AN EVALUATION OF THE HISTORIC BAY STATUS OF THE GULF OF ANTALYA

Year 2024, , 663 - 693, 14.01.2025

Uğur Bayıllıoğlu

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1555923

Abstract

Both the 1958 and the 1982 Conventions included the concept of a historic bay as an exception to the rules on juridical bays. However, historic bay is not defined in both texts. The rules of international law on the historic bays are regulated by customary law. In terms of state practices that constitute the customary rule in question, the 1962 report comes to the fore. However, the 1962 report and its contents do not constitute the sole and exclusive customary rule on the subject. Thus, the conditions included in the report constitute only one of the customary rules on the subject. So, the concept of the vital bay, which accepts economic, commercial, agricultural, industrial, military and strategic interests as justification in determining the historic bay, has normative validity. The Gulf of Antalya has the characteristics of a vital bay. Indeed, the Gulf includes major cities such as Antalya, Kemer and Alanya and their ports. It includes some of the most important tourism centers of Türkiye. It is of great agricultural importance both with its coasts and its hinterland. Its indentation towards the interior of Anatolia is of military and strategic importance. The projection of the Gulf waters to the high sea concerns Türkiye’s vital interests in many areas, from trade to transportation and defense. The fact that Türkiye has not yet declared Gulf of Antalya as a historic bay explicitly does not mean that the Gulf of Antalya does not have the status of a historic bay or that Türkiye does not have an intent in this direction. As a matter of fact, Türkiye’s 13 November 2019 dated note left an open door on this issue. If Türkiye declares the gulf as a historic bay, the attitudes of other states will be determining.

Keywords

Status of Bay, Historic Bay, Straight Baselines, Gulf of Antalya, Turkish Legislations and Practices on Bays and Baselines

ANTALYA KÖRFEZİ’NİN TARİHİ KÖRFEZ STATÜSÜNE İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

Abstract

Gerek 1958 Cenevre Karasuları ve Bitişik Bölge Sözleşmesi gerek 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, tarihi körfez kavramına, hukuki anlamda körfeze ilişkin kuralların bir istisnası olarak yer vermiştir. Bununla beraber her iki metinde de tarihi körfezin tanımı yapılmamıştır. Tarihi körfez konusundaki uluslararası hukuk kuralları, uluslararası hukukun asli şekli kaynaklarından birini teşkil eden örf ve adet hukuku tarafından düzenlenmiştir. Söz konusu örf ve adet kuralını oluşturan devlet uygulamaları açısından, 1962 tarihli Birleşmiş Milletler Raporu öne çıkmaktadır. Lakin 1962 raporu ve münderecatı, konuyla ilgili tek ve yegâne örf ve adet kuralını oluşturmamaktadır. Böylece raporda öngörülen şartlar, sadece konuyla ilgili örfi kurallardan birini teşkil eder. Böylece tarihi körfezin tespitinde, iktisadi, ticari, zirai, endüstriyel, askeri ve stratejik çıkarları gerekçe olarak kabul eden mihver körfez (vital bay) kavramı, normatif geçerliliğe sahiptir. Antalya Körfezi, mihver körfez özelliklerini taşımaktadır. Gerçekten de Körfez; Antalya, Kemer ve Alanya gibi büyük kentleri ve bunların limanlarını içine almaktadır. Türkiye’nin en önemli turizm merkezlerinden bir kısmını içine almaktadır. Gerek sahilleri gerek hinterlandı itibariyle zirai anlamda büyük önem taşır. Körfez girintisi, Anadolu’nun içlerine yönelen uzanımı nedeniyle askeri açıdan dezavantajlı bir durum yaratmaktadır. Dolayısıyla stratejik çıkarlar ve savunma ihtiyaçları, Körfez sularının açık deniz rejimine tabi olmasını Türkiye’nin aleyhine kılmaktadır. Yine körfez sularının açık denize yönelik projeksiyonu, Türkiye’nin ticaretten, ulaşıma ve savunmaya kadar birçok konuda hayati çıkarları ilgilendirmektedir. Türkiye’nin henüz Antalya Körfezi için açık bir tarihi körfez ilanı bulunmaması, Antalya Körfezi’nin tarihi körfez statüsüne sahip olmadığı veya Türkiye’nin bu yönde bir iradesi bulunmadığı anlamına gelmemektedir. Nitekim Türkiye’nin 13 Kasım 2019 tarihli notası bu konuda bir açık kapı bırakmıştır. Türkiye’nin söz konusu körfezi tarihi körfez olarak ilan etmesi halinde, diğer devletlerin tutumları belirleyici olacaktır. Bu konuda tek bir örf ve adet kuralının bulunmaması da Türkiye lehine bir hukuki durum yaratmaktadır.

