Research Article
BibTex RIS Cite

TÜRK VE İSVİÇRE ANONİM ŞİRKETLER HUKUKUNDA ORGAN KAVRAMI

Year 2022, Volume: 12 Issue: I, 357 - 391, 16.06.2022
https://doi.org/10.54704/akdhfd.1083741

Abstract

Türk Ticaret Kanunu m. 125 uyarınca tüzel kişilik tanınmış olan anonim şirketler, organlarının hukuken oluşmasıyla fiil ehliyetlerini kazanmakta ve Türk Medeni Kanunu m. 50/1 (İsviçre Medeni Kanunu m. 55/1) uyarınca iradelerini organları aracılığıyla açıklamaktadır. Tüzel kişinin bir parçası olan organın tüzel kişiyi temsil etmesi, borçlar hukuku anlamında bir temsil ilişkisine değil, kaynağını kanundan alan bir ilişkiye ve organ sıfatına bağlı bir yetkiye dayanmaktadır. TMK m. 50/2 (İMK m. 55/2) uyarınca organların tüzel kişiyi temsilen gerçekleştirdiği hukuki işlemler ile görevleri esnasında işledikleri hukuka aykırı fiillerinin tüzel kişiyi bağlaması nedeniyle organ kavramının kapsamının netleştirilmesi, anonim ortaklıklarda sorumluluk hukuku açısından önem arz eden bir husustur.
Organ kavramının Türk ve İsviçre öğretisinde geniş olarak yorumlanması neticesinde kavramın kapsamına salt kanun, esas sözleşme veya iç yönerge gibi şirket içi düzenlemelerle teşkil eden şekli organlar (organe formel) değil böylesi bir düzenleme ile yetkilendirilmiş olmamasına rağmen fiilen organ görevi icra eden kişi(ler) de dahil edilmektedir. Bir diğer deyişle şeklen yetkilendirilmemiş olmasına rağmen yönetim ve temsil ile görevli organlara özgü işlevleri bağımsız olarak ve kendi sorumluluğu altında kullanarak şirketin iradesinin oluşumuna katılan kimseler fiili organ (organe de fait) olarak nitelendirilmektedir. Bunun yanında İsviçre öğretisinde ve İsviçre Federal Mahkemesi içtihatlarında harici şartlar esas alınarak görünüşe güven ilkesi uyarınca organ sıfatının kazanılabileceği ileri sürülmüş olup, bu kavram, dış görünüşte organ izlenimi veren organ (Organstellung durch/İnfolge Kundgabe veya organe apparent) olarak adlandırılmıştır. İsviçre doktrininde dış görünüşte organ izlenimi veren organ, kavramsal anlamda yaygın olarak kabul edilmekle birlikte işlem ve fiillerinin tüzel kişiye izafe edilmesi hususu halen tartışmalıdır.

