TAHMİN BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİNİN ÇOCUKLARIN AKIL YÜRÜTME BECERİLERİ VE SEZGİSEL MATEMATİK YETENEKLERİNE ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 19, 26.07.2021

Yıldız Güven , Halide Bengü Göncü

Öz

Bu araştırma, anaokuluna devam eden 60-72 aylık çocukların tahmin becerilerinin geliştirilmesinin onların akıl yürütme becerilerine ve sezgisel matematik yeteneklerine etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul’daki bir ilkokulun anasınıfına devam eden 47 çocuk (22 kontrol, 25 deney) oluşturmaktadır. Araştırmada yarı deneysel desen kullanılmıştır. Veri toplamak için Ergül (2014) tarafından geliştirilen Erken Matematiksel Akıl Yürütme Becerileri Değerlendirme Aracı ve Güven (2001) tarafından geliştirilen Sezgisel Matematik Yeteneği Testi kullanılmıştır. Çalışma sonunda deney ve kontrol grubu çocuklarının akıl yürütme becerileri ve sezgisel matematik yeteneği son test puanları arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Deney grubunda uygulanan tahmin becerilerini geliştirici etkinliklerin çocukların akıl yürütme ve sezgisel matematik yetenekleri üzerinde kalıcı bir etki yarattığı görülmüştür. Ayrıca deney ve kontrol grubu çocukların akıl yürütme ve sezgisel matematik yeteneklerinin cinsiyete göre farklılaşmadığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tahmin, matematiksel akıl yürütme, sezgisel matematik

Kaynakça

• Aunio, P., Hautamäki, J., Johannes, & Luit, E. H. (2014). Mathematical thinking intervention programmes for preschool children with normal and low number sense. European Journal of Special Needs Education, 20(2), 131-146. doi: 10.1080/08856250500055578.
• Arıcı, H. (1975). İstatistik yöntemler ve uygulama. (2. Baskı). Ankara: Cihan Matbaası.
• Bakker, M., Torbeyns, J., Wijns, N., Verschaffel, L. & Smedt, B. D. (2018). Gender equality in 4‐ to 5‐year‐old preschoolers’ early numerical competencies. Developmental Science, 22, 1-7. doi: 10.1111/desc.12718
• Baroody, A. (1987). Children’s mathematical thinking; A developmental framework for preschool, primary, and special education teachers. New York: Teachers College.
• Başara Baydilek, N. (2010). Nesnelerin karakteristik özelliklerinin değiştirilmesine dayalı etkinliklerin 6 yaş çocukların akıl yürütme becerisine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Başara Baydilek, N. & Türkoğlu, A. (2016). Okul öncesi eğitim programı ve örtük program bağlamında akıl yürütme becerilerinin yeri. Elementary Education Online, 15(2), 367-377. doi: 10.17051/io.2016.76119.
• Berg, D. H., & McDonald, P. A. (2018). Differences in mathematical reasoning between typically achieving and gifted children. Journal of Cognitive Psychology, 30(3), 281–291. doi:10.1080/20445911.2018.1457034
• Bragg, L. A. & Herbert, S. (2017). A "True" Story about Mathematical Reasoning Made Easy. Australian Primary Mathematics Classroom, 22 (4), 3-6.
• Brousseau, G., & Gibel, P. (2005). Didactical Handling of Students’ Reasoning Processes in Problem Solving Situations. Educational Studies in Mathematics, 59(1-3), 13–58. doi:10.1007/s10649-005-2532-y Bütün Ayhan, A. & Aral, N. (2009). Computer-assisted ınstruction in concept development of six-year-old-children. Psychoogical Reports, 104, 853-860. doi: 10.2466/PR0.104.3.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı istatistik, araştırma deseni, spss uygulamaları ve yorum. (24. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Chang, A., Sandhofer, C. M. & Brown, C. S. (2011). Gender biases in early number exposure to preschool-aged children. Journal of Language and Social Psychology, 30(4), 440-450. doi: 10.1177/0261927X11416207.
