KARŞILAŞTIRMALI ANALİZ BAĞLAMINDA İRAN VE HİNDİSTAN’IN KARABAĞ MESELESİNE YÖNELİK TUTUMU

Year 2024, Volume: 25 Issue: 4, 110 - 134, 31.12.2024

Nazrin Alizada , Damla Kocatepe

https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1467956

Abstract

Küresel düzendeki mevcut değişim ve dönüşüm, varlık kapsamlarını genişletmeye çalışan güçlerin büyüme ve yükselme çabalarıyla birlikte şekillenmektedir. Özellikle son zamanlarda Güney Kafkasya’da çarpan etkisi oluşturan Karabağ meselesinin çözüme kavuşturulmasından sonra söz konusu bölgede tekrar jeopolitik denge arayışları ortaya çıkmakta ve birçok farklı aktör bu arayış içerisinde pozisyon almaya çalışmaktadır. Bu bağlamda bölgeye sınırdaş olan İran ile son yıllarda Güney Kafkasya’nın en görünür aktörlerinden birine dönüşmeye çalışan Hindistan’ın bölgedeki faaliyetleri önem kazanmaktadır. Sorunun çok uzağında kalan Hindistan ile İran’ı ortak paydada buluşturan etmen ise Ermenistan faktörüdür. Her iki tarafı söz konusu devlete doğru iten esas dinamiğin ulusal çıkarlardan kaynaklandığı ve bu bağlamda onların Karabağ meselesinde kendilerine münhasır bir strateji benimseyerek konumlarını ve çıkarlarını hangi koşullar altında garanti almaya çalıştıklarını irdeleyen bu makalede örnek olay ve karşılaştırmalı analiz yöntemi kullanılmış, ayrıca daha net verilere ulaşılması ve özgün bir çalışmanın ortaya çıkarılması adına zaman sınırlaması yoluna gidilmiştir. Bu çerçevede çalışma kapsamında kısa tarihi arka plan oluşturulduktan sonra özellikle son Karabağ savaşı ve onun ışığında gelişen olaylar İran ve Hindistan ekseninde irdelenmiştir.

Keywords

Güney Kafkasya, İran, Hindistan, Karabağ Savaşı, Keşmir

ATTITUDES OF IRAN AND INDIA TOWARDS THE KARABAKH ISSUE IN THE CONTEXT OF COMPARATIVE ANALYSIS

Abstract

The world order is accompanied by the current transformation of the growth and rise of powers that are trying to expand their prevalence. Especially after the resolution of the Karabakh issue, which has had a multiplier effect on the South Caucasus recently, quests for geopolitical balance have begun to emerge in the South Caucasus region. While one of such states is the bordering state Iran, the other one is India, which has been trying to become one of the most visible actors in the South Caucasus in recent years. In this axis, the factor that unites India, which is far away from the problem, with Iran on common ground is the dynamic of Armenia. Case study and comparative analysis methods are used in the article, which examines the main dynamic that pushes both sides towards the state of Armenia. And both of their attitude stems from national interests, and the conditions under which they try to guarantee their position and interests by choosing a unique strategy on the Karabakh issue. In addition, in the context of this study there is a time limitation for obtaining clearer data. After creating a brief historical background within the scope of the study, especially the last Karabakh war and the events that developed in its light were examined in the axis of Iran and India.