References

  • Akdağ Güney, Necla. Anonim Şirket Yönetim Kurulu. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2016.
  • Akdağ Güney, Necla. Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2010.
  • Akdağ Güney, Necla. “Yeni Türk Ticaret Kanunu ve Avrupa Birliği Mevzuatı Çerçevesinde Ticaret Sicili”, Regesta Ticaret Hukuku Dergisi, S.1, (2011): 39-58.
  • Akdağ Güney, Necla. “6552 Sayılı Torba Kanun ile TTK md. 371’e Eklenen Yedinci Fıkraya İlişkin Değerlendirmeler”, Arslanlı Bilim Arşivi: 1-25, Erişim Tarihi: Mart 05, 2022. https://arslanlibilimarsivi.com/sites/default/files/makale/Necla%20Akda%C4%9F%20G%C3%BCney%20-%206552%20Say%C4%B1l%C4%B1%20Torba%20Kanun%20ile%20TTK%20md.%20371'e%20Eklenen%20Yedinci%20.
  • Akıncı, Şahin. Borçlar Hukuku Bilgisi, Genel Hükümler. Konya: Sayram Yayınları, 2019.
  • Akipek, Jale; Akıntürk, Turgut ve Ateş, Derya. Türk Medeni Hukuku - Başlangıç Hükümleri - Kişiler Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2019.
  • Akünal, Teoman. Türk Medeni Hukukunda Tüzel Kişiler. İstanbul: Beta Yayıncılık, 1995.
  • Ansay, Tuğrul. Anonim Şirketler Hukuku Dersleri. Ankara: Başnur Matbaası, 1968.
  • Arkan, Sabih. Ticari İşletme Hukuku. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2018.
  • Atan, Turhan. Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Şirketlerde İdare Meclisi Azalarının Hukuki Mesuliyeti. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1967.
  • Bahtiyar, Mehmet. Ortaklıklar Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2020.
  • Bahtiyar, Mehmet. “6102 Sayılı TTK’da, Ticaret Siciline Tescil Yanında İlanı da Gereken Hususlar Sorunu (m. 35/3)”, Regesta Ticaret Hukuku Dergisi, C.3, S.2 (2013): 3-14.
  • Bastian, Olivier. Délégation de Compétences et répartition des taches au sein du conseil d'Administration. Lausanne : CEDIDAC, 2010.
  • Battal, Ahmet. “Ticaret Sicilinin Müsbet Fonksiyonunun ve Temsile İlişkin Sonuçlarının Dış Görünüş Teorisi Açısından İncelenmesi”, Batider, C. XIX, S. 1 (1997): 83-101.
  • Bauen, Mark; Bernet, Robert ve Rouiller, Nicolas. La société́ anonyme suisse : Droit commercial - Loi sur la fusion - Droit boursier - Droit fiscal. Zürich : Schulthess Juristische Medien AG, 2007.
  • Bilgili, Fatih ve Demirkapı, Ertan. Ticaret Hukuku Bilgisi. Bursa: Dora Yayınları, 2020.
  • Bilgili, Fatih ve Demirkapı, Ertan. Şirketler Hukuku Dersleri. Bursa: Dora Yayınları, 2020.
  • Blanc, Mathieu. “La Délégation de Compétences par le conseil d'administration”, in Aspects actuels du droit de la société́ anonyme : Travaux réunis pour le 20ème anniversaire du CEDIDAC (1985-2005), editör François Dessemontet, Pierre, André Oberson ve Alain Thévenaz. Lausanne : CEDIDAC, 2005 : 289-330.
  • Chaudet, François. Droit Suisse des Affaires. Bale, Geneve, Munich : Helbing & Lichtenhahn, 2004.
  • Corboz, Bernard. “Chapitre VI: La responsabilité, Introduction aux articles 752 à 761”, Commentaire Romand, Code des Obligations II, Codes des obligations Art. 530-1186, Loi sur les bourses Art. 22-33 avec une introduction à la Loi sur la fusion, editör Pierre Tercier ve Marc Amstutz. Bâle : Helbing & Lichtenhahn, 2008 : 1344-1424.
  • Çamoğlu, Ersin. “Anonim Şirket İdare Meclisi Üyelerinin Umumi Heyet Kararlarının İcrasından Doğan Mesuliyeti”, Batider, C. III, S. 3 (1966): 523-532.
  • Çamoğlu, Ersin. Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2010.
  • Çeker, Mustafa. Ticaret Hukuku Genel Esaslar. Adana: Karahan Kitabevi, 2016.
  • Demirel, Duygu. “Anonim Şirketlerde Yönetim Yetkisinin Devri”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 2 (2017): 211-250.
  • Dessemontet, François. “L’organisation des sociétés anonymes”, in Grundfragen des neuen Aktienrechts, Mélanges en l'honneur de Rolf Bär. Berne : Stämpfli Editions, 1993 : 19-34.
  • Ditesheim, Rolf. La représentation de la société anonyme : par ses organes ordinaires, fondes de procuration et mandataires commerciaux. Berne : Stämpfli Editions, 2001.
  • Doğan, Beşir Fatih. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Organizasyonu ve Yönetim Yetkisinin Devri. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2011.
  • Domaniç, Hayri ve Ulusoy, Erol. Ticaret Hukukunun Genel Esasları. İstanbul: Arıkan Yayınevi, 2007.
  • Dural, Mustafa ve Öğüz, Tufan. Türk Özel Hukuku, Cilt II, Kişiler Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2020.
  • Engel, Pierre. Traité des obligations en droit suisse : dispositions générales du CO. Berne : Stämpfli Editions, 1997.
  • Eren, Fikret. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanuna Göre Hazırlanmış Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
  • Forstmoser, Peter. “Der Organbegriff im aktienrechtlichen Verantwortlichkeitsrecht”, in Freiheit und Verantwortung im Recht, Festschrift zum 60. Geburtstag von Arthur Meier-Hayoz. Berne : Stämpfli Editions, 1982 : 125-145.
  • Forstmoser, Peter; Sprecher, Thomas ve Töndury, Gian Andri. Personal Liability under Swiss Corporate Law, Associated risks and their avoidance. Zurich : Schultness Editions Romandes, 2005.