• Copley, J.V. (2000). The Young Child And Mathematics. Washington DC: National Association for the Education of Young Children
• Davis, G. A. & Rimm, S. B. (1989). Education of the gifted and talented. (2. Baskı). New Jersey: Prentice Hall.
• Denison, S., Konopczynski, K., Garcia, V. & Xu, F. (2006). Probabilistic reasoning in preschoolers: Random sampling and base rate. Proceedings of the Annual Meeting of the Cognitive Science Society, 28 (28), 1216-1221.
• Dillon, M. R., Kannan, H., Dean, J. T., Spelke, E. S. & Duflo, E. (2017). Cognitive science in the field: A preschool intervention durably enhances intuitive but not formal mathematics. Science, 357 (6346), 47-55. doi: 10.1126/science.aal4724.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E. S. & Çinko, M. (2016). Sosyal bilimlerde spss'le veri analizi. (6. Baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Elliott, L., Feigenson, L., Halberda, J. & Libertus, M. E. (2018). Bidirectional, longitudinal associations between math ability and approximate number systemprecision in childhood. Journal of Cognition and Development. doi: 10.1080/15248372.2018.1551218.
• Ergül, A. (2014). Erken Matematiksel Akıl Yürütme Becerileri Değerlendirme Aracı geliştirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ergül, A. (2018). Maybe, maybe not: Probabilistic reasoning in preschool period. Journal of Early Childhood Studies, 2(1), 68-85.
• Ergül, A. & Artan, İ. (2015). Erken matematiksel akıl yürütme becerilerinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(4), 454-485.
• Farrington-Flint, L., Canobi, K. H., Wood, C., & Faulkner, D. (2007). The role of relational reasoning in children’s addition concepts. British Journal of Developmental Psychology, 25(2), 227–246. doi:10.1348/026151006x108406
• Fathima, S. & Rao, D. B. (2008). Reasoning ability of adolescent students. India: Discovery Publishing House.
• Fazio, L. K., Bailey, D. H., Thompson, C. A. & Siegler, R. S. (2014). Relations of different types of numerical magnitude representations to each other and to mathematics achievement. Journal of Experimental Child Psychology, 123, 53-72. doi: 10.1016/j.jecp.2014.01.013.
• Gelman, S. A., & Coley, J. D. (1990). The importance of knowing a dodo is a bird: Categories and inferences in 2-year-old children. Developmental Psychology, 26(5), 796–804. doi:10.1037/0012-1649.26.5.796
• Gelman, S. A., & Markman, E. M. (1986). Categories and induction in young children. Cognition, 23(3), 183–209. doi:10.1016/0010-0277(86)90034-x
• Gibbs, B. G. (2010). Reversing fortunes or content change? Gender gaps in math-related skill throughout childhood. Social Science Research, 39(4), 540–569. doi:10.1016/j.ssresearch.2010.02.005
• Ginsburg, H. (1989). Children’s arithmetic. How they learn it and how you teach it. (2. Baskı) Texas: PRO-ED.
• Gök Çolak, F. (2016). Örüntü temelli matematik eğitimi programının 61-72 aylık çocukların akıl yürütme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Green, C. T., Bunge, S. A., Briones Chiongbian, V., Barrow, M., & Ferrer, E. (2017). Fluid reasoning predicts future mathematical performance among children and adolescents. Journal of Experimental Child Psychology, 157, 125–143. doi:10.1016/j.jecp.2016.12.005
• Guiso, L., Monte, F., Sapienza, P., & Zingales, L. (2008). DIVERSITY: Culture, Gender, and Math. Science, 320(5880), 1164–1165. doi:10.1126/science.1154094
• Güven, Y. & Oktay, A. (1999). Erken Matematik Yeteneği Testi-2'nin Türkiye uyarlaması:Geçerlik, güvenirlik ve norm çalışması. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(11), 163-182.
• Güven, Y. (2000). Matematik hesaplamalarda yaklaşımlar ve cinsiyet farklılığı ile ilgili olarak öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 25(116), 47-53.
