KLASİK DÖNEM OSMANLI DEVLETİ’NDE MAHALLEDEN İHRAÇ CEZASININ ŞER’İYYE SİCİLLERİ IŞIĞINDA HUKUKİ TAHLİLİ

Year 2025, Volume: 15 Issue: 1, 303 - 339, 15.07.2025

Büşra Erdem Bahçekapılı

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1570208

Abstract

Osmanlı ceza hukukunda yer alan mahalleden ihraç, bir kimsenin fiilleri nedeniyle mahalleden çıkarılmasını ve bir başka mahalleye sürülmesini ifade eder. Çalışmanın konusunu mahalleden ihraç cezasının tanımı, konu olduğu olaylardaki fiiller, faillerin ayırıcı özellikleri, hukuki düzenlemelerdeki yeri ve ceza hukuku ilkeleri açısından nitelikleri oluşturur. Çalışma kapsamında incelenen örneklere bakıldığında davacılar kalabalık bir topluluk halinde mahalle sakinlerinden oluşmuş, kimi zaman onlarca kişi mahkemede beyanda bulunmuş ve çoğunlukla mahalle imamı da bu toplulukta yer almıştır. Bu durum, mahalle teşkilatının kendine has özellikleri ve kefalet sistemiyle de ilişkilidir. Mahalleden çıkarılan veya çıkarılması istenen kişilerin fiillerine bakıldığında, benzer fiillerin yer aldığı tespit edilmiş olup kişilerin bu suçları işlemeyi adet haline getirdikleri mahalleli tarafından gözlemlenmiştir. Özellikle kendi halinde olmamak ve namahrem kişilerden uzak durmamak bir kişinin su-i hali açısından vurgulanmıştır. Mahkemeye başvurmadan önce mahalleli tarafından ihracı istenen kişilerin uyarılması; bu uyarılara rağmen kişilerin fiillerinde ısrar etmesi de ayırıcı bir unsur olarak görülmüştür. Mahalleden ihraç yaptırımının tazir cezalarının özelliklerini taşıyıp taşımadığı çalışmada yer yer incelenmiştir. Kişilerin su-i halinin dikkate alınarak hüküm verilmesi, tazir cezalarında hâkime verilen takdir yetkisinin bir sonucudur. Bazı kayıtlarda davacıların beyanları haricinde şahit beyanlarının olmaması, topluma karşı tazir suçlarının niteliği açısından değerlendirilmiştir. Bu cezaya dair ilk düzenleme I. Selim Kanunnamesi’nde yer almaktadır. Osmanlı Devleti klasik dönemine bakıldığında, birden fazla kanunnamede bu yaptırıma ilişkin düzenlemeler yer almış olup bu husus, kanunilik ilkesi açısından önem taşımaktadır. Bu ceza, kadın-erkek, Müslim-gayrimüslim ayırt etmeksizin herkese uygulanmıştır.
Mahalleden ihraç cezası ile ilgili tarih bilimi açısından incelenen çalışmalar mevcut olup bu çalışmayla kanunname hükümleri, şer’iyye sicillerinde yer alan kayıtlar ve ilgili fetvalardan yararlanarak cezanın hukuki bir bakış açısıyla incelenmesi ve ceza hukukundaki yerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Keywords

Osmanlı Ceza Hukuku, Mahalle, Sürgün, Şer’iyye Sicilleri, Tazir

LEGAL ANALYSIS OF THE PENALTY OF EXPULSION FROM THE NEIGHBORHOOD IN THE CLASSICAL PERIOD OF THE OTTOMAN EMPIRE IN THE LIGHT OF THE SHARI’A COURT RECORDS

