Kur’an-ı Kerim ve Eski Ahit Bağlamında Buzağıya Tapan İsrailoğulları’na Ölüm Cezası Verilmesi Meselesi

Yıl 2018, Sayı: 11, 419 - 446, 27.12.2018

Şükrü Maden Mustafa Yiğitoğlu

https://doi.org/10.18498/amauifd.504003

Cited By: 6

Öz

Yahudilerle ilgili çeşitli bilgiler her
iki dine ait Kutsal Kitap’ta zikredilmektedir. Bu hususlardan biri de
İsrailoğulları’nın altından buzağıya tazim etmeyle ilgili hadisedir. Hz. Musa
Sina Dağı’nda iken İsrailoğulları’nın verdikleri sözden dönerek altından bir
buzağı yapıp ona tapmalarından dolayı ölümle cezalandırılmasını anlatan Kur’an-ı
Kerim ve Eski Ahit’teki metinler genel itibariyle benzerlik içindedir. Ancak
modern dönemde bu ölüm cezasını içeren ilgili ifadelere mecazi anlam yükleme
eğiliminin artarak yaygınlaştığı gözlemlenmektedir. Bu çalışmada öncelikle ilgili
ölüm emrinin yer aldığı Bakara suresi 54. ayetinin geçmişten günümüze tefsir
literatürü için nasıl anlaşıldığı incelenmiştir. Ardından Tevrat’ın Çıkış 32 ve
Tesniye 9. bölümlerindeki anlatımları zikredilip konuya dair çeşitli görüşlerin
açıklaması yapılmıştır. Buna ilaveten, Kur’an- Kerim’de ve Tevrat’ta bu hadise
ile ilgili önem arz eden kişilerden olan Hz. Harun’un buzağının yapılması
esnasındaki rolünün önemine değinilerek, her iki kitapta farklı anlatımlara yer
verilmiştir. Sonuç kısmında her iki gelenekteki benzerlik ve farklar mukayese
edilerek ilgili metinlerin hakiki anlam taşıdığına dair tespit ve değerlendirmeler
yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’an, Eski Ahit, İsrailoğulları, Buzağı, Samiri

The Issue of Death Penalty for Israelites’ Worship of the Golden Calf in the Context of the Old Testament and the Holy Qur’an

Öz

A great deal of information concerning Jews can be
found in the Old Testament and the Qur’an. For instance, both tell the story of
Israelites who worshipped the golden calf. The passages from the Old Testament
and Holy Qur’an that narrate the death penalty which the children of Israel
incurred for their worship of the golden calf during the Prophet Moses’ absence
when he went up to the Mount Sinai resemble each other. However, in the present
day an increasing tendency towards figurative interpretation of the texts
expressing the mentioned death penalty is observed. This paper firstly examines
how the verse of the chapter of al-Baqara (2: 54) stating the death
penalty in question has been dealt with by Qur’anic exegesis (tafsir)
literature from past to present. Afterwards the study refers to Exodus: 32 and
Deuteronomy: 9 and provides an explanation of various opinions about the issue.
In addition, in the Qur'an and in the Torah, those who are important to this
event, Aaron's reference to the importance of the role performed during the
calf, the place has been given to different expression in both books.  In the conclusion following a comparison of
similarities and differences between both traditions, evaluations of the said
texts in reference to their literal meaning are made.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Qur’an, Old Testament, the Children of Israel, Golden Calf, Samiri