• Güven, Y. (2000). Erken Çocukluk Döneminde Sezgisel Düşünme ve Matematik. (1. Baskı). İstanbul: YA-PA.
• Güven, Y. (2001). Sezgisel matematik yeteneği testinin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(15), 23-28.
• Güven, Y. (2004). Aile ve öğretmen katılım programlarının 5 yaş grubu çocukların matematiksel sezgilerine etkisi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(19), 85-94.
• Güven Y. & Aydın O. (2004). Beş altı yaş çocuklarının akıl yürütme yetenekleri ile sezgisel düşünme yetenekleri arasındaki ilişki. I. Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi Bildiri Kitabı, 1, 430–437. İstanbul: YA-PA .
• Güven, Y. (2005). Erken çocuklukta matematiksel düşünme ve matematiği öğrenme. İstanbul: Küçük Adımlar Eğitim Yayınları.
• Hançerlioğlu, O. (1989). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Hong, L., Chijun, Z., Xuemei, G., Shan, G.,& Chongde, L. (2005). The influence of complexity and reasoning direction on childrens causal reasoning. Cognitive Development, 20, 87-101.
• Hubbard, E., M., Piazza, M., Pinel, P. & Dehaene S. (2005). Interactions between number and space in parietal cortex. Neuroscience, 6, 435-448.
• Jeannotte, D., & Kieran, C. (2017). A conceptual model of mathematical reasoning for school mathematics. Educational Studies in Mathematics, 96(1), 1–16. doi:10.1007/s10649-017-9761-8
• Joram, E., Subrahmanyam, K., & Gelman, R. (1998). Measurement estimation: Learning to map the route from number to quantity and back. Review of Educational Research, 68, 413–449.
• Josman, N. & Jarus, T. (2001). Construct-related validity of the toglia category assessment and the deductive reasoning test with children who are typically developing. American Journal of Occupational Therapy, 55, 524-530.
• İnal, G. (2011). Bilişsel Yetenekler Testi Form-6'nın geçerlik güvenirlik çalışması ve altı yaş çocuklarının bilişsel yeteneklerine muhakeme eğitim programının etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karakuş, Ö.,& Başıbüyük, O. (2014). Deneysel ve deneysel olmayan araştırma yöntemleri. K. Büke (Ed). (4. Basım). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım
• Karasar N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. (32. Baskı). Ankara:Nobel Yayıncılık.
• Karunika, Kusmayadi,& Fitrana, (2019). Profile of mathematical reasoning ability of female students based on self-efficacy. IOP Conf. Series: Journal of Physics: Conf. Series 1265 (2019) 012008 IOP Publishing. doi:10.1088/1742-6596/1265/1/012008
• Kramarski, B., & Mevarech, Z. R. (2003). Enhancing mathematical reasoning in the classroom: The effects of cooperative learning and metacognitive training. American Educational Research Journal, 40(1), 281–310.
• Köz, İ. (2005). Sezginin bilgideki yeri ve önemi. Kelam Araştırmaları, 3(1), 23-40.
• Mata-Pereira, J., & da Ponte, J.-P. (2017). Enhancing students’ mathematical reasoning in the classroom: teacher actions facilitating generalization and justification. Educational Studies in Mathematics, 96(2), 169–186. doi:10.1007/s10649-017-9773-4
• Mejias, S., & Schiltz, C. (2013). Estimation abilities of large numerosities in Kindergartners. Frontiers in Psychology, 4. doi:10.3389/fpsyg.2013.00518
• Nikiforidou, Z. (2013). Intuitive and informal knowledge in preschoolers' development of probabilistic thinking. International Journal of Early Childhood, 45(3), 347-357. Doi: 10.1007/s13158-013-0081-6.
