ANAYASA MAHKEMESİNDE YARGISAL GÜNDEMİN İNŞASI

Yıl 2024, Cilt: 41 Sayı: 2, 53 - 114, 02.01.2025

Serdar Gülener

Öz

Bu çalışma, Anayasa Mahkemesinin basın duyuruları aracılığıyla yargısal gündem oluşturma ve kamuoyuyla iletişim kurma stratejisini incelemektedir. Anayasa Mahkemesi, hak ve özgür-lüklerin korunmasında merkezi bir rol oynarken, yasama ve yürütme organlarıyla olan ilişkile-rinde zaman zaman gerilimler yaşamakta ve demokratik meşruiyet ile yargısal aktivizm eleştiri-lerine maruz kalmaktadır. Bu gerilimler, Mahkemenin hukuki meşruiyeti ile demokratik meşru-iyeti arasındaki dengeyi sorgulatmakta ve yargıya duyulan güven üzerindeki tartışmaları art-tırmaktadır. Bu durumun yaşandığı birçok karşılaştırmalı örnekte anayasa mahkemelerinin da-ha fazla şeffaflık sağlayarak meşruiyetini ve toplumsal desteğini arttırma çabası içine girdiği görülmektedir. Bunu sağlamak için kullandıkları önemli bir araç ise basın duyurularıdır. Ancak basın duyuruları, sadece bilgilendirme ve şeffaflık amacıyla değil aynı zamanda yargısal gün-demi şekillendirme işlevi de görmektedir. Benzer bir durum Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi için de geçerlidir.
Çalışmada yapılan istatistiksel analiz(ler) neticesinde, Mahkemenin basın duyurusunu yap-tığı kararlarında belirli politika gündemlerinin öne çıktığı görülmektedir. Özellikle “güvenlik” ve “ekonomi” politika gündem(ler)ine sahip norm denetimi kararlarının basın duyurusu yapıl-ma olasılığı artmaktadır. Bu bulgular, Mahkemenin kamusal niteliği yüksek olan konularda daha fazla şeffaflık sağlama ve meşruiyetini pekiştirme stratejisini yansıtan bir durum olarak görülebilir. Buna karşın, “hukuk ve suç” ile “hükümet faaliyetleri” gibi daha formel politika gündemlerinin basın duyurusu yapılan kararlarda yer alma olasılığı daha düşük gözükmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yargısal gündem inşası , karşılaştırmalı gündem projesi , basın duyuruları , anayasa yargısının demokratik meşruiyeti , şeffaflık.

Kaynakça

• ABBE, Owen Gregory and HERRNSON, Paul Samuel (2003). “Public Financing for Judicial Elections? A Judicious Perspective on the ABA’s Proposal for Campaign Finance Reform.” Polity, Vol. 35., No. 4., ss. 535-554.
• ANAND, Adarsh Sein (2000). “Judicial Review-Judicial Activism-Need For Caution”, Journal of the Indian Law Institute, Vol. 42., No. 2/4., ss. 149-159.
• ANAYASA MAHKEMESİ (2024). Norm Denetimi Seçme Kararlar (2023), Ankara: Anayasa Mahkemesi Yayınları.
• ARSLAN, Zühtü (2022). “Anayasa Mahkemesi Anayasa Yargısı Araştırmaları Merkezi (AYAM) ile Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi tarafından düzenlenen ‘Anayasa Mahkemesine Birey-sel Başvuruda İş Yükü ve Çözüm Önerileri’ Konulu Konferansın Açış Konuşması”, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, https://www.anayasa.gov.tr/tr/haberler/faaliyetler/ayam-ile-bilkent-universitesi-is-birliginde-anayasa-mahkemesine-bireysel-basvuruda-is-yuku-ve-cozum-onerileri-konferansi/ (Erişim Tarihi: 20/8/2024)
• ARSLAN, Zühtü (2024). “Hukuk Fakültesi Öğrencilerine Konuşan Başkan Zühtü Arslan: ‘Anayasa Mahkemesi Ka-rarlarına Uyulmamasının Hiçbir Gerekçesi ve Geçerliliği Olamaz’”, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, https://www.anayasa.gov.tr/tr/haberler/faaliyetler/hukuk-fakultesi-ogrencilerine-konusan-baskan-zuhtu-arslan-anayasa-mahkemesi-kararlarina-uyulmamasinin-hicbir-gerekcesi-ve-gecerliligi-olamaz/ (Erişim Tarihi: 20/8/2024)