Sağlık şirketlerinde sürdürülebilirlik raporları ile GRI standartlarının uyum düzeyinin araştırılması

Year 2025, Volume: 27 Issue: Özel Sayı, 105 - 119

Aran Erden , Mehmet Arslan , Bora Topal

Abstract

Günümüzde sürdürülebilirlik, insanların toplumsal yapıyı, ekonomik faaliyetleri ve doğal kaynakları sürdürülebilir bir şekilde kullanması ve yönetmesi bakımından önemli bir kavramdır. Bu açıdan şirketlerin sürdürülebilirlik ilkelerini benimsemeleri ve sürdürülebilirlik raporlarının, dünya genelinde kabul görmüş bir çerçeve sunan GRI (Global Reporting Initiative) standartlarıyla uyumluluğunun incelenmesi gerekmektedir. Araştırmada, Borsa İstanbul (BIST)’da işlem gören sağlık işletmelerince hazırlanan sürdürülebilirlik raporları ile GRI standartlarının uyum düzeylerinin tespit edilmesi, farklılıkların belirlenmesi ile nedenlerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, verilerinin elde edilmesi için nitel araştırma yöntemlerinde sıklıkla kullanılan görüşme formlarından yararlanılmıştır. İşletmelerin sürdürülebilirlik raporunu hazırlamada yetkili olan toplam yedi farklı işletme yöneticisiyle önceden oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu aracıyığla mülakat yapılmış ve elde edilen verilere CATMA 7 (Computer Assisted Text Markup and Analysis) programı ile içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda, GRI standartlarına göre eksiklikler tespit edilmiştir. Görüşme yapılan yöneticiler; yetersiz eğitim, standartların zamanında güncellenememesi, raporlarda esneklik sağlanması ve kamunun teşvik sağlaması gibi hususlarında destek verilmesi gerektiğini belirtmişlerdir.

Keywords

Sürdürülebilirlik, GRI Standartları, Sağlık Şirketleri, Nitel Analiz

Ethical Statement

T.C. ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ Rektörlük Sayı : E-67796128-000-2300000456 04.01.2023 Konu : Bilimsel Yayın ve Etik Kurul Kararı (Doç.Dr. Mehmet ARSLAN) Sayın Doç. Dr. Mehmet ARSLAN Danışmanı olduğunuz Yüksek Lisans Öğrencisi Aran ERDEN'in "Borsa İstanbul'da Faaliyet Gösteren Sağlık Şirketlerinin Sürdürülebilirlik Raporlarının GRI Standartlarıyla Karşılaştırılması" başlıklı tez çalışmanız ve bu tez çalışması kapsamındaki araştırmalarda uygulayacağınız yarı yapılandırılmış Görüşme soruları Üniversitemiz Etik Kurulu tarafından değerlendirilmiş olup, yapılan değerlendirme sonucu söz konusu çalışmanızın Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kriterlerine uygun olduğuna karar verilmiştir.

Investigating the level of compliance between sustainability reports and GRI standards in health companies

Abstract

Nowadays, sustainability is an important concept for people to use and manage social structures, economic activities, and natural resources in a sustainable manner. In this respect, it is necessary for companies to adopt sustainability principles and to examine the compliance of their sustainability reports with GRI (Global Reporting Initiative) standards, which provide a globally accepted framework. The present study aims to determine the level of compliance of the sustainability reports prepared by healthcare companies traded in Borsa Istanbul (BIST) with GRI standards, determine the differences, and investigate the reasons behind them. For this purpose, interview forms, which are frequently used in qualitative research methods, were used to obtain data. A total of seven different business managers who were authorized to prepare the sustainability reports of the enterprises were interviewed through a semi-structured interview form, and the data obtained was analyzed using the CATMA 7 (Computer Assisted Text Markup and Analysis) program. The analysis determines a set of deficiencies pursuant to GRI standards. The interviewed managers state that there is a need for support in inadequate training, failure to update the standards in a timely manner, providing flexibility in reports, and providing incentives from the public sector.