• Ön Hallumoğlu, K. (2019). Montessori materyalleri destekli bireysel ve işbirlikli matematik etkinliklerinin erken matematiksel akıl yürütme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kırklareli: Kırklareli Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Pay, G. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarının matematiksel akıl yürütme becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Park, J., Bermudez, V., Roberts, R. C. & Brannon, E. M. (2016). Non-symbolic approximate arithmetic training improves math performance in preschoolers. Journal of Experimental Child Psychology, 152, 278-293.
• Reys, R. E. (1984). Mental computation and estimation: Past, present and future. The Elementary School Journal, 84(5), 547-559.
• Robinson, M. N., Abbott, R. D. & Berninger, V. W. (1996). The structure of abilities in math precocious young children: Gender similaties and differences. Journal of Education Psycholgy, 88(2), 341-352.
• Sandberg, E., H. & McCullough, M., B. (2010). The development of reasoning skills (10. Chapter). E. H. Sandberg & B.L. Spritz (Ed.). A Clinician’s Guide to Normal Cognitive Development in Childhood. USA:Routhledge Taylor and Francis Group.
• Shimojo, S., & Ichikawa, S. (1989). Intuitive reasoning about probability: Theoretical and experimental analyses of the “problem of three prisoners.” Cognition, 32(1), 1–24. doi:10.1016/0010-0277(89)90012-7
• Siegler, R. S., & Booth, J. L. (2004). Development of Numerical Estimation in Young Children. Child Development, 75(2), 428–444. doi:10.1111/j.1467-8624.2004.00684.x
• Siegler, R. S., & Opfer, J. E. (2003). The Development of Numerical Estimation. Psychological Science, 14(3), 237–250. doi:10.1111/1467-9280.02438
• Sobel, D., Tenenbaum, J. & Gopnik, A. (2004). Children’s causal inferences from indirect evidence:Backwards blocking and Bayesian reasoning in preschoolers. Cognitive Science, 28(3), 303-333. doi: 10.1207/s15516709cog2803_1
• Sophian, C. (2002). Learning about What Fits: Preschool Children’s Reasoning about Effects of Object Size. Journal for Research in Mathematics Education, 33(4), 290. doi:10.2307/749742
• Spruijt, A. M., Ziermans, T. B., Dekker, M. C., & Swaab, H. (2020). Educating parents to enhance children’s reasoning abilities: A focus on questioning style. Journal of Applied Developmental Psychology, 66, 101102. doi:10.1016/j.appdev.2019.101102
• Storey, O.S. (2004). Teacher questioning to ımprove early childhood reasoning. Doctoral dissertation. The University of Arizona.
• Tarım, Ş. D. (2017). Okulöncesinde Matematik Eğitimi Bölüm 1. İ. Ulutaş (Ed.), Okulöncesinde matematik eğitimi içinde. (s. 1-10). Ankara: Hedef Yayınları.
• Tekinkır, D. (2008). İlköğretim 6.-8. sınıf öğrencilerinin matematik alanındaki tahmin stratejilerini belirleme ve tahmin becerisi ile matematik becerisi arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Türk Dil Kurumu. (2013). Türkçe sözlük. Ankara.
• Umay, A. (2003). Matematiksel muhakeme yeteneği. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 234-243.
• Verdine, B., Golinkoff, R. M., Hirsh-Pasek, K., & Newcombe, N. (2017). Links between spatial and mathematical skills across the preschool years. Society for Research in Child Development Monograph, 82, 1–149.
• Yıldız, Ü. & Kayılı, G. (2015). Examination of the effects of computer assisted preschool educational activities on children’s intuitive mathematical ability. GlobalIlluminators Publishing, 1, 67-74.
• Xu, X., Chen, C., Pan, M., & Li, N. (2013). Development of numerical estimation in Chinese preschool children. Journal of Experimental Child Psychology, 116(2), 351–366. doi:10.1016/j.jecp.2013.06.009
• Zacharos, K., Antonopoulos, K. & Ravanis, K. (2011). Activities in mathematics education and teaching interactions. the construction of the measurement of capacity in preschoolers. European Early Childhood Education Research Journal, 19(4), 451-468. doi: 10.1080/1350293X.2011.623520.