  • Garbarski, Andrew M. La Responsabilité Civil et Pénal des Organes Dirigeants de Sociétés Anonymes. Zurich : Schulthess Juristische Medien AG, 2006.
  • Gillard, Nicolas. “La Responsabilité des Administrateurs : Principes et Actions”, in Aspects actuels du droit de la société́ anonyme : travaux réunis pour le 20ème anniversaire du CEDIDAC (1985-2005), editör François Dessemontet, Pierre, André Oberson ve Alain Thévenaz. Lausanne : CEDIDAC, 2005 : 465-503.
  • Hacımahmutoğlu, Sibel. AT ve Türk Hukukunda Anonim Ortaklığın Karar Alma Sürecinde Yönetim Kurulunun Yapısı ve Çalışanların Katılımı. Ankara : Yetkin Yayınları, 2008. Helvacı, Mehmet. Anonim Şirkette Yönetim Kurulu Üyesinin Hukuki Sorumluluğu. İstanbul: Beta Yayınevi, 2001.
  • Helvacı, Mehmet. “İsviçre Anonim Ortaklıklar Hukukunda Yönetim Kurulu”, Prof. Dr. Reha Poroy’a Armağan. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, 1995 : 175-184.
  • Hirş, Ernest, E. Ticaret Hukuku Dersleri. İstanbul: İstanbul Akgün Matbaası, 1948.
  • İmregün, Oğuz. Anonim Ortaklıklar. İstanbul: Kutulmuş Matbaası, 1970.
  • İmregün, Oğuz. “Anonim Şirkette Yönetim Kurulu Üyelerinin Ortaklığa Karşı Hukuksal Sorumu”, Erdoğan Moroğlu’na 65. Yaş Günü Armağanı. İstanbul : İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, 1999 : 255-277.
  • Kaplan, İbrahim. “Bağımsız Denetim Kuruluşu Yönetim Kurulu ve Denetçileri ile Bağımsız Denetim Kuruluşunun Hukuki Sorumluluğu”, Batider, C. XXVIII, S. 2 (1961) : 5-48.
  • Karaege, Özge. “Ticaret Sicili Kayıtlarının Üçüncü Kişiler Bakımından Etkisi”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 2 (2020) : 461- 493.
  • Karahan, Sami, editör. Şirketler Hukuku. Konya: Mimoza Yayınları, 2013.
  • Karahan, Sami. Ticari İşletme Hukuku. Konya: Mimoza Yayınları, 2015.
  • Karayalçın, Yaşar. “Türk Hukukunda Ticaret Siciline Tescilin Etkileri”, Batider, C. VIII, S. 2 (1975) : 1-29.
  • Karayalçın, Yaşar. “Üst Kuruluşlar Hukuku”, Batider, C. XVI, S. 1 (1991) : 7-47.
  • Kılıçoğlu, Ahmet M. Borçlar Hukuku, Genel Hükümler. Ankara: Turhan Kitabevi, 2020.
  • Kırca, İsmail. “Anonim Şirketlerde Tüzel Kişilerin Yönetim Kurulu Üyeliği”, Batider, C. XXVIII, S. 2 (2012) : 51-59.
  • Kırca, İ.; Şehirali Çelik, F. Hayal ve Manavgat, Ç. Anonim Şirketler Hukuku, Cilt 1, Temel Kavram ve İlkeler, Kuruluş, Yönetim Kurulu. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2013.
  • Kocayusufpaşaoğlu, Necip; Hatemi, Hüseyin; Serozan, Rona ve Arpacı, Abdülkadir. Borçlar Hukuku, Genel Bölüm, Birinci Cilt, Borçlar Hukukuna Giriş, Hukukî İşlem, Sözleşme. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2017.
  • Meier-Hayoz, Arthur ve Forstmoser, Peter. Droit suisse des sociétés, édition française par Peter Iordanov. Berne : Stämpfli Editions, 2015.
  • Metin, Umut. Şirketlerde Yönetim Kurulu Krizleri ve Çözüm Yolları. Ankara: Seçkin Yayınları, 2021.
  • Mimaroğlu, Sait Kemal. Anonim Şirketlerde İdare Meclisi Azalarının Hukuki Mes'uliyeti. Ankara: Sevinç Matbaası, 1967.
  • Oğuzman, Kemal M. ve Barlas, Nami. Medenî Hukuk, Giriş - Kaynaklar - Temel Kavramlar. İstanbul : Beta Yayınları, 2003.
  • Oğuzman, Kemal M. ve Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2000.
  • Oğuzman, Kemal M. ve Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt-1. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2016.
  • Oğuzman, Kemal M.; Seliçi, Özer ve Oktay, Saibe. Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler). İstanbul : Filiz Kitabevi, 2002.
  • Ormancı Altınok, Pınar. “Tüzel Kişilerde Fiili Organ Kavramı ve Fiili Organın Hukuka Aykırı Fiilleri ile Hukuki İşlemlerinin Doğurduğu Sonuçlar”, İstanbul Hukuk Mecmuası, S. 79(4) (2021) : 1261-1283.
  • Oulevey, Xavier. L’institution de la décharge en droit de la société anonyme. Zurich : Schulthess Juristische Medien AG, 2008.
  • Özdamar, Mehmet. “6552 Sayılı Kanun ile TTK’da Yapılan Değişiklikler Çerçevesinde Anonim Şirketin Temsili”, GÜHFD, C. XVIII, S. 3-4 (2014) : 137-164.
  • Özkorkut, Korkut. Anonim Ortaklıklarda Yönetim Kurulu Kararlarının İptali. Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu Yayını, 1996.
  • Özsunay, Ergun. Medeni Hukukumuzda Tüzel Kişiler. İstanbul : Kutulmuş Matbaası, 1969. Öztan, Bilge. Medeni Hukuk Tüzel Kişilerinde Organ Kavramı ve Organın Fiillerinden Doğan Sorumluluk, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, 1970.
  • Peter, Henry. “Les nouvelles sources de responsabilité des administrateurs en droit des sociétés”, in Nouvelles responsabilités pour le conseil d'administration, editörler Bernasconi, Paolo ve Chopard, René. Bellinzona : Méta-Editions, 2005 : 11-28.
  • Pittet, Véronique. Les compétences et la responsabilité de l'administrateur-directeur dans le droit de la société anonyme. Lausanne : Université de Lausanne, 1999.
  • Poroy, Reha ve Yasaman, Hamdi. Ticari İşletme Hukuku. İstanbul : Vedat Kitapçılık, 2004.
  • Poroy, Reha; Tekinalp, Ünal ve Tekinalp, Gülören. “Ortaklıklar Hukukunda Organların Sorumluluğu”, Doğumunun Yüzüncü Yılında Atatürk’e Armağan, İHFM, Cilt XLV-XLVII, S. 1-4. İstanbul: İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1982 : 347-398.
  • Poroy, Reha; Tekinalp, Ünal ve Çamoğlu, Ersin. Ortaklıklar Hukuku I. İstanbul : Vedat Kitapçılık, 2019.
  • Pulaşlı, Hasan. “Anonim Ortaklık Yönetim Kurulunda Yönetim Kurulu Üyeliğinin Temsili”, Prof. Dr. Fahiman Tekil’in Anısına Armağan. İstanbul : MÜ Hukuk Fakültesi Yayınları, 2003 : 165-177.
  • Pulaşlı, Hasan. “Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Anonim Şirketlerde Yöneticilerin Hukuki Sorumluluğu”, Ali Naim İnan’a Armağan, editörler Prof. Dr. Mehmet Ünal, Doç Dr. Veysel Başpınar, Doç. Dr. Hasan Seçkin Ozanoğlu ve Arş. Gör. Dr. Süleyman Yılmaz. Ankara : Seçkin Yayınları, 2009 : 571-591.
  • Pulaşlı, Hasan. Şirketler Hukuku Genel Esaslar. Ankara: Adalet Yayınevi, 2020.
  • Pulaşlı, Hasan. Şirketler Hukuku Şerhi, Cilt I. Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
  • Pulaşlı, Hasan. Şirketler Hukuku Şerhi, Cilt II. Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
  • Ravello, Robertino Lei. La responsabilité Solidaire des Organes de la Société Anonyme. Lausanne : Imprimerie des Arts et Métiers SA, 1992.
  • Secrétan, Roger. “L'assemblée générale, « pouvoir suprême » de la société anonyme (698 CO) ?”, in Revue de Droit Suisse. Bale : Helbing Lichtenhahn, 1958-1959 : 153-159.
  • Serozan, Rona. Medeni Hukuk - Genel Bölüm / Kişiler Hukuku. İstanbul : Vedat Kitapçılık, 2015.
  • Steiger, F. De. Le droit des sociétés anonymes en Suisse. Adaptation française par J. Cosandey. Lausanne : Librairie Payot, 1950.
  • Tandoğan, Haluk. Türk Mesuliyet Hukuku (Akit Dışı ve Akdi Mesuliyet). İstanbul : Vedat Kitapçılık, 2010.
  • Tekinalp, Ünal. Anonim Ortaklıkların Yönetim Kurullarında Tüzel Kişilerin Temsili. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1965.
  • Tekinalp, Ünal. Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku. İstanbul : Vedat Kitapçılık, 2015.
  • Tekinalp, Ünal. Yeni Anonim Limited Ortaklıklar Hukuku ile Tek Kişi Ortaklığının Esasları. İstanbul : Vedat Kitapçılık, 2011.
  • Tercier, Pierre ve Levrat, Jérôme. “Introduction générale au droit commercial suisse”, Commentaire Romand, Code des Obligations II, Codes des obligations Art. 530-1186 CO, Art. 120-141 LIMF, ORAb, Avec des Introductions a la LFus et la LTI, editörler Pierre Tercier, Marc Amstutz ve Rita Trigo Trindade. Basel : Helbing Lichtenhahn, 2017 : 1- 19.
  • Tercier, Pierre ve Pichonnaz, Pascal. Le droit des obligations. Zurich : Schulthess Editions romandes, 2019.
  • Tercier, Pierre; Pichonnaz, Pascal ve Develioğlu, Murat. Borçlar Hukuku, Genel Hükümler. İstanbul : On İki Levha Yayıncılık, 2016.
  • Thaler, Cédric. La notion d'organe au sens de l'art. 754 CO. Lausanne : Editions Bis & Ter, 2007.
  • Trigo Trindade, Rita. Le conseil d’administration de la société anonyme : composition, organisation et responsabilité en cas de pluralité d’administrateurs. Bâle : Helbing & Lichtenhahn, 1996.
  • Trigo Trindade, Rita ve Peter, Henry. “Responsabilité des organes de gestion dans un groupe de sociétés : commentaire des ATF 128 III 29 et 128 III 92”, in RSDA. Zurich : Schulthess Juristische Medien AG, 2002 : 251-259.
  • Ülgen, Hüseyin. Türk Ticaret Hukukunda Hukuki Görünüş Nazariyesi (Ticari İşletme Bakımından Uygulama). İstanbul : Vedat Kitapçılık, 2005.
  • Ünal, Ahmet Cemil. Türk ve Yabancı Hukuk Sistemlerinde CEO’nun Hukukî Konumu. Ankara : Adalet Yayınevi, 2014.
  • Villa, Marco. “Organes de Fait et Organes Apparents”, La Responsabilité Civil d'Entreprise. Lausanne : CEDIDAC, 2004 : 70-144.
  • Vucurovic, Tetiana Bersheda. Civil liability of company directors and creditor protection in the vicinity of insolvency : comparative analysis based on the Swiss and English systems. Zurich : Schulthess Juristische Medien AG, 2007.
  • Xoudis, Julia. “Titre Deuxieme : Des personnes Morales”, in Commentaire Romand, Code Civil I, Art 1-359, editörler Pascal Pichonnaz ve Bénédict Foëx. Bâle : Helbing Lichtenhahn, 2010 : 412-435.
  • Yanlı, Veliye. “İsviçre Anonim Ortaklıklar Hukuku’nda “İş Bölümü İlkesi” ve Yönetim Kurulunun Münhasır Yetkileri”, İHFM, C: LV, S. 3 (1997) : 261-278.
  • Yanlı, Veliye ve Okutan Nilsson, Gül. “Anonim ve Limited Şirketlerde Sınırlı Yetkili Temsilci Tayini”, Batider, C. XXX, S. 4 (2014) : 5-42.
  • Yasaman, Hamdi. “Yönetim Kurulu Üyelerine Karşı Açılabilecek Sorumluluk Davaları”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 12, S. 2 (2013) : 97-112.
  • Yıldırım, Suat. “Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Şirketlerde Denetçi”, Mali Çözüm Dergisi, Cilt 21, S. 106 (2011) : 43-52.
  • Yıldız, Şükrü. Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Limited Şirketler Hukuku. İstanbul : Arıkan Yayınevi, 2007.
  • Yılmaz, Asuman. “Türk Ticaret Kanunu’na Göre Ticaret Sicilinde Hukukî Görünüşe Güven (TTK m. 37)”, Batider, C. XXX, S. 3 (2014) : 65-91.
  • Zen-Ruffinen, Marie-Noëlle ve Bauen, Marc. Le conseil d'administration. Zurich : Schulthess Editions romandes, 2017.

THE CONCEPT OF ORGAN UNDER TURKISH AND SWISS JOINT STOCK COMPANY LAW

Year 2022, Volume: 12 Issue: I, 357 - 391, 16.06.2022
https://doi.org/10.54704/akdhfd.1083741

Abstract

Joint stock companies, having legal personalities provided under Article 125 of the Turkish Commercial Code, acquire their legal capacity once their organs are legally established and express their will through their organs in accordance with Article 50/1 Turkish Civil Code (Article 55/1 of the Swiss Civil Code). Representation of the legal entity by the organ, which makes a part of such legal entity, is not based on a representation relationship in the sense of the law of obligations, but on a relationship that stems from the law and the authority attributed to the capacity of organ. Since legal transactions carried out by the organs on behalf of the legal entity as well as unlawful acts committed by them during the performance of their duties bind the legal entity under Article 50/2 of the TCC (Art. 55/2 of the CC), it is noteworthy to clarify the scope of the concept of organ in terms of liability law in joint stock companies.
As the concept of organ is broadly interpreted under Turkish and Swiss Law, the scope of the concept includes not only de jure organs (organe formel) established based on law, articles of association or internal company regulations such as internal directive but also person(s) acting as an organ despite not being authorized under such a regulation. In other words, persons performing management and representation functions reserved to organs, irrespective as to whether they have been formally appointed to do so, via participating in the formation of the company’s will, independently and under their own responsibility are defined as de facto organs (organe de fait). In addition, under Swiss doctrine and case law of the Swiss Federal Court, it is asserted that capacity of organ can be acquired based on external conditions pursuant to theory of trust and such concept is called as apparent organ (Organstellung durch/İnfolge Kundgabe/organe apparent). While this concept has been widely accepted among the Swiss scholars, binding effect of the transactions and actions performed by such organ remains still controversary.

References

  • Akdağ Güney, Necla. Anonim Şirket Yönetim Kurulu. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2016.
  • Akdağ Güney, Necla. Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2010.
  • Akdağ Güney, Necla. “Yeni Türk Ticaret Kanunu ve Avrupa Birliği Mevzuatı Çerçevesinde Ticaret Sicili”, Regesta Ticaret Hukuku Dergisi, S.1, (2011): 39-58.
  • Akdağ Güney, Necla. “6552 Sayılı Torba Kanun ile TTK md. 371’e Eklenen Yedinci Fıkraya İlişkin Değerlendirmeler”, Arslanlı Bilim Arşivi: 1-25, Erişim Tarihi: Mart 05, 2022. https://arslanlibilimarsivi.com/sites/default/files/makale/Necla%20Akda%C4%9F%20G%C3%BCney%20-%206552%20Say%C4%B1l%C4%B1%20Torba%20Kanun%20ile%20TTK%20md.%20371'e%20Eklenen%20Yedinci%20.
  • Akıncı, Şahin. Borçlar Hukuku Bilgisi, Genel Hükümler. Konya: Sayram Yayınları, 2019.
  • Akipek, Jale; Akıntürk, Turgut ve Ateş, Derya. Türk Medeni Hukuku - Başlangıç Hükümleri - Kişiler Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2019.
  • Akünal, Teoman. Türk Medeni Hukukunda Tüzel Kişiler. İstanbul: Beta Yayıncılık, 1995.
  • Ansay, Tuğrul. Anonim Şirketler Hukuku Dersleri. Ankara: Başnur Matbaası, 1968.
  • Arkan, Sabih. Ticari İşletme Hukuku. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2018.
  • Atan, Turhan. Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Şirketlerde İdare Meclisi Azalarının Hukuki Mesuliyeti. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1967.
  • Bahtiyar, Mehmet. Ortaklıklar Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2020.
  • Bahtiyar, Mehmet. “6102 Sayılı TTK’da, Ticaret Siciline Tescil Yanında İlanı da Gereken Hususlar Sorunu (m. 35/3)”, Regesta Ticaret Hukuku Dergisi, C.3, S.2 (2013): 3-14.
  • Bastian, Olivier. Délégation de Compétences et répartition des taches au sein du conseil d'Administration. Lausanne : CEDIDAC, 2010.
  • Battal, Ahmet. “Ticaret Sicilinin Müsbet Fonksiyonunun ve Temsile İlişkin Sonuçlarının Dış Görünüş Teorisi Açısından İncelenmesi”, Batider, C. XIX, S. 1 (1997): 83-101.
  • Bauen, Mark; Bernet, Robert ve Rouiller, Nicolas. La société́ anonyme suisse : Droit commercial - Loi sur la fusion - Droit boursier - Droit fiscal. Zürich : Schulthess Juristische Medien AG, 2007.
  • Bilgili, Fatih ve Demirkapı, Ertan. Ticaret Hukuku Bilgisi. Bursa: Dora Yayınları, 2020.
  • Bilgili, Fatih ve Demirkapı, Ertan. Şirketler Hukuku Dersleri. Bursa: Dora Yayınları, 2020.
  • Blanc, Mathieu. “La Délégation de Compétences par le conseil d'administration”, in Aspects actuels du droit de la société́ anonyme : Travaux réunis pour le 20ème anniversaire du CEDIDAC (1985-2005), editör François Dessemontet, Pierre, André Oberson ve Alain Thévenaz. Lausanne : CEDIDAC, 2005 : 289-330.
  • Chaudet, François. Droit Suisse des Affaires. Bale, Geneve, Munich : Helbing & Lichtenhahn, 2004.
  • Corboz, Bernard. “Chapitre VI: La responsabilité, Introduction aux articles 752 à 761”, Commentaire Romand, Code des Obligations II, Codes des obligations Art. 530-1186, Loi sur les bourses Art. 22-33 avec une introduction à la Loi sur la fusion, editör Pierre Tercier ve Marc Amstutz. Bâle : Helbing & Lichtenhahn, 2008 : 1344-1424.
  • Çamoğlu, Ersin. “Anonim Şirket İdare Meclisi Üyelerinin Umumi Heyet Kararlarının İcrasından Doğan Mesuliyeti”, Batider, C. III, S. 3 (1966): 523-532.
  • Çamoğlu, Ersin. Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2010.
  • Çeker, Mustafa. Ticaret Hukuku Genel Esaslar. Adana: Karahan Kitabevi, 2016.
  • Demirel, Duygu. “Anonim Şirketlerde Yönetim Yetkisinin Devri”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 2 (2017): 211-250.
  • Dessemontet, François. “L’organisation des sociétés anonymes”, in Grundfragen des neuen Aktienrechts, Mélanges en l'honneur de Rolf Bär. Berne : Stämpfli Editions, 1993 : 19-34.
  • Ditesheim, Rolf. La représentation de la société anonyme : par ses organes ordinaires, fondes de procuration et mandataires commerciaux. Berne : Stämpfli Editions, 2001.
  • Doğan, Beşir Fatih. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Organizasyonu ve Yönetim Yetkisinin Devri. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2011.
  • Domaniç, Hayri ve Ulusoy, Erol. Ticaret Hukukunun Genel Esasları. İstanbul: Arıkan Yayınevi, 2007.
  • Dural, Mustafa ve Öğüz, Tufan. Türk Özel Hukuku, Cilt II, Kişiler Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2020.
  • Engel, Pierre. Traité des obligations en droit suisse : dispositions générales du CO. Berne : Stämpfli Editions, 1997.
  • Eren, Fikret. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanuna Göre Hazırlanmış Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
  • Forstmoser, Peter. “Der Organbegriff im aktienrechtlichen Verantwortlichkeitsrecht”, in Freiheit und Verantwortung im Recht, Festschrift zum 60. Geburtstag von Arthur Meier-Hayoz. Berne : Stämpfli Editions, 1982 : 125-145.
  • Forstmoser, Peter; Sprecher, Thomas ve Töndury, Gian Andri. Personal Liability under Swiss Corporate Law, Associated risks and their avoidance. Zurich : Schultness Editions Romandes, 2005.
  • Garbarski, Andrew M. La Responsabilité Civil et Pénal des Organes Dirigeants de Sociétés Anonymes. Zurich : Schulthess Juristische Medien AG, 2006.
