An Evaluation on The Legality of Evidence Obtained as A Result of The Preventive Search in The Light of Current Supreme Court Decision

Year 2025, Volume: 11 Issue: 1, 289 - 312, 18.02.2025

Fatih Yurtlu

https://doi.org/10.54699/andhd.1517754

Abstract

The main purpose of criminal procedure is to reach the material fact (truth) without causing human rights violations. For this reason, it is unacceptable in modern criminal procedure systems to prove the crime with all methods. The search protection measure regulated in the 116th and subsequent articles of the Turkish Code of Criminal Procedure (TCCP) No. 5271 may be aimed at the capture of the suspect and the defendant or for the purpose of obtaining evidence. However, search measures are not only regulated in TCCP No. 5271. Another search measure, also called preventive search, is also regulated in some special laws, especially Article 9 of the Law of Police Powers No. 2559.
Since there is no separate judicial police organization in Turkish Republic, both judicial and preventive searches are carried out by the same police units. This situation brings the actual boundaries of judicial search and preventive search very close to each other. At this point, the debates on whether it is legal to use the evidence obtained as a result of the preventive search in criminal proceedings come to the fore. This discussion can be held on a sound basis, first, by clearly establishing the boundary between preventive searches and judicial searches. It is essential to clarify under what circumstances and conditions the evidence obtained in such incidents can be used in criminal proceedings.
In this study, we will explain the issue through a sample related with drug crimes. While presenting our findings and opinions regarding this fundamental debate through the plot of the sample Turkish Supreme Court decision, we will also try to benefit extensively from current similar judicial decisions on the subject.

Keywords

Search and Seizure, Judicial Search, Preventive Search, Illegal Evidence, Right to Fair Trial

Güncel Yargıtay Kararları Işığında Önleme Araması Neticesinde Elde Edilen Delillerin Hukuka Uygunluğu Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Çağdaş ceza muhakemesi sistemleri, insan haklarına uygun yöntemlerle maddi gerçeğe ulaşmayı amaçlar. Bu nedenle kişilere isnat edilen fiillerin her şekilde sübuta erdirilmesi düşünülemez. Ceza muhakemesindeki klasik delil elde etme yöntemlerinden biri olan (adli) arama, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) m. 116 ve devamında düzenlenmiştir. Bu tedbire şüpheli/sanığın yakalanması amacıyla başvurulabileceği gibi delil elde etme amacıyla da başvurulabilir. Ancak dikkat edilmelidir ki, arama yalnızca CMK’da düzenlenmiş değildir. Uygulamada sıkça başvurulan bir diğer arama türü “önleme aramasıdır”. Önleme araması, başta 2559 sayılı Polis Vazife ve Salȃhiyet Kanunu (PVSK) olmak üzere birçok özel kanunda ayrıca düzenlenmiştir.
Özünde birbirinden farklı nitelikteki bu iki arama işlemi, özerk bir adli kolluk birimi bulunmaması nedeniyle ülkemizde aynı birimlerce ifa edilmektedir. Aynı birimler tarafından ifa edilmesi, bu iki arama türü arasındaki önemli farklılıkların gözden kaçırılmasına zemin hazırlamaktadır. Ancak koruma tedbiri niteliğindeki adli arama ile özünde idari tedbir olan önleme araması; şartları, niteliği ve amaçları bakımından birbirinden tamamen farklıdır. Bu sebeple her iki arama türünün birbiri yerine ikame edilmesi hukuken mümkün değildir.
Buna karşılık uygulamada iki arama türü arasındaki farklılıklar görmezden gelinmekte, çoğu olayda önleme araması adli aramaya eş değer kabul edilmektedir. Ne teorik ne de pozitif hukuki temeli bulunan bu durum, esasında fiili kolluk uygulamasından kaynaklanmaktadır. Bu fiili durumun bizatihi kendisinden daha tehlikelisi ise hukuka aykırı bu uygulamanın yargı organları tarafından kanıksanmış olmasıdır.
Bu çalışmamızda, uyuşturucu suçlarına ilişkin bir olay üzerinden “önleme araması neticesinde elde edilen delillerin hukuka uygunluğunu” tartışacağız. Bu hukuki problemi, güncel Yargıtay kararları üzerinden açıklayacak; konuya ilişkin tespit, görüş ve önerilerimizi teorik gerekçeleriyle ortaya koymaya çalışacağız.

