TAŞINMAZ SATIŞ SÖZLEŞMELERİNİN NOTERLERDE DÜZENLENMESİ

Year 2024, Volume: 14 Issue: 1, 545 - 600, 01.07.2024

Elif Bilen

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1414841

Abstract

Taşınmaz mülkiyetinin devri borcu doğuran sözleşmeler, resmi şekilde yapılması gereken işlemlerdir. Noterlik Kanunu’nun 60. maddesinde yapılan değişiklikle ve Noterlik Kanunu’na 61/A maddesinin eklenmesiyle tapu müdürlüklerinin yanısıra noterlere de taşınmaz satış sözleşmesi düzenleme yetkisi verilmiştir. Noterlerin hukuki sorumlulukları, taşınmaz satış sözleşmesi düzenlemelerinden kaynaklanan zararlardan da sorumlu olacakları şekilde genişletilmiştir.
Bu çalışmada noterlik kavramı, noterlerin görevleri, taşınmaz mülkiyetinin kazanılması ve tapu sicilinin tutulmasında Devlet’in sorumluluğu konuları açıklanmıştır. Taşınmaz satış sözleşmeleri ile ilgili diğer ülke uygulamalarından örneklere değinilmiştir.
Noterlerin taşınmaz satış sözleşmesi düzenlemelerine ilişkin olarak başvuru, sözleşmenin hazırlık işlemleri ve sözleşmenin yapılması aşamaları hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiştir. Noterlerin düzenleyecekleri taşınmaz satış sözleşmelerinden kaynaklanabilecek sorumlulukları incelenmiştir. Taşınmaz satış sözleşmesi ile ilgili yapılan yeni düzenlemelerin mevcut duruma etkileri, olumlu ve olumsuz yönleri üzerinde değerlendirmeler yapılmıştır.

Keywords

Noter, Noterlik Kanunu, Taşınmaz, Tapu Sicili, Taşınmaz Devri, Taşınmaz Satış Sözleşmesi, Resmi Şekil, Yetki, Sorumluluk

Thanks

Bu çalışmada beni destekleyen anneme, babama ve hocalarıma teşekkürlerimi iletirim.

NOTARIZATION OF REAL ESTATE SALE AGREEMENTS

Abstract

The transfer of real property ownership, which creates an obligation, is a transaction that must be carried out in a formal manner. With the amendment to Article 60 of the Notary Law and the addition of Article 61/A to the Notary Law, notaries have been granted the authority to prepare contracts for the sale of real property, in addition to land registries. The legal responsibilities of notaries have been expanded to include liability for damages arising from the preparation of contracts for the sale of real property.
In this study, the concept of notary, the duties of notaries, the acquisition of real property ownership, and the State’s responsibility in maintaining land registries have been explained. Examples from the practices of other countries regarding contracts for the sale of real property have been discussed.
Detailed information has been provided about the application process, preparation procedures, and execution stages of contracts for the sale of real property by notaries. The liabilities that may arise from the contracts for the sale of real property to be prepared by notaries have been examined. The effects of recent regulations related to the contract for the sale of real property on the current situation have been evaluated, considering both the positive and negative aspects.

Keywords

Notary Public, Notary Law, Real Estate, Land Registry, Transfer of Immovable, Sale Contract of Real Property, Official Form, Authorization, Liability