Kaynakça

• Akdemir, Salih. Son Çağrı Kur’an. Ankara: Ankara Okulu, 2015.
• Altuntaş, Halil - Şahin, Muzaffer. Kur’an-ı Kerim Meâli. Ankara: DİB, 2011.
• Âlûsî, Şihâbüddin es-Seyyid el-Bağdâdî. Rûhu’l-me‘ânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-azîm ve’s-seb‘i’l-mesânî. 30 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türasi’l-Arabî, ts.
• Ateş, Süleyman. Kur’ân-ı Kerîm Tefsîri. 6 Cilt. İstanbul: Milliyet Gazetecilik, 1995.
• Bayraklı, Bayraktar. Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Tefsiri. 21 Cilt. İstanbul: Bayraklı Yayınları, 2003.
• Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin b. Mes‘ûd. Tefsîrü’l-Begavî: Meâlimü’t-tenzîl. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1423/2002.
• Beyzâvî. Envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl. 2 Cilt. İstanbul: Dersaadet, ts.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Kur'an-ı Kerim’in Türkçe Meal-i Alisi ve Tefsiri. 8 Cilt. İstanbul: Bilmen Yayınevi, ts.
• Browning, W. R. F. Dictionary of the Bible. New York: Oxford University Press, 1996.
• Bursevî, İsmail Hakkı. Rûhu’l-beyân. 10 Cilt. Dersaâdet: Matbaa-i Osmâniye, 1330.
• “Calf Golden”. Jewishencyclopedia. 2002. Erişim: 14 Mayıs 2017. http://www.jewishencyclopedia.com/articles/6743-golden-calf. Clarke, Adam. “Exodus Chapter 32”. Commentary on the Bible (1831). Erişim: 17 Mayıs 2017. http://www.sacred-texts.com/bib/cmt/clarke/exo032.htm.
• Çantay, H. Basri. Tefsirli Kur’ân Meâli. 3 Cilt. İstanbul: Risale, 2005.
• Çelik, Ömer. Hakk’ın Dâveti Kur’ân-ı Kerîm. 5 Cilt. İstanbul: Erkam Yayınları, 1434/2013.
• Durmuş, Zülfikar. “Yanlış Anlamlandırma ve Değerlendirmelere Konu Olan Bakara 54. Âyetindeki ‘Uktulû Enfusekum’ İfadesinin Çözümlemesi”. EKEV Akademi Dergisi-Sosyal Bilimler- 7/17 (2003): 29-48.
• Ebussuûd b. Muhammed el-İmâdî el-Hanefî. Tefsîru Ebi’s-Su‘ûd: İrşâdü’l-akli’s-selîm ilâ mezâya’l-Kitâbi’l-kerîm. Thk. Abdülkâdir Ahmed Atâ. 5 Cilt. Riyâd: Mektebetü’r-Riyâdi’l-hadîsiyye, ts.
• Elik, Hasan - Coşkun, Muhammed. Tevhid Mesajı Özlü Kur’an Tefsiri. İstanbul: İFAV, 2015.
• Elmalılı, Muhammed Hamdi b. Nu‘mân b. Yazır. Hak Dini Kur’an Dili. (Tıpkı Basım). 13 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 1354. Ersoy, Mehmed Âkif. Kur’an Meali. İstanbul: Mahya, 2012.
• Esed, Muhammed. Kur’an Mesajı Meal-Tefsir. İstanbul: İşaret, 1423/2002.
• Feyizli, Hasan Tahsin. Feyzu’l-Furkan Kur’ân Meâli. b.y.: Akit Gazetesi, 2001.
• Friedman, Richard Elliott. Who Wrote The Bible. New York: HarperCollins Publishers, 1989.
• Gölpınarlı, Abdülbâkî. Kur’ân-ı Kerim ve Meali. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1958.
• Gülle, Sıtkı. Kelime Anlamlı Kur’ân-ı Kerîm Meâli. İstanbul: Huzur Yayınevi, 1999.
• Hayes, Christine E. The Idea of Biblical Interpretation. ed. Hindy Najman - Judith H. Newman. Boston: Brill, 2004.
• Hâzin, Alâüddîn Ali b. Muhammed b. İbrâhîm el-Bağdâdî. Lübâbü’t-te’vîl fî meâni’t-tenzîl. Nşr. Hasan Hilmi Kütübî - Muhammed Hasan Halebî. 4 Cilt. b.y.: y.y., 1317.
• İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. Tefsîrü’t-Tahrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Tunus: ed-Dârü’t-Tunûsiyye, 1984.
• İbn Cüzey, Ebü’l-Kâsım Muhammed b. Ahmed el-Kelbî. et-Teshîl li-ulûmi’t-tenzîl. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1436/2015.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmâîl ed-Dımeşkî. Tefsîrü’l-Kur’âni’l-azîm. Thk. Muhammed Mustafa es-Seyyid - Muhammed es-Seyyid Reşâd - Muhammed Fazl - Ali Ahmed Abdülbâkî - Hasan Abbâs Kutb. 15 Cilt. Kahire: Müessesetü Kurtuba; Mektebetü’l-evlâdi’ş-şeyh li’t-türâs, 2000/1421.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Ali b. Muhammed el-Kuraşî el-Bağdâdî. Zâdü’l-mesîr fî ilmi’t-tefsîr. 9 Cilt. Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî, 1404/1984.
