İMPARATORLUKTAN CUMHURİYETE GEÇİŞ SÜRECİNDE BİR ULUSLARARASI ENTEGRASYON ÖRNEĞİ OLARAK MODERN OLİMPİYATLARA KATILIM

Year 2016, Volume: 15 Issue: 59, - , 28.03.2016

Efdal As

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000448

Cited By: 1

Abstract

Günümüzde oldukça popüler olan sporun, en önemli uluslararasıorganizasyonu 

sayılan ve dört yılda bir gerçekleştirilen olimpiyatların tarihi M.Ö. 776’ya kadar 

gitse de modern anlamdaki ilk olimpiyatların başlangıç tarihi 1896’dır. Bu tarihten 

günümüze, iki dünya savaşıdışında kesintisiz devam eden olimpiyatlar, zaman 

zaman ülkeler arasındaki siyasal/askerî rekabetin bir uzantısıolmuşsa da daha çok 

barışın ve kaynaşmanın bir aracıolarak görülmüştür. Atina’da 1896’da ilk kez 

düzenlenen modern olimpiyatlardan, Cumhuriyet Dönemine kadar olan süreçte 

gerçekleştirilen beşolimpiyat organizasyonuna OsmanlıDevleti’nin katılımının 

araştırıldığıve dönemin yöneticilerinin, halkın ve sporcuların olimpiyatlara karşı

tutumlarının incelendiği çalışma sırasında, anılan dönemde gerçekleştirilen olimpik 

organizasyonlara katılımın, sporsever Osmanlıgayrimüslim ahalisinin kişisel 

gayretlerinden ibaret kaldığıgörülmüştür. Ayrıca çalışmada, Müslüman halk 

arasında katılımın istenen seviyede olmamasının sadece II. Abdülhamid 

dönemindeki sınırlayıcıortama bağlanmamasıgerektiği, II. Meşrutiyet döneminde 

gerçekleştirilen organizasyonlarda da aynıdurumun yaşandığı, spor kültürü 

gayrimüslimler kadar gelişmemişolan Müslümanlar arasındaki bu tutumun, 

birtakım sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik nedenlerden kaynaklandığına dair 

önemli ipuçlarına ulaşılmıştır. Çalışmada, sporla ilgili yapılan yayınlarda eksikliği 

sürekli hissedilen arşiv malzemesinden yararlanılarak, dönemin gelişmeleri, 

birtakım rivayetlerden ve gayrıresmî bilgilerden kurtarılmaya çalışılmıştır. Ayrıca, 

dönemin gazete ve dergilerinin yanısıra, UluslararasıOlimpiyat Komitesi 

(IOC)’nin resmi yayınlarından da faydalanılmıştır.