References

• Acar, Faruk. Aile Konutu-Mal Rejimleri ve Eşin Yasal Miras Payı. Ankara: Seçkin Yayınları, 2021.
• Akçaal, Mehmet. Eşya Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Akkurt, Sinan Sami, Erdoğan Kemal ve Tokat Hüseyin. Borçlar Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 2023.
• Akil, Cenk. “Noterlerin İlgilileri Aydınlatma Yükümlülüğü”, Ankara Barosu Dergisi S. 3, (2022): 219-233.
• Akipek, Jale, Akıntürk Turgut ve Ateş Derya, Eşya Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık 2018.
• Albayrak, Hakan. “Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi ve Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesinde Görev ve Yetkiye İlişkin Sorunlar”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi S. 10 (2017): 43-95.
• Antalya O. Gökhan ve Topuz, Murat, Eşya Hukuku Cilt IV/1. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Antalya O. Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler C. V/1,1. Ankara: Seçkin Yayınları, 2019.
• Aral, Fahrettin ve Ayrancı, Hasan. Borçlar Hukuku Özel Borç̧ İlişkileri. Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2014.
• Aslan Düzgün, Ülgen. “Noterlerin Mesleki Sorumluluk Sigortası”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. 17, S. 1-2, (2013): 491-512.
• Atabek, Reşat. “Noter; Mali Sorumluluk Sigortası”, Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi S. 3, (1974): 45-50.
• Ayan, Mehmet. Eşya Hukuku II Mülkiyet. Ankara: Seçin Yayınları, 2016.
• Basler Kommentar. Zivilgesetzbuch II, Art.457-977 ZGB. Herausgeber: Thomas Geiser, Stephan Wolf. Basel: Helbing Lichtenhahn, 2019.
• Başol, Gülten. Noterlik Hukuku ve Tebligat Hukuku Ders Kitabı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2022.
• Batmaz, Mehmet Orhan. “Noterlerin Hukuki Sorumluluğu”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
• Baur Fritx, Baur Jürgen F. ve Stürner, Rolf. Sachenrecht. München, C.H. Beck Verlag, 18. Baskı, 2009.
• Budak, Ali Cem, Karaaslan, Varol, Apaydın, Eylem ve Aydemir, Fatih. Avukatlık ve Noterlik Hukuku. İstanbul: Filiz Kitapevi, 2021.
• Çetin, Süleyman ve Ateş̧ Derya. Avukatlık ve Noterlik Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Demirboğa, Dursun Ali. “Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi Yapılmasına İmar Kanunu ve Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Tarafından Getirilen Sınırlamalar ve Noterin Sorumluluğu”. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi S. 11, (2018): 83-112.
• Doğu, Engin. “Noterlerin Hukuki Sorumluluğu ve Güvence”. Yargıtay Dergisi, C. 5, S. 3, (1979): 579-610.
• Emek, Mustafa Latif ve Öztürk, Salih. “Taşınmazların Satış Suretiyle Devrinde Piyasa Fiyatlarının Kullanılmamasının Kamu Gelirleri Üzerine Etkisi: Adıyaman İli Gölbaşı İlçesi Örneği”. The Journal of Academic Social Science Studies, C. 39 (2015): 529-539.
• Eren Fikret ve Başpınar Veysel. Toprak Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi, 2017.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümleri. Ankara: Yetkin Yayınları, 2020.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Özel Hükümleri. Ankara: Yetkin Yayınları, 2014.
• Eren, Fikret. Mülkiyet Hukuku. Ankara: Yetin Yayınları, 2014.
• Ergün, Ömer. Borçlar Hukuku (Özel Hükümler) Ders Notları. Ankara: Seçkin Yayınları, 2023.
• Ergüne, Mehmet Serkan. Taşınır Mülkiyeti. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2017.
• Ersoy Uğur, Gül İbrahim, Köken Enes ve Yılmaz Enes. “Noterlerin Cezai Sorumluluğu”. Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, S. 1 (2020): 9-40.
• Esener, Turhan ve Güven, Kudret. Eşya Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2017.
