ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI ÇERÇEVESİNDE MEDENÎ YARGIDA İÇTİHATLARIN BİRLEŞTİRİLMESİ MÜESSESESİ

Yıl 2025, Cilt: 42 Sayı: 1, 111 - 154, 06.08.2025

Mehmet Emin Alpaslan

Öz

İçtihat istikrarı, hukuk güvenliğinin sağlanması açısından önemli olup hukuk devleti prensibinin bir gereğidir. Yargıtayın en temel görevlerinden biri içtihat istikrarını sağlamaktır. Bununla birlikte, Yargıtay kararları arasında da zaman zaman farklılıklar ortaya çıkabilmekte ve bu farklılıklar istikrar kazanabilmektedir. İçtihat uyumsuzlukları Yargıtayın farklı dairelerinin kararları arasında olabildiği gibi aynı Yargıtay dairesinin farklı zamanlardaki veya birbirine yakın dönemlerdeki kararları arasında da olabilmektedir. Bireysel başvuru yolunun uygulanmaya başlanmasıyla birlikte, Anayasa Mahkemesi de kararlarında yoğun şekilde içtihat istikrarının önemine vurgu yapmaktadır. Özellikle bu kararlar üzerine Yargıtay tarafından gerekli süreçlerin işletilmesi, Anayasa’da hükme bağlanmış olan, Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcılığı prensibinin bir gereğidir. Yargıtay hem Anayasa Mahkemesi kararlarında işaret edilen müstakar içtihat uyumsuzluklarını hem de sistemde yer alan diğer müstakar içtihat uyumsuzluklarını en kısa sürede gidermekle yükümlüdür. Bu içtihat uyumsuzluklarının ne şekilde giderileceği, Yargıtay Kanunu çerçevesinde hangi hâllerde içtihatların birleştirilmesi yolunun işletilmesinin icap ettiği, izlenmesi gereken usûl ve bireysel başvuru yolunun bu süreci ne şekilde etkilediği incelenmesi gereken meselelerdir.

Anahtar Kelimeler

Bireysel başvuru , objektif etki , içtihat uyumu , içtihat istikrarı , içtihatların birleştirilmesi.

Kaynakça

• AKKAN, Mine (2017). Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, 15. Baskı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• ALPASLAN, Mehmet Emin (2023). Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru ve Kararların Medenî Usûl Hukukuna Etkileri, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• ALPASLAN, Mehmet Emin (2022). Medenî Usûl Hukuku Perspektifinden Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvurunun Objektif Etkileri, içinde Erkmen, Osman (Ed.), International Istanbul Modern Scientific Research Congress–IV Proceedings Book (ss. 260-273), İstanbul: IKSAD Publishing House.
• ARENS, Peter (1990). Der Einfluß der Rechtsprechung des Bundesverfassungsgerichts auf das Zivilprozeßrecht, içinde 40 Jahre Grundgesetz, Der Einfluß des Verfassungsrechts auf die Entwicklung der Rechtsordnung (ss. 87-111), Heidelberg: C. F. Müller Juristischer Verlag.
• ARSLAN, Ramazan, YILMAZ, Ejder, TAŞPINAR AYVAZ, Sema ve HANAĞASI, Emel (2023). Medenî Usul Hukuku, 9. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları.