir. Frekans analizinde üç parametreli olasılık dağılımlarının akım gözlem verilerine genel olarak iki parametreli olasılık dağılımlarından daha iyi uyum sağladıkları saptanmıştır.

Keywords

Frekans analizi, olasılık dağılımları, yinelenme aralığı, akım verileri

Selection of The Most Suitable Method for Determination of The Maximum Flow Rates for Certain Recurrence Intervals in Watersheds of West Mediterrannean Region

Abstract

This research is conducted to determine the most suitable probability distribution for West Mediterranean and Antalya to be used in the frequency analysis which is one of the method used to determine the maximum flow rate in a certain interval. Maximum flow rates were estimated for 2, 5, 10, 50 and 100 years recurrence intervals according to the following distributions; two parameter Lognormal, three parameter Lognormal, Gumbel, Pearson III, and Log Pearson III. Average observation number, which was used to choose suitable probability distribution was found by determining the number of flow rates equal to or greater than the maximum flow rates in a certain recurrence interval. The probability distribution which gave the maximum average were chosen the suitable distribution. In the frequency analysis three parameter probability distributions gave better fit to the observed data than those of the two parameters distribution.

Keywords

Frequency analysis, probability, distribution, recurrence interval, observed flow rates

References

• Altınbilek, D., 1991. Yağış Sel Heyelan Sempozyumu, Ankara, 21-27 ss.
• Apan, M., 1981. Hidroloji. Atatürk Üniv. Zir Fak. Ders Kitabı, Erzurum, 113 s.
• Apan, M., 1982. Türkiye’deki Bazı Akarsu Havzalarında Belirli Yinelenme Aralığındaki En Yüksek Akım Değerlerinin Saptanmasında Kullanılabilecek En Uygun Yöntemin Seçimi Üzerine Bir Araştırma. Erzurum, 57-64 ss.
• Apan, M., 1992. Hidrolojik Çalışmaların Önemi. Topraksu Dergisi, Sayı:1, 18-19 ss.
• Aust, I.E., 1977. Australian Rainfall and Runoff, Flood Analysis and Design. Institution of Engineers, Canberra, Australia.
• Baş, S., Abalı, İ., 1990. Olasılık Dağılım Fonksiyonları. Köy Hizmetleri Ana Projesi. Proje No:224, Menemen, 12 ss.
• Bayazıt, M., 1974. Hidroloji. İ.T.Ü. Kütüphanesi, Sayı:1138, İstanbul, 110-210 ss.
• Bayazıt, M., Avcı, İ., Şen, Z., 1982. Hidroloji Uygulamaları. İ.T.Ü. Kütüphanesi, Sayı:1240, İstanbul, 221 ss.
• Boughton, W.C., 1980. A Frequency Distribution For Annual Floods. Water Resources Research, Vol.:16, No:2, 347-354.
• Bozkurt, S., 1991. Yağış Sel Heyelan Sempozyumu, Ankara, 1-21 ss.
• Chow, V.T., 1964. Handbook of Applied Hydrology. Mc. Grow-Hill Book Company, 26 ss.
• Diler, M.Ü., 1982. Mühendislik Hidrolojisi Çalışmalarında İstatistiksel Yöntemler Rehberi. DSİ Gen. Müd., Bursa, 42-48 ss.
• DSİ, 1955. Feyezan Sarfiyatlarının ve Tekerrürlerinin Hesabına Ait Bazı Usuller. Teknik Kılavuz, No:2, DSİ Yayınları, Sayı:8, 20 ss.
• DSİ, 1959. Feyezan Tekerrür Hesapları. DSİ Gen. Müd. Ütüd ve Plan Dairesi, Etüd ve Planlama Rehberi, Kod No:336.
• DSİ, 1961-1993. Akım Gözlem Yıllığı. DSİ Gen. Müd. (1961-1993 Yılları Arasında Yayınlanmış Yıllkıların Tümü).
• EİE, 1941-1989. Su Yılı Akım Neticeleri. Elektrik İşleri Etüd İdaresi Genel Direktörlüğü. (1941-1989 Yılları İçin Yayınlanmış Yıllıkların Tümü).
• Haan, C.T., 1977. Statistical Methods in Hydrology. Iowa State University Press, Ames, Iowa.
• Hakgören, F., 1983. Küçük Toprak Barajların Planlanma İlkeleri, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Kültürteknik Böl. Ders Notları, Erzurum, 234 ss.
• Kite, G.W., 1978. Frequency And Risk Analysis in Hydrology. Water Resources Publications, Fort Collions, Colorado, 95 pp.
• Kulga, Z. 1985. IV.DSİ Hıdrolojı Semineri. Bursa, 42 ss.
• Özdemir, H., 1968. Taşkınlar Hidrolojisi. DSİ Gen. Müd., Ankara, 43 ss.
• Özdemir, H., 1969. Akım Rasadı Yapılmayan Akarsularda Çeşitli Metotlarla Taşkın Sarfiyatının Hesaplanması. DSİ Gen. Müd., Ankara, 43-44 ss.
• Özdemir, H., 1978. Uygulamalı Taşkın Hidrolojisi. DSİ Gen. Müd., Genel Yayın No:873, Özel No:341, Ankara, 3-19 ss.
• Phınen, H.N., 1986. A Review of Methods of Parameter Estimation for the Extreme Value Type-1 Distribution, J. of Hydrology, Vol: 98, 251-269.
• Taner, N., 1968. Hidrolik. Cilt:4, “Hidroloji”, İ.T.Ü. Kütüphanesi, Sayı:732, İstanbul, 66-70 ss.
• Tülücü, K., 1996. Uygulamalı Hidroloji. Ç.Ü.Z.F. Genel Yayın No:138, Ders Kitapları Yayın No:43, Adana, 276 ss.
• Ulugür, M.E., 1972. Su Mühendisliği. Çağlayan Kitabevi, İstanbul, 287 ss.