Keywords

Körfez Statüsü, Tarihi Körfez, Düz Esas Hatlar, Antalya Körfezi, Körfez ve Esas Hatlar Konusunda Türk Mevzuat ve Uygulamaları

References

• Acer, Yücel. “Doğu Akdeniz’de Deniz Alanlarının Sınırlandırılması ve Türkiye”, Uluslararası Hukuk ve Politika, C. 1, (2005): 83-104.
• Acıpınar, Mikail. “Antalya ve Doğu Akdeniz Ticareti: Tüccarlar, Korsanlar ve Devlet (1600-1650)”, Antalya’nın Denizcilik ve Deniz Ticareti Tarihi. Fatma Şimşek, editor. İstanbul: İMEAK Deniz Ticaret Odası Antalya Şubesi Yayınları, 2022: 197-220.
• Ahnish, Faraj Abdullah. The International Law of Maritime Boundaries and the Practice of States in the Mediterranean. Oxford: Clarendon Press, 1993.
• Akın, Mehmet Zeki. Karasuları İçsular Gemilerin Bu Sulardaki Rejimi ve Kıta Sahanlığı. Ankara: Öztuğ Matbaası, 1978.
• Armağan, Abdüllatif. “Akdeniz’de Seyahat ve Ticaret: XV. ve XVI. Yüzyıllarda Antalya Limanı”, Antalya’nın Denizcilik ve Deniz Ticareti Tarihi. Fatma Şimşek, editor. İstanbul: İMEAK Deniz Ticaret Odası Antalya Şubesi Yayınları, 2022: 183-196.
• Bayıllıoğlu, Uğur. Uluslararası Hukuk Açısından Ege Karasuları Sınırlandırması. Ankara: Turhan Kitabevi, 2011.
• Bayıllıoğlu, Uğur. Türkiye-Libya Antlaşması Ekseninde Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Sınırlandırma Uyuşmazlığı. Ankara: Turhan Kitabevi, 2021.
• Blum, Yehuda Z. “The Gulf of Sidra Incident”, American Journal of International Law, Vol. 80, (1986): 668-677.
• Bostan, İdris. “Alanya”, Erişim Tarihi: Mayıs 5, 2024, https://islamansiklopedisi.org.tr/alanya.
• Bostan, İdris. “Mare Nostrum’dan Bahr-i Sefid’e Akdeniz’de Ticaret”, Antalya’nın Denizcilik ve Deniz Ticareti Tarihi. Fatma Şimşek, editor. İstanbul: İMEAK Deniz Ticaret Odası Antalya Şubesi Yayınları, 2022: 13-19.
• Charney, Jonathan I. ve Lewis, M. Alexander, editör. International Maritime Boundaries, Volume II. Dordrecht/Boston/London: Martinus Nijhoff Publishers, 1996.
• Churchill, R. R. ve A.V. Lowe. The Law of the Sea, Manchester: Manchester University Press, Third Edition, 2014.
• Colombos, C. John. The International Law of the Sea. London-Harlow: Longmans, Sixth Revised Edition, 1967.
• Crozat, Charles. “Koy ve Körfez Hukuki Mefhumları Hakkında Bazı Mülahazalar”, (Çev. Edip Çelik). Tahir Taner’e Armağan. (İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1956): 627-667. Danışma Meclisi Tutanak Dergisi, Cilt: 5, Yasama Yılı: 1, Sıra Sayı: 117.
• Dupuy, Rene Jean ve Vignes, Daniel. A Handbook on the New Law of the Sea, Dordrecht/ Boston/Lanchester: Martinus Nijhoff Publishers, 1991.
• Emecen, Feridun. “Antalya”, Erişim Tarihi: Mayıs 5, 2024, https://islamansiklopedisi. org.tr/antalya. Francioni, Francesco. “The Status of Gulf of Sirte in International Law”, Syracuse Journal of International Law and Commerce, Vol. 11, (1984): 311-326.
• Gönlübol, Mehmet. Barış Zamanında Sahil Sularının (Karasuları ve Bitişik Bölge) Hukuk Statüsü. Ankara: Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1959.
• Kamiński, Tomasz. “The Status of Historic Bay in International Law. Libya’s Claim to the Gulf of Sidra”, Studia Iuridica, Vol. 54, (2012): 73-89.
• Koç, Mustafa. Uluslararası Hukukta Deniz Alanlarının Sınırlandırılması Gelişmeleri ve Türkiye’nin Deniz Alanlarının Sınırlandırılması. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2006.
• Koraltürk, Murat. “Erken Cumhuriyet Yıllarında Antalya’da Deniz Ulaşımının Sorunları”, Antalya’nın Denizcilik ve Deniz Ticareti Tarihi. Fatma Şimşek, editor. İstanbul: İMEAK Deniz Ticaret Odası Antalya Şubesi Yayınları, 2022: 323-346.