Keywords

Arama ve Elkoyma, Adli Arama, Önleme Araması, Hukuka Aykırı Deliller, Adil Yargılanma Hakkı

Supporting Institution

TÜBİTAK BİDEB

References

• AKYÜREK, Güçlü: “Ceza Yargılamasında Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi Sorunu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2012, Sayı 101, s. 61-82.
• BEULKE, Werner / SWOBODA, Sabine: Strafprozessrecht, 15. Baskı, C.F. Müller Verlag, Heidelberg, 2020.
• CENTEL, Nur / ZAFER, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• GÖKCEN, Ahmet / ALŞAHİN, Mehmet Emin / ÇAKIR, Kerim: Ceza Muhakemesi Hukuku I, Adalet Yayınevi, Ankara, 2017.
• GÜLŞEN, Recep: “Yargıtay Kararları Işığında Hukuka Aykırı Aramada Elde Edilen Delillerin Ceza Muhakemesinde Değerlendirilmesi”, Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, 2015, Cilt 3, Sayı 2, s. 227-251.
• HALLER, Klaus / CONZEN, Claus: Das Strafverfahren, 8. Baskı, C.F. Müller Verlag, Heidelberg, 2018.
• HEINRICH, Bernd / REINBACHER, Tobias: Examinatorium Strafprozessrecht, 3. Baskı, Nomos, Baden-Baden, 2021.
• JOECKS, Wolfgang / JÄGER, Christian: Studienkommentar StPO, 5. Baskı, C.H. BECK, München, 2022.
• KAHRAMAN, Recep: “Koruma Tedbirlerinde Orantılılık İlkesi”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 2020, Cilt 1, Sayı 79, s. 275-301.
• KAZAKER BOZKURT, Gözde: “Zilyetlik Suçları”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2023, Cilt 27, Sayı 3, s. 295-344.
• KAZAKER, Gözde: “Adli Arama”, Ceza Hukuku Dergisi, 2015, Sayı 27, s. 145-168.
• KRAMER, Bernhard: Grundlagen des Strafverfahrensrechts, 9. Baskı, Kohlhammer, Stuttgart, 2021.
• KREY, Volker / HEINRICH, Manfred: Deutsches Strafverfahrensrecht, 2. Baskı, Kohlhammer, Stuttgart, 2019.
• MURMANN, Uwe: Prüfungswissen Strafprozessrecht, 3. Baskı, C.H. BECK, München, 2015.
• OSMANOĞLU, Bilal: “Genel Bilgi Toplama (GBT) Sisteminde Kişilere İlişkin Tutulan Kayıtlar Üzerine Bir İnceleme”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2020, Cilt 26, Sayı 2, s. 946-979.
• ÖZGENÇ, İzzet: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• ÖZTÜRK, Bahri / ERDEM, Mustafa Ruhan: Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 11. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017.
• ÖZTÜRK, Mustafa Kağan / TULAY, Muhammed Emre: “Ceza Muhakemesinde Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilme Yasağı”, Terazi Hukuk Dergisi, 2021, Cilt 16, Sayı 179, s. 1339-1353.
• RANFT, Otfried: “Bemerkungen zu den Beweisverboten im Strafprozeß”, (Ed.) SEEBODE, Manfred: Festschrift für Günter Spendel zum 70. Geburtstag am 11. Juli 1992, Walter de Gruyter, Berlin-New York, 1992, s. 719-736.
• ROXIN, Claus / ACHENBACH, Hans / JÄGER, Christian / HEINRICH, Manfred: Strafprozessrecht, 17. Baskı, C. H. BECK, München, 2019.
• ROXIN, Claus / ARZT, Gunther / TIEDEMANN, Klaus: Einführung in das Strafrecht und Strafprozessrecht, 5. Baskı, C.F. Müller Verlag, Heidelberg, 2006.
• ROXIN, Claus / SCHÜNEMANN, Bernd: Strafverfahrensrecht, 28. Baskı, C.H. BECK, München, 2014.
• SCHROEDER, Friedrich-Christian / VERREL, Torsten: Strafprozessrecht, 8. Baskı, C.H. BECK, München, 2022.
• ŞAHİN, Cumhur / GÖKTÜRK, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku Uygulama Kitabı, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• ŞAHİN, Cumhur / GÖKTÜRK, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• TOROSLU, Nevzat / FEYZİOĞLU, Metin: Ceza Muhakemesi Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara, 2009.
• TURHAN, Faruk: “Ceza Muhakemesinde Şüpheli veya Sanığın Yakınlarının Tanıklıktan Çekinme Hakkı - Kapsamı, Koşulları ve Sonuçları Hakkında Bir Değerlendirme”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2020, Cilt 28, Sayı 3, s. 1383-1427.
• TURİNAY, Faruk Yasin: “Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirlerinin Sınıflandırılması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2021, Cilt 70, Sayı 2, s. 475-541.
• ÜNAL, Ertuğrul: Ceza Muhakemesi Hukukunda Silahların Eşitliği İlkesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
• ÜNVER, Yener / HAKERİ, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010.
• VOLK, Klaus / ENGLÄNDER, Armin: Grundkurs StPO, 10. Baskı, C.H. BECK, München, 2021.
• YURTLU, Fatih: “Terör Suçlarıyla Mücadelede Yeni Konsept: Önalan Suçları - BGH Kararları Işığında Almanya Örneği”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2021, Cilt 29, Sayı 3, s. 2169-2208.