  • Gillard, Nicolas. “La Responsabilité des Administrateurs : Principes et Actions”, in Aspects actuels du droit de la société́ anonyme : travaux réunis pour le 20ème anniversaire du CEDIDAC (1985-2005), editör François Dessemontet, Pierre, André Oberson ve Alain Thévenaz. Lausanne : CEDIDAC, 2005 : 465-503.
  • Hacımahmutoğlu, Sibel. AT ve Türk Hukukunda Anonim Ortaklığın Karar Alma Sürecinde Yönetim Kurulunun Yapısı ve Çalışanların Katılımı. Ankara : Yetkin Yayınları, 2008. Helvacı, Mehmet. Anonim Şirkette Yönetim Kurulu Üyesinin Hukuki Sorumluluğu. İstanbul: Beta Yayınevi, 2001.
  • Helvacı, Mehmet. “İsviçre Anonim Ortaklıklar Hukukunda Yönetim Kurulu”, Prof. Dr. Reha Poroy’a Armağan. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, 1995 : 175-184.
  • Hirş, Ernest, E. Ticaret Hukuku Dersleri. İstanbul: İstanbul Akgün Matbaası, 1948.
  • İmregün, Oğuz. Anonim Ortaklıklar. İstanbul: Kutulmuş Matbaası, 1970.
  • İmregün, Oğuz. “Anonim Şirkette Yönetim Kurulu Üyelerinin Ortaklığa Karşı Hukuksal Sorumu”, Erdoğan Moroğlu’na 65. Yaş Günü Armağanı. İstanbul : İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, 1999 : 255-277.
  • Kaplan, İbrahim. “Bağımsız Denetim Kuruluşu Yönetim Kurulu ve Denetçileri ile Bağımsız Denetim Kuruluşunun Hukuki Sorumluluğu”, Batider, C. XXVIII, S. 2 (1961) : 5-48.
  • Karaege, Özge. “Ticaret Sicili Kayıtlarının Üçüncü Kişiler Bakımından Etkisi”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 2 (2020) : 461- 493.
  • Karahan, Sami, editör. Şirketler Hukuku. Konya: Mimoza Yayınları, 2013.
  • Karahan, Sami. Ticari İşletme Hukuku. Konya: Mimoza Yayınları, 2015.
  • Karayalçın, Yaşar. “Türk Hukukunda Ticaret Siciline Tescilin Etkileri”, Batider, C. VIII, S. 2 (1975) : 1-29.
  • Karayalçın, Yaşar. “Üst Kuruluşlar Hukuku”, Batider, C. XVI, S. 1 (1991) : 7-47.
  • Kılıçoğlu, Ahmet M. Borçlar Hukuku, Genel Hükümler. Ankara: Turhan Kitabevi, 2020.
  • Kırca, İsmail. “Anonim Şirketlerde Tüzel Kişilerin Yönetim Kurulu Üyeliği”, Batider, C. XXVIII, S. 2 (2012) : 51-59.
  • Kırca, İ.; Şehirali Çelik, F. Hayal ve Manavgat, Ç. Anonim Şirketler Hukuku, Cilt 1, Temel Kavram ve İlkeler, Kuruluş, Yönetim Kurulu. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2013.
  • Kocayusufpaşaoğlu, Necip; Hatemi, Hüseyin; Serozan, Rona ve Arpacı, Abdülkadir. Borçlar Hukuku, Genel Bölüm, Birinci Cilt, Borçlar Hukukuna Giriş, Hukukî İşlem, Sözleşme. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2017.
  • Meier-Hayoz, Arthur ve Forstmoser, Peter. Droit suisse des sociétés, édition française par Peter Iordanov. Berne : Stämpfli Editions, 2015.
  • Metin, Umut. Şirketlerde Yönetim Kurulu Krizleri ve Çözüm Yolları. Ankara: Seçkin Yayınları, 2021.
  • Mimaroğlu, Sait Kemal. Anonim Şirketlerde İdare Meclisi Azalarının Hukuki Mes'uliyeti. Ankara: Sevinç Matbaası, 1967.
  • Oğuzman, Kemal M. ve Barlas, Nami. Medenî Hukuk, Giriş - Kaynaklar - Temel Kavramlar. İstanbul : Beta Yayınları, 2003.
  • Oğuzman, Kemal M. ve Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2000.
  • Oğuzman, Kemal M. ve Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt-1. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2016.
  • Oğuzman, Kemal M.; Seliçi, Özer ve Oktay, Saibe. Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler). İstanbul : Filiz Kitabevi, 2002.
  • Ormancı Altınok, Pınar. “Tüzel Kişilerde Fiili Organ Kavramı ve Fiili Organın Hukuka Aykırı Fiilleri ile Hukuki İşlemlerinin Doğurduğu Sonuçlar”, İstanbul Hukuk Mecmuası, S. 79(4) (2021) : 1261-1283.
  • Oulevey, Xavier. L’institution de la décharge en droit de la société anonyme. Zurich : Schulthess Juristische Medien AG, 2008.
  • Özdamar, Mehmet. “6552 Sayılı Kanun ile TTK’da Yapılan Değişiklikler Çerçevesinde Anonim Şirketin Temsili”, GÜHFD, C. XVIII, S. 3-4 (2014) : 137-164.
  • Özkorkut, Korkut. Anonim Ortaklıklarda Yönetim Kurulu Kararlarının İptali. Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu Yayını, 1996.
  • Özsunay, Ergun. Medeni Hukukumuzda Tüzel Kişiler. İstanbul : Kutulmuş Matbaası, 1969. Öztan, Bilge. Medeni Hukuk Tüzel Kişilerinde Organ Kavramı ve Organın Fiillerinden Doğan Sorumluluk, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, 1970.
  • Peter, Henry. “Les nouvelles sources de responsabilité des administrateurs en droit des sociétés”, in Nouvelles responsabilités pour le conseil d'administration, editörler Bernasconi, Paolo ve Chopard, René. Bellinzona : Méta-Editions, 2005 : 11-28.
  • Pittet, Véronique. Les compétences et la responsabilité de l'administrateur-directeur dans le droit de la société anonyme. Lausanne : Université de Lausanne, 1999.
  • Poroy, Reha ve Yasaman, Hamdi. Ticari İşletme Hukuku. İstanbul : Vedat Kitapçılık, 2004.
  • Poroy, Reha; Tekinalp, Ünal ve Tekinalp, Gülören. “Ortaklıklar Hukukunda Organların Sorumluluğu”, Doğumunun Yüzüncü Yılında Atatürk’e Armağan, İHFM, Cilt XLV-XLVII, S. 1-4. İstanbul: İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1982 : 347-398.
  • Poroy, Reha; Tekinalp, Ünal ve Çamoğlu, Ersin. Ortaklıklar Hukuku I. İstanbul : Vedat Kitapçılık, 2019.