Keywords

Olimpiyat, OsmanlıDevleti, spor, Selim Sırrı(TARCAN), Pierre de Coubertin

References

• KAYNAKÇA
• Arşivler
• BOA, DH.MKT., Dosya No: 418, Gömlek No: 66, (5 Rebiülahir 1313).
• BOA, BEO, Dosya No: 738, Gömlek No: 55330, (19 Şaban 1313).
• BOA, HR.SYS., Dosya No: 1003, Gömlek No: 8, (29 Nisan 1895).
• BOA, HR.SYS., Dosya No: 1003, Gömlek No: 9, (16 Mart 1896).
• BOA, Y.A.HUS, Dosya No: 348, Gömlek No: 21, (04 Şevval 1313-17 Mart 1896).
• BOA, HR.SYS., Dosya No: 1003, Gömlek No: 10, (06 Şevval 1313-19 Mart 1896)
• BOA, Y.A.HUS, Dosya No: 349, Gömlek No: 26, (20 Şevval 1313-4 Nisan 1896).
• BOA, HR.SYS., Dosya No: 1003, Gömlek No: 12, (25 Nisan 1896-13 Nisan 1312, 12 Zilkade 1313). BOA, İ.TAL., Dosya No: 227, Gömlek No: 1318, (1 Cemaziyülevvel 1318).
• BOA, BEO, Dosya No: 2621, Gömlek No: 196506 (9 Cemaziyelahir 1323). BOA, MF. MKT, Dosya No: 855, Gömlek No :52 (13 Rebiülahir 1323).
• BOA, MV, Dosya No: 113, Gömlek No: 20, (15 Muharrem 1324- 11 Mart 1906- 26 Şubat 1321).
• BOA, TFR.I.SL, Dosya No: 106, Gömlek No: 10533, (22 RA 1324).
• BOA, MF.MKT, Dosya No: 1197, Gömlek No: 00049-12 (21 Nisan 1331).
• BOA, HR.İD., Dosya No: 1223, Gömlek No: 00030.001 (8 Ağustos 1912).
• BOA, MF.MKT, Dosya No: 1197, Gömlek No: 00049.9-10 (16 Ocak 1914).
• Kitaplar
• Akın, Yiğit, Gürbüz ve Yavuz Evlatlar – Erken Cumhuriyet’te Beden Terbiyesi ve Spor, İletişim Yayınları, İstanbul 2004.
• Atabeyoğlu, Cem, Türk Spor Tarihi Ansiklopedisi 1453-1991, İstanbul, 1991.
• Çapan, M. Şevki, Türk Sporunda Selim Sırrı Tarcan, Ünyay Yayınları, Muğla, 1999.
• Fişek, Kurthan, 100 Soruda Türkiye Spor Tarihi, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1985.
• Güneş, Günver, Osmanlı’dan Cumhuriyete Modern Sporların İzmir’e Girişi (1850-1922), İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Kitaplığı, İzmir, 2012.
• Hülagü, Metin, Osmanlı-Yunan Savaşı Abdülhamid’in Zaferi, Yitik Hazine Yayınları, İzmir, 2008.
• Kahraman, Atıf, Osmanlı Devleti’nde Spor, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1995.
• Cumhuriyete Kadar Türk Güreşi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1989.
• Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C. V, TTK Basımevi, Ankara, 1988.
• Karayel, M. Sami, Cihan Pehlivanı Kara Ahmed, Maarif Kitaphanesi, İstanbul, 1954.
• Koca Yusuf, Ahmed Halid Kitabevi, İstanbul, 1944.
• Kodaman, Bayram, 1897 Türk-Yunan Savaşı, T.T.K. Yayınları, Ankara, 1993.
• Koryürek, Cüneyt E. (Der.), Olimpiyadlar – Yaz Oyunları, Akbank Doğan Kardeş Tifdruk Matbaası, İstanbul, 1976.
• Atina- Atlanta 28 Asırlık Olimpiyatlar Tarihi, Arçelik Yayınları, Delta Yayınevi, 1996.
• Lagorce, Guy -Robert Pariente, La Fabuleuse Histoire Des Jeux Olympiques, Minerva Prints, 2000.
• Lampros, S.P.; Polites, N.G., The Olympic Games: BC 776 – AD 1896(Editor: Charles Beck),Athens, 1896.
• Maarif-i Umumiye Nizamnamesi, Matbaa-i Âmire, Dersaadet, 1286 (H). Mallon, Bill - Ture Widlund, The 1896 Olympic Games - Results for All Competitors in All Events, with Commentary, McFarland & Company, Inc., Publishers Jefferson, North Carolina, 1998. Mallon, Bill, The 1906 Olympic Games: Results for All Competitors in All Events with Commentary, McFarland & Company, Inc., Publishers Jefferson, North Carolina, 1999.
• Mehmed Esad,Mirât-ı Mekteb-i Harbiye, İstanbul, 1310 (H). Olympic Summer Games – Fonds List, Historical Archives / Olympic Studies Centre, Lausanne, 2011. Randall, David, The First Modern Olympics, Black Toad Pub., 2011.
• San, Haluk, Olimpiyatlarda Türk Sporcuları, Hürriyet Gazetesi Yayını, İstanbul, 1988.
• Tarcan, Selim Sırrı, Radyo Konferanslarım, C. 2, İstanbul, 1934.