Abstract

In Ottoman law, the term expulsion from neighborhood refers to the exile of a person from their neighborhood and their relocation to another neighborhood, due to their behaviors. The study includes definition of the penalty of expulsion from the neighborhood, the actions involved in incidents, characteristics of the offenders, its place in legal regulations, and its characteristics in terms of principles of criminal law. In the examples examined within the scope of the study, the plaintiffs were a large group made up of neighborhood residents. Often, the neighborhood imam was also part of this group. Upon examining actions of individuals who have been expulsion from or are requested to be expulsion from the neighborhood, it has been determined that similar actions have been identified. Furthermore, it has been observed by the neighbourhood that these have made a habit of committing such offenses. It has been regarded as a distinguishing factor that, prior to litigate, individuals whose warning by the neighborhood, and that these individuals continue to persist in their conduct despite such warnings. The study will, at various points, examine whether the sanction of expulsion from the neighborhood possesses the characteristics of tazir penalties.
The first regulation on this penalty is found in the code of law of Selim I. In the classical period of the Ottoman Empire is analysed, there were regulations regarding this sanction in more than one code of laws. This penalty was enforced regardless of gender and Muslim or non-Muslim. The aim of this study is to examine a legal analysis of the expulsion from neighborhood penalty by drawing on the provisions of the law code, the records in the Shari’a court records ad the relevant fatwas and to evaluate its position within the framework of criminal law.