• Gassen, Dominik ve Mödl, Robert. “Der Elektronische Rechtsverkehr in Grundbuchsachen”, ZRP, 3 (2009): 77-80.
• Giger, Hans, Heinz Hausheer, Der Grundstückkauf, Art.216-221 OR Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Die einzelnen Vertragsverhältnisse, Kauf und Tausch BK - Berner Kommentar Band/Nr. VI/2/1/3, 1997, N. 15-16’dan Aktaran Şenol, 360.
• Gürler, Cemalettin. Avukatlık ve Noterlik Hukuku. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2015.
• Gürsoy, Kemal T., Eren, Fikret ve Cansel, Erol. Türk Eşya Hukuku. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1982.
• Gottwald, Peter. “Almanya’da Noterlik Alanında Güncel Gelişmeler”, (Çev. Özlem Yazar), Medeni Usul ve İcra- İflas Hukukçuları Toplantısı- VII, Türk, Almanya ve İsviçre Hukuklarında İflas, Konkordato ve Noterlik Alanındaki Gelişmeler, (Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2009).
• Haab Robert, Simonius August, Scherrer Werner ve Zobl Dieter. Das Eigentum, Art.641- 729 ZGB Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Sachenrecht, Schulthess Polygraphischer Verlag AG, Zürich: 1977.
• Haag, Kurt. Der Haftpflichtprozess mit Einschluss des materiellen Haftpflichtrechts. München: C.H. Beck 2015.
• Hall, Eamonn G. Institute of Notarial Studies, “The Common Law and Civil Law Notary in the European Union: A Shared Heritage and an Influential Future?” Sep. 2015, https://www.notaryinstitute.ie/wp-content/uploads/2022/02/European-Union-andthe- Notary.pdf, (ET: 20.04.2024),
• Hatemi, Hüseyin, Serozan, Rona ve Arpacı, Abdülkadir. Eşya Hukuku. İstanbul: Filiz Kitapevi, 1991.
• Heinemann, Jörn ve Trautrims Christoph. Notarrecht. Bnoto: Nomos Verlag, Baden-Baden, 2022.
• Hogl, Peter. Beck’sches Notar-Handbuch, Notarhaftung. München: C.H. Beck, München 2019.
• Hügel, Stefan. BeckOK GBO. München: C.H. Beck Verlag, 52. Edition, 2024.
• İnan, Atilla. “Kusursuz Sorumluluk Örneği Olarak Noterlerin Hukuki Sorumluluğu”, Sayıştay Dergisi, S. 36 (2020): 25-35.
• Karayalçın, Yalçın. “Tapuda Kayıtlı Olan ve Olmayan Taşınmazlarda Resmi Şekil ve Noterler”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. 22, S. 3, (2004): 357-376.
• Kartal, Bilal. “Noterlerin Hukuki Sorumluluğu ve Kusursuz Sorumluluk”. Yargıtay Dergisi, C. 24, S. 3 (1998): 340-355.
• Kıcalıoğlu, Mustafa. “Noterlerin Hukuki Sorumluluğu”. Terazi Hukuk Dergisi, C. 2, S. 11 (2007): 131-145.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. “Taşınmaz Satımında Şekil ve Hakkın Kötüye Kullanılması”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 38, S. 1 (1981): 209-222.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Turhan Kitabevi, 2012. Kocayusufpaşaoğlu, Necip. Türk Medeni Hukukunda Gayrimenkul Satış Vaadi. İstanbul, 1959.
• Kurt, Leyla Müjde. “Noterlerin Hukuki Sorumluluğu”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 18, S. 2 (2014): 85-118.
• Mehmed Altın, Gülden. “Türk Medeni Hukuku ve Tüketici Hukuku Çerçevesinde Taşınmaz Satışında Şekle Aykırılığın Sonuçları”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• Meier, Isaac. “İsviçre Noterlik Hukuku: Birleştirilmiş Özel Hukuk, Usul Hukuku ve Avukatlık Hukuku İçinde Kantonal Çeşitlilikten Bir Kalıntı” (Çev. Nilüfer Boran-Güneysu), (Medeni Usul ve İcra-İflas Hukukçuları Toplantısı-VIII, Abant 9-10 Ekim 2009): 471-488.
• Melaschuk. I. Alles, was recht ist. Deutscher Drucker Stuttgart, 41(1), s. 26’dan aktaran Uzun, Küçükgüngör, Erdoğan ve Yıldız, 25.
• Memiş, Yusuf. “Noterlerin Hukuki Sorumluluğu”. Terazi Hukuk Dergisi, C. 10, S. 106, (2015): 92-127.
• Meriç, Nihat. “1512 Sayılı Noterlik Yasasının 162. Maddesi ile İlgili Düşünceler”. Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, S. 83, (1994): 39-42.