Keywords

Sustainability, GRI Standards, Healthcare Companies, Qualitative research

References

• Altuntaş, C., & Türker, D. (2012). Sürdürülebilir tedarik zincirleri: sürdürülebilirlik raporlarının içerik analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(3), 39-64.
• Aras, G., & Crowther, D. (2016). The durable corporation: Strategies for sustainable development. CRC Press.
• Ayyıldız, H., & Genç, K. Y. (2008). Çevreye duyarlı pazarlama: Üniversite öğrencilerinin çevreye duyarlı pazarlama uygulamaları ile ilgili tutum ve davranışları üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 505-527.
• Boran, T. (2023). Kurumsal sosyal sorumluluk ve sürdürülebilirlik raporlamasında küresel standartlara yönelik kavramsal bir inceleme. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, 5(2), 56-77.
• Bulut Ö. D. (2013). Kentsel sürdürülebilirlik için yerel gündem 21: Samsun örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Campopiano, G., & De Massis, A. (2015). Corporate social responsibility reporting: A content analysis in family and non-family firms. Journal of Business Ethics, 129(3), 511-534.
• Demircioğlu, E. N., & Ever, D. (2019). Sürdürülebilirlik Muhasebesinin Teorik Açıdan İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(3), 59-72.
• Dereköy, F. (2018). Entegre raporlama uygulamalarının uluslararası entegre raporlama çerçevesi bağlamında değerlendirilmesi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 589-608.
• Ekergil, V., & Göde, M. Ö. (2017). Küresel raporlama girişimi (GRI) standartlarına göre seçilen otellerin sürdürülebilirlik raporlarının analizi ve değerlendirilmesi. Business and Economics Research Journal, 8(4), 859-871.
• Gençoğlu, Ü. G., & Aytaç, A. (2016). Kurumsal sürdürülebilirlik açısından entegre raporlamanın önemi ve bıst uygulamaları. Muhasebe ve Finansman Dergisi (72), 51-66.
• Gladwin, T. N., Kennelly, J. J., & Krause, T. S. (1995). Shifting paradigms for sustainable development: Implications for management theory and research. Academy of management Review, 20(4), 874-907.
• GRI. (2013). G4-Sustainability Reporting Guidelines Implementation Manual. https://respect.international/wp-content/uploads/2017/10/G4-Sustainability-Reporting-Guidelines-Implementation-Manual-GRI-2013.pdf
• Gürlük, S. (2010). Sürdürülebilir Kalkınma Gelişmekte Olan Ülkelerde Uygulanabilir mi?. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 85- 99.
• Holcomb, J. L., Upchurch, R. S., & Okumus, F. (2007). Corporate social responsibility: what are top hotel companies reporting?. International Journal Of Contemporary Hospitality Management, 19(6), 461-475.
• İçigen, E. T., Çevik, B., & Doğan, O. (2016). Türkiye’de faaliyet gösteren uluslararası konaklama işletmelerinin sosyal sorumluluk uygulamalarının incelenmesi. Mediterranean Journal Of Humanities, 6(2), 299-310.
• İşseveroğlu, G. (2021). Sürdürülebilir Sigortacılık İçin Sürdürülebilirlik Açıklamaları: BİST Sigorta Şirketleri Faaliyet Raporlarının İçerik Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (92), 47-60.
• Jones, P., Comfort, D., & Hillier, D. (2016). Managing Materiality: a Preliminary Examination of the Adoption of the New GRI G4 Guidelines on Materiality Within the Business Community. Journal of Public Affairs, 16(3), 222-230.
• Kadıoğlu, C.T., & Gürsoy, İ. (2021). Yeşil pazarlama örnekleri ve yeşil aklama stratejileri Ş. Karabulut (Ed.) içinde, Pazarlama ve organizasyon perspektifinden kuramlar ve tartışmalar, (s. 109-130). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Keleş, D. (2023). Birleşmiş Milletler (BM) sürdürülebilir kalkınma amaçları çerçevesinde Türkiye’de sürdürülebilirlik raporlaması: BİST’e kote edilmiş bazı holding işletmeleri üzerine bir araştırma. İşletme Akademisi Dergisi, 4(3), 257-270.