  • Pulaşlı, Hasan. “Anonim Ortaklık Yönetim Kurulunda Yönetim Kurulu Üyeliğinin Temsili”, Prof. Dr. Fahiman Tekil’in Anısına Armağan. İstanbul : MÜ Hukuk Fakültesi Yayınları, 2003 : 165-177.
  • Pulaşlı, Hasan. “Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Anonim Şirketlerde Yöneticilerin Hukuki Sorumluluğu”, Ali Naim İnan’a Armağan, editörler Prof. Dr. Mehmet Ünal, Doç Dr. Veysel Başpınar, Doç. Dr. Hasan Seçkin Ozanoğlu ve Arş. Gör. Dr. Süleyman Yılmaz. Ankara : Seçkin Yayınları, 2009 : 571-591.
  • Pulaşlı, Hasan. Şirketler Hukuku Genel Esaslar. Ankara: Adalet Yayınevi, 2020.
  • Pulaşlı, Hasan. Şirketler Hukuku Şerhi, Cilt I. Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
  • Pulaşlı, Hasan. Şirketler Hukuku Şerhi, Cilt II. Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
  • Ravello, Robertino Lei. La responsabilité Solidaire des Organes de la Société Anonyme. Lausanne : Imprimerie des Arts et Métiers SA, 1992.
  • Secrétan, Roger. “L'assemblée générale, « pouvoir suprême » de la société anonyme (698 CO) ?”, in Revue de Droit Suisse. Bale : Helbing Lichtenhahn, 1958-1959 : 153-159.
  • Serozan, Rona. Medeni Hukuk - Genel Bölüm / Kişiler Hukuku. İstanbul : Vedat Kitapçılık, 2015.
  • Steiger, F. De. Le droit des sociétés anonymes en Suisse. Adaptation française par J. Cosandey. Lausanne : Librairie Payot, 1950.
  • Tandoğan, Haluk. Türk Mesuliyet Hukuku (Akit Dışı ve Akdi Mesuliyet). İstanbul : Vedat Kitapçılık, 2010.
  • Tekinalp, Ünal. Anonim Ortaklıkların Yönetim Kurullarında Tüzel Kişilerin Temsili. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1965.
  • Tekinalp, Ünal. Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku. İstanbul : Vedat Kitapçılık, 2015.
  • Tekinalp, Ünal. Yeni Anonim Limited Ortaklıklar Hukuku ile Tek Kişi Ortaklığının Esasları. İstanbul : Vedat Kitapçılık, 2011.
  • Tercier, Pierre ve Levrat, Jérôme. “Introduction générale au droit commercial suisse”, Commentaire Romand, Code des Obligations II, Codes des obligations Art. 530-1186 CO, Art. 120-141 LIMF, ORAb, Avec des Introductions a la LFus et la LTI, editörler Pierre Tercier, Marc Amstutz ve Rita Trigo Trindade. Basel : Helbing Lichtenhahn, 2017 : 1- 19.
  • Tercier, Pierre ve Pichonnaz, Pascal. Le droit des obligations. Zurich : Schulthess Editions romandes, 2019.
  • Tercier, Pierre; Pichonnaz, Pascal ve Develioğlu, Murat. Borçlar Hukuku, Genel Hükümler. İstanbul : On İki Levha Yayıncılık, 2016.
  • Thaler, Cédric. La notion d'organe au sens de l'art. 754 CO. Lausanne : Editions Bis & Ter, 2007.
  • Trigo Trindade, Rita. Le conseil d’administration de la société anonyme : composition, organisation et responsabilité en cas de pluralité d’administrateurs. Bâle : Helbing & Lichtenhahn, 1996.
  • Trigo Trindade, Rita ve Peter, Henry. “Responsabilité des organes de gestion dans un groupe de sociétés : commentaire des ATF 128 III 29 et 128 III 92”, in RSDA. Zurich : Schulthess Juristische Medien AG, 2002 : 251-259.
  • Ülgen, Hüseyin. Türk Ticaret Hukukunda Hukuki Görünüş Nazariyesi (Ticari İşletme Bakımından Uygulama). İstanbul : Vedat Kitapçılık, 2005.
  • Ünal, Ahmet Cemil. Türk ve Yabancı Hukuk Sistemlerinde CEO’nun Hukukî Konumu. Ankara : Adalet Yayınevi, 2014.
  • Villa, Marco. “Organes de Fait et Organes Apparents”, La Responsabilité Civil d'Entreprise. Lausanne : CEDIDAC, 2004 : 70-144.
  • Vucurovic, Tetiana Bersheda. Civil liability of company directors and creditor protection in the vicinity of insolvency : comparative analysis based on the Swiss and English systems. Zurich : Schulthess Juristische Medien AG, 2007.
  • Xoudis, Julia. “Titre Deuxieme : Des personnes Morales”, in Commentaire Romand, Code Civil I, Art 1-359, editörler Pascal Pichonnaz ve Bénédict Foëx. Bâle : Helbing Lichtenhahn, 2010 : 412-435.
  • Yanlı, Veliye. “İsviçre Anonim Ortaklıklar Hukuku’nda “İş Bölümü İlkesi” ve Yönetim Kurulunun Münhasır Yetkileri”, İHFM, C: LV, S. 3 (1997) : 261-278.
  • Yanlı, Veliye ve Okutan Nilsson, Gül. “Anonim ve Limited Şirketlerde Sınırlı Yetkili Temsilci Tayini”, Batider, C. XXX, S. 4 (2014) : 5-42.
  • Yasaman, Hamdi. “Yönetim Kurulu Üyelerine Karşı Açılabilecek Sorumluluk Davaları”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 12, S. 2 (2013) : 97-112.
  • Yıldırım, Suat. “Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Şirketlerde Denetçi”, Mali Çözüm Dergisi, Cilt 21, S. 106 (2011) : 43-52.
  • Yıldız, Şükrü. Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Limited Şirketler Hukuku. İstanbul : Arıkan Yayınevi, 2007.
  • Yılmaz, Asuman. “Türk Ticaret Kanunu’na Göre Ticaret Sicilinde Hukukî Görünüşe Güven (TTK m. 37)”, Batider, C. XXX, S. 3 (2014) : 65-91.
  • Zen-Ruffinen, Marie-Noëlle ve Bauen, Marc. Le conseil d'administration. Zurich : Schulthess Editions romandes, 2017.
There are 98 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Law in Context
Journal Section Research Articles
Authors

Nihan Palta 0000-0002-7227-0670

Publication Date June 16, 2022
Published in Issue Year 2022 Volume: 12 Issue: I

Cite

APA Palta, N. (2022). TÜRK VE İSVİÇRE ANONİM ŞİRKETLER HUKUKUNDA ORGAN KAVRAMI. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(I), 357-391. https://doi.org/10.54704/akdhfd.1083741

24280This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.