• Millet Meclisi Tutanak Dergisi, Cilt: 29, Dönem: 1, Toplantı: 3, Sıra Sayısı: 156’ya 1’inci ek. Oran, Baskın. “Sevres Barış Antlaşması”, Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt: 1. Baskın Oran, editör. İstanbul: İletişim Yayınları, 11. Baskı, 2005): 113-138.
• Özman, Aydoğan M. (Çeviren). Birleşmiş Milletler Üçüncü Deniz Hukuku Konferansı Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi. İstanbul: İstanbul Deniz Ticaret Odası, 1984.
• Özman, Aydoğan. Deniz Hukuku I (Kaynaklar, Kişiler, Nesneler, Ulusal Deniz Alanları). Ankara: Turhan Kitabevi, 2006.
• Pazarcı, Hüseyin. Uluslararası Hukuk Dersleri, II. Kitap. Ankara: Turhan Kitabevi, Gözden Geçirilmiş 7. Baskı, 2023.
• Ronzitti, Natalino. “Is the Gulf of Taranto an Historic Bay?”, Syracuse Journal of International Law and Commerce, Vol. 11, (1984): 275-296.
• Rothwell, Donald R. ve Stephens Tim. The International Law of the Sea. Oxford: Hart, 2010.
• Rozakis, Christos L. “The Greek Continental Shelf”, Greece and the Law of the Sea. Theodore C. Kariotis, editör. The Hague/London/Boston: Kluwer Law International, 1997: 67-113.
• Symmons, Clive R. Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-Appraisal, Leiden/ Boston: Martinus Nijhoff Publishers, 2008.
• Syrigos, Angelos M. The Status of the Aegean Sea According to International Law. Athens/ Bruxells: Sakkoulas/Bruylant, Bila-tarih. Tanaka, Yoshifumi. The International Law of the Sea. Cambridge: Cambridge University Press, Second Edition, 2015.
• Uzgel, İlhan. “Batı Avrupa’yla İlişkiler”, Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt: 1. Baskın Oran, editör. İstanbul: İletişim Yayınları, 11. Baskı, 2005: 139-154.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Tarihi, Cilt: 1, Anadolu Selçukluları ve Anadolu Beylikleri hakkında Bir Mukaddime ile Osmanlı Devleti’nin Kuruluşundan İstanbul’un Fethine Kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 14. Baskı, 2023.
• Wang, James C.F. Handbook on Ocean Politics & Law, New York/Connecticut/London. Greenwood Press, 1992.
• Yiğit, Aydın. “II. Dünya Savaşı Yıllarında Antalya Sahillerinde Yaşanan Gelişmeler ve Saint Didier Olayı”, Antalya’nın Denizcilik ve Deniz Ticareti Tarihi. Fatma Şimşek, editor. İstanbul: İMEAK Deniz Ticaret Odası Antalya Şubesi Yayınları, 2022: s. 383-417.
• Uluslararası Yargı ve Hakemlik Kararları
• Fisheries case, Judgment of December 18th, I95I: I.C.J. Reports 1951. Erişim Tarihi: Mayıs 22, 2024. https://www.icj-cij.org/sites/default/files/case-related/5/005-19511218- JUD-01-00-EN.pdf.
• PCA Case No. 2013-19, The South China Sea Arbitration, Award of 12 July 2016, para, 225. Erişim Tarihi: Mayıs 3, 2024. https://pcacases.com/web/sendAttach/2086.
• PCA Case No. 1909-1, The North Atlantic Coast Fisheries Case, Award of the Tribunal, 7 September 1910. Erişim Tarihi: Haziran 29, 2024. https://pcacases.com/web/sendAttach/ 496.
• Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua intervening). Erişim Tarihi: Mayıs 22 2024. https://www.icj-cij.org/sites/default/files/caserelated/ 75/075-19920911-JUD-01-00-EN.pdf.
• Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), Judgment, I.C.J. Reports 1982. Erişim Tarihi: Mayıs 22, 2024. https://www.icj-cij.org/sites/default/files/caserelated/ 63/063-19820224-JUD-01-00-EN.pdf.
• PCA Case No. 2012-4, The Republic of Crotia-The Republic of Slovenia, Final Award 29 June 2017. Erişim Tarihi: Haziran 27, 2024. https://pcacases.com/web/sendAttach/ 2172.
• BM Yayın ve Belgeleri
• United Nations Treaty Series, Vol. 516, 1964. Erişim Tarihi: Ağustos 25, 2024. https:// treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%20516/v516.pdf.
• A/CN.4/143, Juridical Regime of Historic waters including historic bays - Study prepared by the Secretariat. Erişim Tarihi: Temmuz 28, 2024. https://legal.un.org/ilc/documentation/ english/a_cn4_143.pdf.