Keywords

Ottoman Criminal Law, Neighborhood, Exile, Shari’a Court Records, Tazir

References

• Ahmed Refik. Onbirinci Asr-ı Hicrî’de İstanbul Hayatı (1592-1688). İstanbul: Enderun Kitabevi, 1988.
• Akgündüz, Ahmed. Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri 3. Kitap. İstanbul: Fey Vakfı Yayınları, 1991.
• Akgündüz, Ahmed. Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri 4. Kitap I. Kısım. İstanbul: Fey Vakfı Yayınları, 1992.
• Akgündüz, Ahmed. Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri 6. Kitap II. Kısım. İstanbul: Fey Vakfı Yayınları, 1993.
• Akgündüz, Ahmed. Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri 7. Kitap. İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı, 1994.
• Akgündüz, Ahmed. Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri 8. Kitap. İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı, 1994.
• Akman, Mehmet. Osmanlı Devleti’nde Ceza Yargılaması. İstanbul: Eren Yayıncılık, 2004.
• Akşit, Mustafa Cevat. İslâm Ceza Hukuku ve İnsani Esasları. İstanbul: Gümüşev Yayıncılık, 2011.
• Akyılmaz, Gül. “Osmanlı Hukukunda Masuniyet-i Şahsiyye İlkesi”. I. Türk Hukuk Tarihi Kongresi Bildirileri içinde, ed. Fethi Gedikli, 163-220. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2014.
• Alan, Gülbadi. “19. Yüzyılda Osmanlıda Sürgün Politikası Çerçevesinde Sürgün Kadınlar”. BELLETEN 78, S. 281 (2014): 245-272.
• Avcı, Mustafa. Osmanlı Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
• Aydın, M. Âkif. Osmanlı Hukuku Devlet-i Aliyye’nin Temeli. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2020.
• Bozkurt, Gülnihal. Alman-İngiliz Belgelerinin ve Siyasî Gelişmelerinin Işığı Altında Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukukî Durumu (1839-1914). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1989.
• Cin, Halil ve Akyılmaz, Gül. Türk Hukuk Tarihi. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2024.
• Çakır, İbrahim Etem. “XVI. Yüzyılda Ayntab’da Toplumsal Kontrol Aracı Olarak Mahalle Halkının Rolü”. Bilig 63 (2012): 31-54.
• Çetin, Cemal. “Anadolu’da Kapıya Katran Sürme Vak’aları: Konya Şer’iye Sicilleri Işığında Hukukî, Kültürel ve Toplumsal Boyutları (1645-1750)”. Turkish Studies 9, S. 1 (2014): 133-156. Erişim 27 Ağustos 2024. https://Turkishstudies.Net/ Turkishstudies?Mod=Makale_Tr_Ozet&Makale_İd=17250.
• Çetin, Cemal. “Osmanlı Toplumunda Mahalleden İhraç Kararları ve Tatbiki: Konya Örneği (1645-1750)”. Journal of History Studies 6, S. 6 (2014): 43-70.
• Çetin, Cemal. “Erken Modern Dönem Osmanlı Toplumunda Namus Algısına Dair Bazı Gözlemler (Konya Örneği)”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 45 (2019): 61-86.
• Danacı, Abdullah. “133/2 Numaralı Kayseri Şer’iyye Sicili (H.1155/M.1742) Transkripsiyon ve Değerlendirme”. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, 2010.
• Daşcıoğlu, Kemal. İskân, Suç ve Ceza Osmanlı’da Sürgün. İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2007.
• Demirtaş, H. Necâti. Açıklamalı Osmanlı Fetvâları. İstanbul: Kubbealtı, 2011.
• Demirtaş, H. Necâti. Açıklamalı Osmanlı Fetvâları II. İstanbul: Kubbealtı, 2012.
• Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2023.
• Ergenç, Özer. “Osmanlı Şehrindeki ‘Mahalle’nin İşlev ve Nitelikleri Üzerine”. Osmanlı Araştırmaları 4, S. 4 (1984): 69-78.
• Güvenç, Bedia. “45 Numaralı Ayıntab Şer’iyye Sicili’nin 101-200. Sayfalarının Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi (H.1107-1108/M.1696-1697)”. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, 2015.
• Karataş, Ali İhsan. Osmanlı Dönemi Bursa Sürgünleri (18-19. Asırlar). Bursa: Emin Yayınları, 2009.
• Kazıcı, Ziya. “Osmanlılarda Mahalle İmâmlarının Bâzı Görevleri”. İslam Medeniyeti Dergisi 5, S. 43 (1982): 29-35.
• Kıvrım, İsmail. “Osmanlı Mahallesinde Gündelik Hayat (17. Yüzyılda Gaziantep Örneği)”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8, S. 1 (2009): 231-255.
• Koç, Mehmet. Osmanlı Hukukunda Ta’zir Suç ve Cezaları. Konya: Aybil Yayınları, 2017.
• Köksal, Osman. “Osmanlı Hukukunda Bir Ceza Olarak Sürgün ve İki Osmanlı Sultanının Sürgünle İlgili Hatt-ı Hümayunları”. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi 19 (2016): 283-341.
• Ocak, Mehmet Ali. “Trabzon Şer’iye Sicillerine Göre 1115-1133/1703-1721 Yılları Arasında Trabzon Eyaleti’nde Yaşanan Asayiş Olayları”. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, 2015.
• Ortaylı, İlber. Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahallî İdareleri (1840-1880). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2000.
• Özcan, Tahsin. “Osmanlı Mahallesi Sosyal Kontrol ve Kefalet Sistemi”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 1, S. 1 (2001): 129-151.