Keywords

Iran, India, Karabakh War, Kashmir, South Caucasus

References

• 1993 UN Security Council Resolutions on Nagorno-Karabakh. US Department of State. https://2001 2009.state.gov/p/eur/rls/or/13508.htm adresinden erişildi.
• Akdevelioğlu, A. (2004). İran İslam Cumhuriyeti’nin Orta Asya ve Azerbaycan politikaları. Uluslararası İlişkiler, 1(2), 129-160.
• Aslanlı, K. (2017). İran-Azerbaycan ekonomik ilişkileri. İran Araştırmaları Merkezi.
• Aydın, M. (2009). Dağlık (Yukarı) Karabağ sorunu. B. Oran (Ed.), Türk dış politkası cilt II içinde. İstanbul: İletişim.
• Azizi, H., & Hamidfar, H. (2020). Continuity and change in Iran’s approach toward the Nagorno-Karabakh crisis (1997-2018). Geopolitics Quarterly, 16(60), 165-189.
• Azizi, H., & Isachenko, D. (2023). Turkey-Iran rivalry in the changing geopolitics of the South Caucasus, SWP Comment, 49, 1-6.
• Bennelt, A. L., & Oliver, J. K. (2021). Uluslararası örgütler (Çev. N. Uslu) (2. Baskı). Serbest Akademi.
• Caferov, N., & Aslanlı, A. (2016). Karabağ sorununda ateşkes ve Rusya. Ermeni Araştırmaları Dergisi, 53, 239-260.
• Chedia, A. R. (2024). Zangezur corridor: economic potential and political constraints. Russia in Global Affairs, 22(1), 194-216.
• Chenoy, K. (2006). Contending nationalisms: Kashmir and the prospects for peace. Harvard International Review, 28(3), 24-27.
• Collier, D. (1993). The comparative method. political science: The state of discipline II, (Ed. Ada W. Finifter). American Political Science Association.
• Çakmaklı-Mehdiyev, G. (2015). Türksüz Ermenistan ideolojisinin sonuçları: Ermenistan’ın tek uluslu ve monoetnik devlete dönüştürülme süreçleri. Tesam Akademi Dergisi, 2(1), 7-28.
• Ergun A. (2022). Citizenship, national ıdentity, and nation-building in Azerbaijan: Between the legacy of the past and the spirit of ındependence. Nationalities Paper; 50(4), 813-830.
• Gafarlı, T. (2020). Iran’s shifting position on Nagorno-Karabakh. TRT World Research Centre, 5-11.
• Garibov, M. (2006). I. Dünya Savaşı’ndan günümüze Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri (Yayımlanmamış doktora tezi) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ghosh, A. (2020). India’s position on the Nagorno-Karabakh conflict: The challenges of a complex geopolitical landscape. Indian Journal of International Relations, 7(3), 101-119.
• Güler, M. Ç. (2020). Tovuz sınırında Azerbaycan ile Ermenistan arasında yaşanan çatışma ve arka planı, SETA Perspektif, 292, 1-6.
• Habibullah, W. (2020). Kashmir: The tragedy. Social Scientist, 48(7-8), 17-28.
• Hamilton, G. G. (1999). Tarihte konfigürasyonlar: S. N.Eisenstadt’ın tarihsel sosyolojisi. T. Skocpol (Ed.) (Çev: A. Fethi) Tarihsel sosyoloji içinde. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Hamzaoğlu, H. (2023). Azerbaycan’ın bölgesel dış politikası ve Karabağ Zaferi. Bursa: Dora Yayınları.
• Iddon, P. (2023, 11 Ocak). India is an ıdeal candidate for ımproving Armenia’s Su-30 fighter jets. Forbes. https://www.forbes.com/sites/pauliddon/2023/01/11/india-is-an-ideal-candidate-for-improving-armenias-su-30-fighter-jets/?sh=4ae2a5c3403a adresinden erişildi.
• Iloba, B. G. (2011). The Multiple identities of Azerbaijan. Khazar Journal of Humanities and Social Sciences, 20, 78-89.
• Imranlı-Lowe, K. (2022). Karabakh: historical background. M. H. Yavuz (Ed.). The Nagorno- Karabakh conflict historical and political perspectives içinde. Routhledge.
• Jacob, H. (2020). Toward a Kashmir endgame? How India and Pakistan could negotiate a lasting solution. US Institute of Peace Special Report, 474, 3-22.
• Khoshnood, A., Khoshnood, A. (2021). Iran's quandary on Nagorno-Karabakh. Middle East Quarterly, 28(2).
• Kuduban, D. A., & Kaya, M. (2018). Karabağ Sorununa uluslararası güçlerin yaklaşımları üzerine tarihsel bir değerlendirme. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 7(21), 923-949.
• Lakshminarayanan, R., & Yepremyan, T. (2023). Armenia India partnership: Geopolitical and geo economic ımplications in the Eurasian context. Asia Europe Journal, (21) 81-100.
• Lijphart, A. (1971). Comparative politics and the comparative method. The American Political Science Review, 65(3), 682-693.
• Malhotra, A. K. (2021). India’s links with and footprints in South Caucasus. Indian Foreign Affairs Journal, 16(2),121-133.
• Mangrio, N. (2012). A historical and political perspective of Kashmir issue. The Dialogue, 7(3), 255-264.
• Mearaji, İ. (1399). Tâsir-e tâarozat-e hoviyyeti dar tashdid monazeât siyasi: motalee moredi bohran Qarebagh. Faslnam-e Elmi Khavarmiyan-e, 2(104), 1-31.