• Nart, Serdar. “Noterlerin Hukukî Sorumluluğu”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, Özel S. (2009): 425-452.
• Nomer, Haluk N. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2021.
• Nomer, Haluk N. ve Engin, Baki İlkay. Türk Borçlar Kanunu Şerhi Özel Borç İlişkileri Cilt I: Satış Sözleşmesi. Ankara: Seçkin Yayınları, 2023.
• Nomer, Halûk N. ve Ergüne, Mehmet Serkan. Eşya Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2022.
• Oğuzman, M. Kemal ve Öz, M. Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2022.
• Oğuzman, M. Kemal ve Öz, M. Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 2. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2022.
• Oğuzman, M. Kemal, Seliçi, Özer ve Oktay-Özdemir, Saibe. Eşya Hukuku. İstanbul: Filiz Kitapevi, 2022.
• Oktay Özdemir, Saibe. Yargıtay Uygulaması Işığında Noterlerin Hukuki Sorumluluklarının Dayandığı Esas ve Sorumluluğun Koşulları. Prof. Dr. Yavuz Alangoya İçin Armağan, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2007, 693-714.
• Öcal Akipek, Şebnem, Şen Doğramacı, Hayriye ve Çağlayan, Aygün Gözde. “Noterlere Taşınmaz Satış Sözleşmesi Yapma Yetkisi Verilmesi Üzerine Bir Değerlendirme”. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 9, S. 2 (2023): 203-241.
• Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayınları, 2023.
• Özbek, Mustafa Serdar ve Yardım, Mehmet Ertan. “Elektronik Noterlik İşlemleri”. Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, S. 1 (2016): 3-118.
• Özbek, Mustafa Serdar. “Elektronik Ortamda Düzenlenen Noter Senetleri”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi (Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağanı), C. 22, S. 3 (2016): 2213-2281.
• Özbek, Mustafa Serdar. Noter Senetlerinde Sahtelik. Ankara: Yetkin Yayınları, 2013. (Noter Senetlerinde Sahtelik).
• Özbilen, Barış. Sözleşmelerin Şekli ve Şekil Yönünden Hükümsüzlüğü. İstanbul: On iki Levha Yayınları, 2016.
• Özkaya, Eraslan. Eşya Hukuku Mülkiyet Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayınları, 2022.
• Özmen, Etem Saba. “Noterlere Taşınmaz Satışı Yetkisi Verilmesine İlişkin Kanun”. Ankara Barosu Dergisi C. 80, S. 4 (2022): 501-540.
• Pekmez, Cüneyt. Tapu Sicilinin Tutulmasından Devletin Sorumluluğu. İstanbul: On İki Levha, 2013.
• Prütting, Hanns. Sachenrecht. München: Verlag C.H. Beck Verlag, 37. Baskı, 2020.
• Serozan Rona, Baysal Başak ve Şanlı Kerem Cem. Borçlar Hukuku Özel Bölüm. İstanbul: On iki Levha Yayıncılık, 2019.
• Schneider, Wolfgang. “Verwalter und Grundbuch”, Zeitschrift für Wohnungseigentumsrecht- ZWE, (2014): 349-353.
• Sirmen, A. Lale. Eşya Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2022.
• Spickhoff, Andreas. “Die Haftung des Notars Zwischen Öffentlicher Amtshaftung und Privater Berufshaftung Eintarg aus Deutschland”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan Özel Sayısı, (2015): 381-397.
• Sungurbey, İsmet. Kişisel Hakların Tapu Kütüğüne Şerhi. İstanbul: Sermet Matbaası, 1963.
• Şahbaz, İbrahim. “Noterlerin Cezai Sorumlulukları”. Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, S. 1 (2014): 5-56.
• Şenol, A. Nilay. “Taşınmaz Satış ve Satış Vaadi Sözleşmelerinin Hukuki Niteliği ve Uygulama Çerçevesinde Taşınmaz Satış Sözleşmelerinin Noterler Tarafından Yapılıp Yapılamayacağı Üzerine Bir Değerlendirme”. Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 2 (2020): 357-376.
• Tandoğan, Haluk. Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri I. İstanbul: Vedat Yayıncılık, 1990.
• Tanrıver, Süha ve Ergüne, Mehmet Serkan. “Noterlerin Taşınmaz Satış Sözleşmesi Düzenlemesine İlişin Hukuki Esaslar”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 72, S. 1 (2023): 143-182.