• A/CONF.13/1, Historic Bays: Memorandum by the Secretariat of the United Nations. Erişim Tarihi: Temmuz 28, 2024. https://legal.un.org/diplomaticconferences/1958_los/ docs/english/vol_1/a_conf13_1.pdf.
• United Nations Legislative Series, National Legislation and Treaties Relating to the Law of the Sea, New York, 1976, ST/LEG/SER.B/18. Erişim Tarihi: Mart 26, 2024. https:// legal.un.org/legislativeseries/pdfs/volumes/book18.pdf.
• Decree of the President of the Republic No. 816 of 26 April 1977 containing regulations concerning the application of Law No.1658 of 8 December 1961 authorizing accession to the Convention on the Territorial Sea and the Contiguous Zone, adopted at Geneva on 29 April 1958, and giving effect to that Convention. Erişim Tarihi: Temmuz 8, 2024. https://www.un.org/Depts/los/LEGISLATIONANDTREATIES/PDFFILES/ ITA_1977_Decree.pdf.
• Agreement between the Hellenic Republic and the Italian Republic on the Delimitation of their Respective Maritime Zones, Erişim Tarihi: Mayıs 1, 2024, https://www.un.org/depts/ los/LEGISLATIONANDTREATIES/PDFFILES/TREATIES/GreeceItalyTreaty.pdf.
• Note verbale dated 5 December 2023 from the Permanent Mission of Libya to the United Nations addressed to the Secretary-General, A/78/672. Erişim Tarihi: Mart 26, 2024. https://documents.un.org/doc/undoc/gen/n23/406/78/pdf/n2340678.pdf?token=4Fbg BvTKOLcD3Wiu95&fe=true.
• Letter dated 17 January 2024 from the Permanent Representative of Greece to the United Nations addressed to the Secretary-General, A/78/718. Erişim Tarihi: Mart 29, 2024. https://documents.un.org/doc/undoc/gen/n24/015/41/pdf/n2401541.pdf?token=231j Xn92cMWc9sT7bG&fe=true.
• Letter dated 13 November 2019 from the Permanent Representative of Turkey to the United Nations addressed to the Secretary-General, A/74/550. Erişim Tarihi: Nisan 27, 2024. https://undocs.org/en/A/74/550.
• Resmi Gazete
• Resmi Gazete. 25 Mayıs 1964, Sayı: 11711. Erişim Tarihi: Mayıs 13, 2024, https://www. resmigazete.gov.tr/arsiv/11711.pdf.
• Resmi Gazete. 29 Mayıs 1982, Sayı: 17706. Erişim Tarihi: Mayıs 13, 2024, https://www. resmigazete.gov.tr/arsiv/17708.pdf.
• Resmi Gazete. 4 Temmuz 2018, Sayı: 30468. Erişim Tarihi: Mayıs 12, 2024. https:// www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180704-1.htm.
• Resmi Gazete. 10 Ekim 2012, Sayı: 28437. Erişim Tarihi: Mayıs 21, 2024. https://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/10/20121010-3.htm.
• Resmi Gazete. 31 Ekim 2012, Sayı: 28453. Erişim Tarihi: Mayıs 6, 2024. https://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/10/20121031.pdf.
• Resmi Gazete. 27 Şubat 2013, Sayı: 28572. Erişim Tarihi: Mayıs 6, 2024. https://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/02/20130227.pdf.
• Resmi Gazete. 6 Ağustos 2013, Sayı: 28730. Erişim Tarihi: Mayıs 6, 2024. https://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/08/20130806.pdf.
• Resmi Gazete. 14 Nisan 2023, Sayı: 32163 (Mükerrer). Erişim Tarihi: Mayıs 6, 2024. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/04/20230414M1.pdf.
• Limit in the Seas Series
• Limits in the Seas, No, 112, United States Responses to Excessive National Maritime Claims, Office of Ocean Affairs Bureau of Oceans and International Environmental and Scientific Affairs, 9 March 1992. Erişim Tarihi: Ağustos 4, 2004. https://www. state.gov/wp-content/uploads/2019/12/LIS-112.pdf.
• United States Department of State Bureau of Intelligence and Research, Limits in the Sea, No: 32 Straight Baselines: Turkey. Erişim Tarihi: Nisan 25, 2024. https://www.state. gov/wp-content/uploads/2019/10/LIS-32.pdf.