• Özharat, Semiha Zehra. “17. Yüzyılın İkinci Yarısında Ayntab Şehrinde İşlenen Suçlar ve Cezaları”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13, S. 3 (2014): 671-691.
• Sak, İzzet ve Solak, İbrahim. 38 Numaralı Konya Şer’iye Sicili (1103-1104/1692-1693). Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2016.
• Sak, İzzet ve Solak, İbrahim. 53 Numaralı Konya Şer’iye Sicili (1148-1149/1736-1737). Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi, 2014.
• Sak, İzzet. 47 Numaralı Konya Şer’iye Sicili (1128-1129/1716-1717). Konya: Tablet Kitabevi, 2006.
• Sak, İzzet. Konya 10 Numaralı Kadı Sicili (1070-1071/1659-1661). Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2014.
• Sak, İzzet. Konya 11 Numaralı Kadı Sicili (1071-1072/1661-1662). Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2014.
• Sak, İzzet. Konya 41 Numaralı Kadı Sicili (1115-1116/1703-1704). Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2016.
• Tekin, Yaşar. “Şer’iyye Sicilleri Işığında Osmanlı Devleti’nde Ta’zîr Suç ve Cezaları (1179/1765)”. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 1995.
• Tok, Özen. “Kadı Sicilleri Işığında Osmanlı Şehrindeki Mahalleden İhraç Kararlarında Mahalle Ahalisinin Rolü (XVII. ve XVIII. Yüzyıllarda Kayseri Örneği)”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1, S. 18 (2005): 155-173.
• Türcan, Talip. “Sürgün”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 38: 164-166. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Udeh, Abdülkadir. Mukayeseli İslam Hukuku ve Beşerî Hukuk I. Çev. Ruhi Özcan-Ali Şafak, Ankara: Rehber Yayıncılık, 1990.
• Udeh, Abdülkadir. Mukayeseli İslam Hukuku ve Beşerî Hukuk II. Çev. Ali Şafak, Ankara: Rehber Yayıncılık, 1990.
• Üçok, Coşkun. “Osmanlı Kanunnamelerinde İslâm Ceza Hukukuna Aykırı Hükümler III”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 4, S. 1 (1947): 48-73. Erişim 26 Mayıs 2024. https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Auhfd/İssue/42846/517985.
• Ünal Özkorkut, Nevin. Türk Hukuk Tarihinde Zina Suçu. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2009.
• Ünlü, Mucize ve Çeribaş, Volkan. “Kalebend Defterlerine Göre Osmanlı’da Kadın Mahkûmlar (1800-1815)”. Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi 6, S. 16 (2019): 535-553.
• Yakut, Esra. Osmanlı Hukukunda Tazir Cezaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2015.
• Yazıcı, Muhammed. Osmanlı Klasik Dönem Hukukunda Suç ve Ceza: Anadolu’da Kamu Düzeni. İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2019.
• Yel, Ali Murat ve Mustafa Sabri Küçükaşçı. “Mahalle”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 27: 323-326. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Yurtseven, Yılmaz. Klasik Dönem Osmanlı Ceza Hukukunda Tazir Suç ve Cezaları. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2023.
• Bab Mahkemesi 54 Numaralı Sicil (H.1102/M.1691). Haz. Hüseyin Kılıç, Yılmaz Karaca, Rasim Erol, Salih Kahriman, Fuat Recep, Sabri Atay, ed. Coşkun Yılmaz, Arapça metin Mehmet Akman, kontrol Fikret Sarıcaoğlu. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi, 2011.
• Bab Mahkemesi 150 Numaralı Sicil (H.1143-1144/M.1730-1732). Proje yön. M. Akif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Ali Coşkun, Abdullah Sivridağ, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• Bab Mahkemesi 172 Numaralı Sicil (H.1152-1153/M.1740). Proje yön. M. Akif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Sabri Atay, Salih Kahriman, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• Bab Mahkemesi 197 Numaralı Sicil (H.1162-1163/M.1749-1750). Proje yön. M. Akif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Nedim Pakırdağ, Abdullah Sivridağ, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• Bab Mahkemesi 397 Numaralı Sicil (H.1255-1256/M.1839-1840). Proje yön. M. Akif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Nedim Pakırdağ, Abdulkadir Altın, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• Eyüb Mahkemesi (Havass-ı Refia) 74 Numaralı Sicil (H.1072-1073/M.1661-1662). Haz. Hüseyin Kılıç, Salih Kahriman, Fuat Recep, Sabri Atay, Rasim Erol, Yılmaz Karaca, proje yön. M. Akif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, Arapça metin Mehmet Akman, kontrol Fikret Sarıcaoğlu. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi, 2011.
• Eyüb Mahkemesi (Havass-ı Refia) 90 Numaralı Sicil (H.1090-1091/M.1679-1680). Haz. Fuat Recep, Hüseyin Kılıç, Rasim Erol, Sabri Atay, Salih Kahriman, Yılmaz Karaca, proje yön. M. Akif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, Arapça metin Mehmet Akman, kontrol Fikret Sarıcaoğlu. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi, 2011.