• Tanrıver, Süha ve Kulaksız, Cengiz. Türkiye Noterler Hukuku Bibliyografisi. Ankara, 1999.
• Tanrıver, Süha. “Noterler Tarafından Elektronik Ortamda Yapılabilecek Olan İşlemler ve Bu İşlemlerin Gerçekleştirilmesi Usulü”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 65, S. 4 (2016): 3677-3686. (Noterler Tarafından Elektronik Ortamda).
• Tanrıver, Süha. Avrupa Birliği Ülkelerinde Noterlik ve Noterlik Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Taslağı’nın Getirdikleri, Noterlik Hukuku’na İlişkin İncelemeler (1993-2011). Ankara: Adalet Yayınevi, 2011: 41-63. (Avrupa Birliği Ülkelerinde).
• Tanrıver, Süha. Avukatlık ve Noterlik Hukuku. Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2023.
• Tanrıver, Süha. Bir Hukuki Güvenlik Kurumu Olarak Noterlik ve Noterlerin Denetimi Üzerine Bazı Düşünceler, Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, C. III, İzmir 2013: 459-468.
• Tanrıver, Süha. Noterlerin İşlevleri Alanında Yeni Gelişmeler, Noterlik Hukuku’na İlişkin İncelemeler (1993-2011). Ankara: Adalet Yayınevi, 2011: 65-79. (Noterlik İşlevleri Alanında).
• Tanrıver, Süha. Noterlik Hukukuna İlişkin İncelemeler (1993-2011). Ankara: Adalet Yayınevi, 2011. (Noterlik Hukukuna).
• Tekben, Tuğçe. “Noterin Hukuki Statüsü ve Noterlik Kanunu’nun 162. Maddesi Uyarınca Sorumluluğu Üzerine Bir İnceleme”, İzmir Barosu Dergisi. S. 3 (2021): 69-150.
• Tercier Pierre, Pichonnaz Pascal ve Develioğlu Murat, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul: On iki Levha Yayınları, 2020.
• Topçuoğlu, Metin. “Noter ile İş Sahibi (İlgili) Arasındaki İlişkinin Niteliği”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. 20, S. 4, (2000): 191-213.
• Toygar, Kemal. “Serbest Meslek mi Kamu Hizmeti mi”. Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, S. 3 (1974): 9-12.
• Türkiye Noterler Birliği, Güvenli Ödeme Sistemi ve Elektronik Ortamda Tespit, Medya Yansıma Raporu, 08.11.2020. Erişim Tarihi: Ağustos 01, 2023, https://portal.tnb.org. tr/BasindaTNB/G%C3%BCvenli%20%C3%96deme%20Sistemi%20ve%20Elektronik% 20Ortamda%20Tespit-%20Medya%20Raporu.pdf.
• Türkiye Noterler Birliği, Güvenli Ödeme Sistemi, Erişim Tarihi: Ağustos 01, 2023, https://portal.tnb.org.tr/Sayfalar/GuvenliOdemeHiz.aspx.
• Ulukapı, Ömer ve Atalı, Murat. Noterlik Hukuku. Konya: Mimoza, 2013.
• Ulukapı, Ömer. “Yargıtay Kararları Işığında Noterlerin Hukuki Sorumluluğu”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 21 (2013): 209-241.
• Uzun Metin, Küçükgüngör Erkan, Erdoğan Mehmet Şirin ve Yıldız Mete. “Taşınmaz Devrinin Noterliklerde Yapılmasının Önemi ve Faydaları”. Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, C. 8, S. 1 (2021): 9-34.
• Ünal Mehmet, “1512 Sayılı Noterlik Yasasının 162. Maddesi (Noterin Hukuki Sorumluluğu)”. Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, S. 101 (1999): 48-52.
• Vardar Hamamcıoğlu, Gülşah. Taşınır ve Taşınmaz Mülkiyeti Konu Alan Bağışlama Sözleşmesi. Ankara: Adalet Yayınevi, 2020.
• Westermann Harm Peter, Gursky Karl-Heinz ve Eickmann Dieter. Sachenrecht. Heidelberg: C.F. Müller Verlag, 8. Baskı, 2011.
• Wieland, Christoph. Kanunu Medenide Ayni Haklar, C. II, Gayrimenkul Mülkiyeti. İstanbul: Adalet Bakanlığı 1935.
• Yakuppur, Sendi. “Taşınmaz Satış Sözleşmelerinin Noterlerde Yapılabilmesine Olanak Tanıyan Yeni Düzenleme ve Mevcut Duruma Etkisi”. Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 2 Aralık (2022): 649-665.
• Yavuz Cevdet, Acar Faruk ve Özen Burak. Borçlar Hukuku Dersleri Özel Hükümleri. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2021.
• Zellweger-Gutknecht Corinne, Basler Kommentar Obligationenrecht I, Art.22, 7. Auflage, Basel 2019.