• Milani, M. (2016). Iran in a reconnecting Eurasia: Foreign economic and security interests (CSIS Reports). Center for Strategic & International Studies, 1-25.
• Mustafayev, B. (2013). Karabağ’ın İşgal süreci ve bölgede yaşanan son olaylar çerçevesinde çözüm arayışları. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (TAED), 49, 281-294.
• Öğüt, S., & Ülkü, R. (2023). Türkiye’nin II. Karabağ Savaşı'ndaki Rolünün Uluslararası Hukuk Açısından Değerlendirilmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 22(1), 310-325.
• Özdaşlı, E. (2021). Bağımsızlığını yeniden kazanışının 30. yılında Azerbaycan. Türk Dünyası Araştırmaları, 129(255), 335-362.
• Özdaşlı, E. (2021, 13 Eylül). Azerbaycan-İsrail: Dar ama derin bir ilişki. Fikir Turu. https://fikirturu.com/jeo-politik/azerbaycan-israil-dar-ama-derin-bir-iliski/ adresinden erişildi.
• Pegolo, V. (2021). The impact of the Nagorno-Karabakh conflict on the Middle East Region: Iran’s policy of strategic retreat and the dangers of a new geopolitical game in the Caucasus. The Geopolitics of Iran içinde. Singapore: Springer Singapore.
• Petersen, S. (2023, 17 Ağustos). Perspectives: Pakistan and India wage proxy struggle in Nagorno-Karabakh. Eurasinet. https://eurasianet.org/perspectives-pakistan-and-india-wage-proxy-struggle-in-nagorno-karabakh adresindene erişildi.
• Pickvance, C. G. (2001). Four varieties of comparative analysis. Journal Of Housing and the Built Environment, (16), 7-28.
• Priego, A. (2007). Armenia-Iran relations and their ımplications for Nagorno-Karabakh. Comentarios UNISCI, 1. https://www.ucm.es/data/cont/media/www/pag-72542/1comentario.pdf adresinden erişildi.
• Rauf, S., & Tarıq, M. (2023). A critical appraisal of India and Pakistan’s growing engagement in the South Caucasus Region. Regional Studies, 41(2), 50-72.
• RFERL (2021, 16 Ağustos). Armenia reaffirms support for ındia over its territorial dispute with Pakistan. RFERL. https://www.rferl.org/a/armenia-kashmir-nagorno-karabakh/31412485.html adresinden erişildi.
• Rubin, M., & Majidyar, A. K. (2014). Azerbaijan’s Iran problem. The Shi’ites of the Middle East an Iranian fifth column? içinde. United States: American Enterprise Institute.
• Sapmaz, A. (2022). İran’ın Azerbaycan’a yönelik dış politikası: İkinci Karabağ Savaşı’nın belirleyiciliği. SDE Akademi Dergisi, 2(4), 12-43.
• Sapmaz, A., & Sarı, G. (2012). Dağlık Karabağ sorununda Azerbaycan tarafından kuvvet kullanım olasılığının analizi. Güvenlik Staretejileri Dergisi, 8(15), 1-32.
• Sarıkaya, Y. (2020). 44 Gün Savaşı: Azerbaycan'ın Karabağ zaferi. TASAV.
• Sarıkaya, Y. (2021). İran’ın Karabağ siyaseti: Takke düştü kel göründü. Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Karabağ Armağan Sayısı, 7(1), 84-103.
• Schäfer, P. (2023). Qualitative comparative analysis (QCA) of foreign policy narratives. EWIS 2023 – European Workshops in international Studies – Foreign Policy Narratives, 1-15.
• Singh, M. G. J. (2023,6 Ekim). Azerbaijan’s capture of Nagorno Karabakh opens up challenges for India in the South Caucuses. Firstpost. https://www.firstpost.com/opinion/azerbaijans-capture-of-nagorno-karabakh-opens-up-challenges-for-india-in-the-south-caucasus-13212652.html adresinden erişildi.
• Souleimanov, E., & Ditrych, O. (2007). İran and Azerbaijan: A contested neighborhood. Middle East Policy Council, 14(2), 101-116.
• Tashjian, Y. (2022, 05 Ekim). Armenia–India Relations: From politics to arms trade. Armenian Weekly. https://armenianweekly.com/2022/10/05/armenia-india-relations-from-politics-to-arms-trade/ adresinden erişildi.
• Taşcıoğlu, Ö. L. (2023). İkinci Karabağ Savaşı ve sonuçları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 543-566.
• Trivedi, N. (2021). Armenia-Azerbaijan conflict: Implications for India. CLAWS Journal, 14(1), 85-100.
• UN Documents for Jammu and Kashmir: Security Council Resolutions. Security Council Report. https://www.securitycouncilreport.org/un_documents_type/security-council-resolutions/?ctype=Jammu%20and%20Kashmir&cbtype=jammu-and-kashmir adresinden erişildi.
• Yemelianova, G. M. (2023). The de facto state of Nagorno-Karabakh: Historical and geopolitical perspectives. Europe-Asia Studies, 75(8), 1336–1359.
• Yeşilot, O. (2008). Türkmençay Antlaşması ve sonuçları. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 36, 187-199.
• Yoshimura, T. (2024). Some arguments on the Nagorno-Karabagh history. https://src-h.slav.hokudai.ac.jp/coe21/publish/no18/3_yoshimura.pdf adresinden erişildi.