• Eyüp Mahkemesi 182 Numaralı Sicil (H.1154-1161/M.1741-1748). Proje yön. M. Akif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Abdulkadir Altın, Salih Kahriman, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• Galata Mahkemesi 90 Numaralı Sicil (H.1073-1074/M.1663). Haz. Fuat Recep, Salih Kahriman, proje yön. M. Akif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, Arapça metin Mehmet Akman, kontrol Mustafa Oğuz. İstanbul: Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi, 2012.
• Galata Mahkemesi 580 Numaralı Sicil (H.1221-1222/M.1806-1808). Proje yön. M. Akif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Yılmaz Karaca, Mümin Yıldıztaş, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• Hasköy Mahkemesi 10 Numaralı Sicil (H.1085-1090/M.1674-1679). Haz. Tahsin Özcan, proje yön. M. Akif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, Arapça metin Tahsin Özcan, kontrol Feridun Emecen. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi, 2011.
• İstanbul Mahkemesi 3 Numaralı Sicil (H.1027/M.1618). Haz. Yılmaz Karaca, Rasim Erol, Salih Kahriman, Fuat Recep, Sabri Atay, Hüseyin Kılıç, proje yön. M. Akif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, Arapça metin Mehmet Akman, kontrol Fikret Sarıcaoğlu. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi, 2010.
• İstanbul Mahkemesi 10 Numaralı Sicil (H.1072-1073/M.1661-1663). Proje yön. M. Âkif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Yılmaz Karaca vd., Arapça çeviri Mehmet Akman, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• İstanbul Mahkemesi 12 Numaralı Sicil (H.1073-1074/M.1663-1664). Haz. Rasim Erol, Salih Kahriman, Fuat Recep, Sabri Atay, Hüseyin Kılıç, Yılmaz Karaca, proje yön. M. Akif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, Arapça metin Mehmet Akman, kontrol Fikret Sarıcaoğlu. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi, 2010.
• İstanbul Mahkemesi 20 Numaralı Sicil (H.1099-1100/M.1688-1689). Proje yön. M. Âkif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Abdullah Sivridağ vd., Arapça çeviri Mehmet Akman, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• İstanbul Mahkemesi 25 Numaralı Sicil (H.1179-1180/M.1765-1767). Proje yön. M. Âkif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Salih Kahriman, Mümin Yıldıztaş, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• İstanbul Mahkemesi 56 Numaralı Sicil (H.1201-1203/M.1786-1787). Proje yön. M. Âkif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Rıfat Günalan, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• İstanbul Mahkemesi 78 Numaralı Sicil (H.1216-1217/M.1801-1803). Proje yön. M. Âkif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Ayhan Işık, Esra Yıldız, Salih Kahriman, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• İstanbul Mahkemesi 94 Numaralı Sicil (H.1222-1223/M.1807-1809). Proje yön. M. Âkif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Salih Kahriman, Yılmaz Karaca, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• İstanbul Mahkemesi 147 Numaralı Sicil (H.1241-1242/M.1826). Proje yön. M. Âkif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Fatma Zehra Beyaz, Fikret Sarıcaoğlu, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• İstanbul Mahkemesi 148 Numaralı Sicil (H.1241-1242/M.1826-1827). Proje yön. M. Âkif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Fatma Zehra Beyaz, Fikret Sarıcaoğlu, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• İstanbul Mahkemesi 172 Numaralı Sicil (H.1257-1258/M.1841-1842). Proje yön. M. Âkif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Abdülkadir Altın, Nedim Pakırdağ, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• Rumeli Sadareti Mahkemesi 56 Numaralı Sicil (H.1042-1043/M.1633). Haz. Fuat Recep, Sabri Atay, proje yön. M. Akif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, Arapça metin Mehmet Akman, kontrol Fikret Sarıcaoğlu. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi, 2011.
• Rumeli Sadareti Mahkemesi 106 Numaralı Sicil (H.1067-1069/M.1656-1658). Proje yön. M. Âkif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Yılmaz Karaca, Mustafa Yılmaz, Arapça çeviri Mehmet Akman, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• Üsküdar Mahkemesi 403 Numaralı Sicil (H.1154-1155/M.1740-1742). Proje yön. M. Âkif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Mustafa Yılmaz vd., kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.
• Üsküdar Mahkemesi 531 Numaralı Sicil (H.1204-1207/M.1790-1793). Proje yön. M. Âkif Aydın, ed. Coşkun Yılmaz, çeviri yazı/mukabele Abdülkadir Altın, Nedim Pakırdağ, Yılmaz Karaca, kontrol M. Âkif Aydın, Mehmet Akman, Feridun M. Emecen, İdris Bostan, Mehmet İpşirli. İstanbul: Kültür A.Ş Yayınları, 2019.