• Îcî, Muhammed b. Abdirrahmân b. Muhammed b. Abdillâh eş-Şîrâzî eş-Şâfiî. Câmiu’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1424/2004.
• Jastrow, Morris Jr. - A. Barton, George, “Calf-Worship”. Jewish Encylopedia. 3: 510-511. Erişim: 17 Mayıs 2017.
• http://www.jewishencyclopedia.com/articles/3923-calf-worship#.
• Kandemir, Mehmet Yaşar - Zevalsiz, Halit - Şimşek, Ümit. Âyet ve Hadislerle Açıklamalı Kur’ân-ı Kerîm Meâli. 2 Cilt. İstanbul: İFAV, 2014.
• Karaman, Hayreddin - Çağrıcı, Mustafa - Dönmez, İbrahim Kafi - Gümüş, Sadrettin. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: DİB, 2006.
• Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebû Bekir. el-Câmi‘ li-ahkâmi’l-Kur’ân. Thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî. 24 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1427/2006.
• Kuşeyrî. Letâifü’l-işârât. 3 Cilt. Kahire: el-Hey‘etü’l-Mısriyyetü’l-âmme li’l-kitâb, 2000.
• Kutub, Seyyid. Fî zılâli’l-Kur’ân. 6 Cilt. Kahire: Dârü’ş-şürûk, 1423/2003.
• MacDonald, William. Kutsal Kitap Yorumu, Eski Antlaşma-I. İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları, 2004.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Te’vîlâtü’l-Mâtürîdî: Te’vîlâtü Ehli’s-Sünne. Thk. Mecdî Baslûm. 10 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1426/2005.
• Nesefî, Ebü’l-Berekât Abdullâh b. Ahmed b. Mahmûd. Tefsîrü’n-Nesefî: Medârikü’t-tenzîl. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kelimi’t-tayyib, 1419/1998.
• Özek, Ali – Karaman, Hayreddin - Dönmez, İbrahim Kafi - Çağrıcı, Mustafa - Gümüş, Sadreddin - Turgut, Ali. Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. Ankara: TDV, 2000.
• Özsoy, Ömer - Güler, İlhami. Konularına Göre Kur’an (Sistematik Kur’an Fihristi). Ankara: Fecr, 2004.
• Öztürk, Abdülvahap. Kur’ân-ı Kerim ve Meâli. Ankara: Emek Ofset Matbaacılık ve Yayıncılık, ts.
• Öztürk, Mustafa. Kur’an-ı Kerim Meali. Ankara: Otto, 2009.
• Öztürk, Yaşar Nuri. Kur'ân-ı Kerim ve Türkçe Meali. İstanbul: Yeni Boyut Yayınları, 1999.
• Razi, Ebu Abdullah Muhammed b. Ömer b. Hasan b. Hüseyin. et-Tefsîrü’l-kebîr: Mefâtîhu’l-gayb. 15 Cilt. Kahire: Dârü’l-hadîs, 1433/2012.
• Reşid Rızâ, Muhammed. Tefsîrü'l-Kur’âni’l-hakîm: Tefsîrü’l-Menâr. 12 Cilt. Kahire: Dârü’l-menâr, 1366/1947.
• Rodkinson, Michael L. New Edition of The Babylonian Talmud. Isaac M. Wise (Der.). NewYork: New Amsterdam Book Company Publisher, 1896.
• Rothkoff, Aaron. “Golden Calf”. Encyclopedia Judaica. 7: 700-701. Jerusalem: Keter Publishing House Ltd., 2007.
• Sâbûnî, Muhammed Ali. Safvetü’t-tefâsîr. 3 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-asriyye, 1427/2006.
• Salihoğlu, Mahmut. “Sâmirî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 36: 78-79. Ankara: TDV Yayınları, 2009.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân: Tefsîrü’t-Taberî. Thk. İslâm Mansûr Abdülhamîd. 12 Cilt. Kahire: Dârü’l-hadîs, 1431/2010.
• Tekin, Ahmet. Kur’an’ın Anlaşılmasına Doğru Tefsirî Meal. İstanbul: Kelam Yayınları, 2008.
• Yiğitoğlu, Mustafa. “Hz. Musa’ya Atfedilen Kitapların Farklı Redaksiyonları”. The Journal of Academic Social Science Studies, 5/7 (2012): 809-817.
• Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Serî. Meâni’l-Kur’ân ve i‘râbühû. 5 Cilt. Kahire: Dârü’l-hadîs, 1426/2005.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Cârullâh Muhammed b. Ömer Muhammed. Tefsîrü’l-Keşşâf an hakâikı’t-tenzîl ve uyûni’l-ekâvîl fî vücûhi’t-te’vîl. Thk. Muhammed Abdüsselâm Şahin. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-İlmiye, 1424/2003.