• Yeni ve Eski Olimpiyatlar, Ülkü Basımevi, İstanbul, 1948. The Fourth Olympiad Being Official Report of The Olympic Gamesof 1908,
• The British Olympic Association, London, 1909. The Fifth Olympiad The Official Report of the Olympic Games of Stockholm 1912, The Central Trvckeriet, Stockholm, 1913.
• The Olympic Games B.C. 776- A.D. 1896(Published with the sanction and under the patronage of the Central Committee in Athens, presided overby his Royal Highness the Crown Prince Constantine), Athens, 1896.
• Tokgöz, Ahmet İhsan, Matbuat Hatıralarım (1888-1914), Yay. Haz.: Alpay Kabacalı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2012.
• Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi’nin 100 Yılı 1908-2008, (Der: Altuğ İstanbulluoğlu), Hacettepe Üni. Basımevi, Ankara, 2008.
• Uçarol, Rıfat, Siyasi Tarih, Der Yayınları, 9. Baskı, İstanbul, 2012.
• Yüce, Mehmet, Osmanlı Melekleri – Futbol Tarihimizin Kadim Devreleri, C. I, İletişim Yayınları, İstanbul, 2014.
• Makaleler
• Altay, Ömer, “İlk Olimpik Koç Mehmet”, Olimpiyat Dünyası, S. 4, (Temmuz 1996), s. 36-41.
• Burhaneddin, “Olimpiyad Oyunlarına Nasıl Hazırlanmalı?”, İdman Mecmuası, S. 12, (28 Teşrinisani 1329), s. 174-177. Güven, Özbay, “İlk Modern Olimpiyat Oyunlarına (1896-Atina) Yarışmak İçin Giden İlk Türk Sporcusu Kimdir?”, Türk Yurdu, C. 31, S. 286, (Haziran 2011), s. 237.
• Karayel, M. Sami, “Türk Spor Tarihinde Profesyonel Güreşler ve Namdar Pehlivanlar”, Beden Terbiyesi ve Spor, S. 9, (Eylül 1939), Güreş broşürü eki, s. 11.
• Koptaş, Rober, “Olimpiyat Tarihinin Gayrıresmi Sayfası”, Agos, 26.07.2012.
• Lennartz, Karl, “The 2nd International Olympic Games in Athens 1906”, Journal of Olympic History, V. 10, (December 2001/January 2002), s. 10-26.
• Pelle, Kimberly D.- Findling, John E., Historical Dictionary of The Modern Olympic Movement, Greenwood Press, Westport, 1996, s. 50.
• Tarcan Selim Sırrı, “Olimpiyad Oyunları”, Şehbal, C. 2, S. 27, (15 Eylül 1326), s. 58. “Acaba Me’yus Olalım Mı?”, Terbiye ve Oyun, S. 22-23-24, (Fevkalade Nüsha), (1 Ağustos 1328), s. 373.
• “Stockholmde Olimpiyad Oyunları”, Terbiye ve Oyun, S. 21, (24 Mayıs 1328), s. 349.
• “Eski Olimpiyadların Bir Tarihçesi”, Vatan, 19 Teşrinievvel 1923, s. 4. Toprak, Zafer, “1909 Cemiyetler Kanunu”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, C.1, İletişim Yayınları, İstanbul, 1983, s. 205-208.
• Zelyurt, Mert Kerem, “Türk Modernleşmesinde Spor: Tanzimattan Erken Cumhuriyete”, Turkish Studies, V. 8/12 (Fall 2013), s. 1461-1478.
• Süreli Yayınlar
• Asır
• Ahenk
• İdman
• İkdam
• Sabah
• Servet-i Fünûn
• Şehbal
• Terbiye ve Oyun Tercüman-ı Hakikat The Times
• Vatan
• Tezler
• Örenç, Ali Fuat, Yakın Dönem Tarihimizde Sisam Adası (1821-1923), (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 1995.
• İnternet Kaynakları
• http://www.olympic.org/documents/reports/en/en_report_658.pdf,s.3 (Erişim tar: 29.12.2015)
• http://tatavla.org/kurtulus-spor-kulubu-54.html). (Erişim tar: 11.11.2015)
• http://www.sports-reference.com/olympics/summer/1906/GYM/mens-individual-allaround-5-events.html) (Erişim tar: 25.12.2015)
• http://www.sports-reference.com/olympics/summer/1906/ATH/mens-stonethrow.html. (Erişim tar: 25.12.2015)
• http://www.sports-reference.com/olympics/summer/1906/ATH. (Erişim tar: 25.12.2015)
• www.olimpiyatkomitesi.org.tr/files/dosya/1_116_634987952880210000.pdf (Erişim tar: 05.01.2016)
• http://www.sports-reference.com/ olympics/athletes/pa/vahram-papazyan-1.html (Erişim tar: 10.01.201<6)
• http://www.sports-reference.com/ olympics/athletes/mk/mkrtich-mkryan-1.html (Erişim tar: 10.01.2016)