• Küçükaycan, D. (2022). Sürdürülebilirlik muhasebesi ve raporlamasının kamu mali yönetimindeki öneminin teorik açıdan incelenmesi. Denetişim (25), 116-130.
• Malan, D. (2017). Health metrics for corporate reporting. The Journal of Corporate Citizenship, 68, 118-134.
• Malhotra, N. K., (2007). Marketing research. An applied orientation. New York: Pearson International Edition.
• Martin, M. (1995). Chestnut Hill-A sustainable community profile [Roots]. Places, 9(3), 30-37.
• Moneva, J. M., Archel, P., & Correa, C. (2006). GRI and the camouflaging of corporate unsustainability. In Accounting Forum, 30 (2), 121-137.
• Nemli, E. (2004). Sürdürülebilir kalkınma: Şirketlerin çevresel ve sosyal yaklaşımları. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Oğuz, R. B. (2020). Sürdürülebilirlik raporlaması ve Türkiye’de Faaliyet gösteren konaklama işletmelerinin sürdürülebilirlik raporlarının GRI standartlarıyla karşılaştırmalı analizi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Özdemir, Z., & Pamukçu, F. (2016). Kurumsal sürdürülebilir raporlama sisteminin Borsa İstanbul sürdürülebilirlik endeksi kapsamındaki işletmelerde analizi. Mali Çözüm Dergisi, 314, 13-35.
• Özerhan, Y., & Sultanoğlu, B. (2018). Sürdürülebilirlik raporu kapsamında çevresel bilgilerin raporlanması ve güvence denetimi. Muhasebe ve Denetime Bakış, 17(53), 55-76.
• Perrini, F. (2005). Building a european portrait of corporate social responsibility reporting. European Management Journal, 23(6), 611-627.
• Punitha, S., & Rasdi, R. M. (2013). Corporate social responsibility: adoption of green marketing by hotel ındustry. Asian Social Science, 9(17), 79.
• Pusak, S. (2014). Türkiye'de kurumsal sosyal sorumluluk üzerine bir araştırma; şirketlerin periyodik yayınlanan kurumsal sosyal sorumluluk raporlarının içerik analizi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Rosenbaum, M. (1993). Sustainable design strategies. Solar Today;(United States), 7(2).
• Saban, M., Küçüker, H., & Küçüker, M. (2017). Kurumsal sürdürülebilirlik ile ilgili raporlama çerçeveleri ve sürdürülebilirlik raporlamasında muhasebenin rolü. İşletme Bilimi Dergisi, 5(1), 101-115.
• Taşdemir, B. (2017). Sürdürülebilirlik raporları kapsamında kurumsal sosyal sorumluluğun finansal performans üzerine etkisi: BİST sürdürülebilirli endeksinde bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Toker, K., & Çınar, F. (2018). Sağlık sektöründe kurumsal sürdürülebilirlik yönetimi ve İstanbul Avrupa yakasındaki hastaneler üzerine bir araştırma, International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(16), 46-51.
• Tüyen, Z. (2020). İşletmelerde sürdürülebilirlik kavramı ve sürdülebilirliği etkileyen etmenler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 91-117.
• Uzpak, B. D. (2019). Halka açık konaklama şirketlerinde sürdürülebilirlik uygulamaları: Borsa İstanbul sürdürülebilirlik endeksi’nde yer alan şirketler ile karşılaştırmalı bir analiz (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Willis, A. (2003). The role of the global reporting initiative's sustainability reporting guidelines in the social screening of investments. Journal of Business Ethics, 43(3), 233-237.
• Yükçü, S., & Fidancı, N. (2016). Sürdürülebilirlik maliyeti örneği olarak maden sahası restorasyonu. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30 (3), 663-677.