ADANA İLİ AKÖREN BELDESİNDE BULUNAN ÜÇ KİLİSE

Year 2024, Volume: 9 Issue: 17, 96 - 120, 28.12.2024

Nurcan Bahargülü

https://doi.org/10.48122/amisos.1579243

Abstract

Antik çağda Kilikya ismi ile bilinen bölge günümüzde Çukurova olarak adlandırılmıştır. Adana ve çevresini kapsayan bu bölge Kapadokya ile komşudur. Oldukça verimli topraklara sahip olan Kilikya bölge arazi yapısından dolayı iki bölüme ayrılmıştır. Bunlar Dağlık Kilikya (Trakheia) ve Ovalık Kilikya (Pedias) isimlerini almıştır. Dağlık Kilikya Mersin ve çevresini kapsarken, Ovalık Kilikya Tarsus sınırlarından başlayıp İskenderun’a kadar olan bölgeyi içine almaktadır. Bölgenin iklim ve coğrafi yapısı sebebiyle erken dönemlerden itibaren yerleşim yeri olarak kullanılmaktadır.
Bölgede yer alan birçok antik kent ve kırsal alanlardaki kiliselerle Hristiyanlık için önemli yerleşim alanıdır. Kiliseler ticaret yolu ve Hristiyanların haç güzergahında bulunması Kilikya’da birçok aziz ve martirin uğrak yeri olmuştur. Hristiyanlığın o dönemde bu bölge için yaygın olması dini ziyaret yerlerinin de önemini artırmıştır. Erken Bizans döneminde bölgedeki kiliselere ilgi artmış olup çeşitli dini törenlerin dağlık ve ovalık Kilikya’daki kiliselerde yapıldığı bilinmektedir.
Adana ve çevresindeki kiliselerin birçoğu bazilikal planlı olup 5.ve 6.yüzyıl kiliseleri olduğu tespit edilmiştir. Yapılan saha çalışmalarında Akören beldesinde tespit edilen bu üç kilise Ovalık Kilikya bölgesi sınırları içindedir. Daha önce yabancı araştırmacılar tarafından kiliselerin konumları ve mimari dokusu hakkında kısa bilgi verilmiştir. Mimari ve süsleme özelliklerinin tanıtımı az olan bu kiliseler detaylı bir biçimde ele alınmıştır. Mimari plastik parçalar üzerindeki figürlü süslemeler oldukça dikkat çekicidir. Bölge açısından önemli olan bazilikal planlı bu üç kilise kayıt altına alınarak mimari ve süsleme özellikleri detaylandırılacak olup gelecek nesillere aktarılması amaçlanmaktadır.

Keywords

Ovalık Kilikya, Adana, Akören, Kilise, Figürlü Süsleme

Supporting Institution

Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Koordinatörlüğü

Project Number

14103009

Thanks

Bu çalışma Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde 2015 yılında, Prof.Dr. Osman Kunduracı danışmanlığında yapılan “Ovalık Kilikya Bölgesi Kiliseleri (Geç Antik Çağdan Orta Çağ Sonuna Kadar” başlıklı yüksek lisans tezinden geliştirilerek hazırlanmıştır. Ayrıca çalışmaya Selçuk Üniversitesi BAP Koordinatörlüğü tarafından 14103009 nolu yüksek lisans tez projesi olarak desteklenmiştir. BAP koordinatörlüğüne ve çalışanlarına teşekkür ederim. Öncelikle çalışmanın her aşamasında yardımlarını esirgemeyen danışmanın Prof.Dr. Osman Kunduracı’ya teşekkür ederim. Mimari Plastik parçaların çizimlerini yapan Araş.Gör.Dr. Nurcan Sertyüz’e teşekkür ederim.

References

• Albrıght, W.F. 1922, “The Origin of The Name Cilicia”, AJP, 43/2, 166-167.
• Alp, O. 2010, “Eskişehir Çevresi Bizans Dönemi Mimari Plastik Araştırmaları”, XII. Ortaçağ Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Sempozyumu (15-17 Ekim 2008), İzmir, 320-321.
• Anonim, 1991, Adana İl Yıllığı, Adana.
• Arslan, A. 2014, Konya Çevresi Bizans Dönemi Mimari Plastiği, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Eskişehir.