TÜRK HUKUKUNDA YÜRÜTME ORGANININ DÜZENLEME YETKİSİ ve CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ

Yıl 2019, Cilt: 36 Sayı: 1, 105 - 138, 01.08.2019

Lokman Yeniay , Gülden Yeniay

Öz

16 Nisan 2017 tarihinde yapılan referandum ile onaylanan ve 9 Temmuz 2018 tarihinde bütünü ile yürürlüğe giren 21 Ocak 2017 tarih ve 6771 sayılı Anayasa Değişikliği Kanunu ile parlamenter sistem yerini Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne bırakmıştır. Hükümet sistemi değişikliği ile birlikte getirilen yeniliklerin en önemlilerinden birisi, yürütme organının başında bulunan Cumhurbaşkanı’na Anayasada belirtilen konularda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkarma yetkisinin tanınmasıdır. Cumhurbaşkanı’na tanınan kararname çıkarma yetkisi ile birlikte yürütme organının Parlamenter sistemde sahip olduğu düzenleme yetkisi yürütme organı lehine güçlendirilmiş, parlamenter sistemde idarenin istisnai olarak sahip olduğu kabul edilen asli düzenleme yetkisi artık olağan bir yetki haline gelmiştir. Buna göre Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda, öncesinde yasama organı tarafından kanuni bir düzenleme yapılmasına ihtiyaç duymaksızın, doğrudan Anayasa’dan almış olduğu yetkiye dayanarak düzenleyici işlem yapabilecek, yani Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkarabilecektir. Parlamenter sistemin uygulandığı yürütme organının bir konuya ilişkin düzenleyici işlem yapabilmesi için, öncesinde o konuya ilişkin mutlaka kanuni bir düzenlemenin olması gerekmekteydi. Meseleye bu açıdan bakıldığında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yürütme organına tanınan asli düzenleme yapma yetkisinin Türk İdare Hukuku açısından devrim niteliğinde olduğu söylenebilir. Bu öneminden dolayı çalışmamızda yürütme organının düzenleme yetkisine ilişkin bu köklü değişiklik incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, İdarenin Düzenleme Yetkisi, Hukuk Devleti, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Münhasır Düzenleme Yetkisi

Kaynakça

• AKBULUT, Emre (2013). Türk İdare Hukukunda Kanuni İdare İlkesi, İstanbul: Beta.
• AKYILMAZ, Bahtiyar; SEZGİNER, Murat; KAYA, Cemil (2018). Türk İdare Hukuku, Ankara: Savaş Yayınevi.
• ARDIÇOĞLU, Artuk (2017). “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, Ankara Barosu Dergisi, 2017/3, ss.21-51.
• DURAN, Lütfi (1983). “Düzenleme Yetkisi Özerk Sayılabilir mi?”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, C.4., S.1-3., ss.33-42.
• ERGÜL, Ozan (2018). “Yeni Rejimin Kodları Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Güncel Hukuk, S.173, ss.30-32.
• ERKUT, Celal (2015). İptal Davasının Konusunu Oluşturma Bakımından İdari İşlemin Kimliği, Ankara: Danıştay Yayınları.
• GÖZLER, Kemal (2018). Türk Anayasa Hukuku, Bursa: Ekin.
• GÖZLER, Kemal (2013). “Yorum İlkeleri”, Anayasa Hukukunda Yorum ve Norm Somutlaşması, Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları, ss. 15-119.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref; TAN, Turgut (2010). İdare Hukuku Cilt 1 Genel Esaslar, Ankara: Turhan Kitabevi.
• GÜNEŞ, Turan (1965). Türk Pozitif Hukukunda Yürütme Organının Düzenleyici İşlemleri, Ankara: AÜSBF Yayını.
• ÖZAY, İl Han (2004). Günışığında Yönetim, İstanbul: Filiz Kitabevi.
• ÖZBUDUN, Ergun (2014). Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları.
• ÖZBUDUN, Ergun (2017). Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları.
• ÖZTÜK, K. Burak (2009). Fransız ve Türk Hukukunda İdarenin Düzenleme Yetkisinin Kapsamı, Ankara: Yetkin Yayınları.
• TAN, Turgut (1984). “1982 Anayasası Yönünden Yürütme Görevi ve Yetkisinin Niteliği (Güçlü Devlet ya da Güçlü Yürütme)” Anayasa Yargısı, C.1, ss.31-47.
• TAN, Turgut (1986). “Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Yürütmenin Düzenleme Yetkisi”, Anayasa Yargısı, C.3., ss.203-216.
• TAŞDÖĞEN, Salih (2016). “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.65., ss. 937-966.
• ULUSOY, Ali (2017). “Aralık 2016 Anayasa Teklifi Neler Getiriyor, Neler Götürüyor?”, www.anayasa.gen.tr/ulusoy-anayasa-degisikligi.pdf (Konuluş Tarihi: 17 Ocak 2017).
• ÜLGEN, Özen (2018). “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Niteliği ve Türleri”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018/1, ss. 3-39.
• YILDIRIM, Turan (2017). “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C.23., S.2., ss. 13-28.
• YÜCEL, Bülent (2004). “Hukuki İşlemlerin Sınıflandırılması Bakımından Yasama-İdare İşlevi Ayrımı ve Yasama Organının İdari İşlemleri”, Sosyal Bilimler Dergisi, 2004/1, ss. 1-18.