CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE BİR TURİSTİK MEKÂN PROJESİ: ABANT GÖLÜ(1923-1950)

Year 2023, Issue: 72, 200 - 223, 15.05.2023

Serdar Kara

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1228224

Abstract

Bolu’nun en bilinen turistik mekânlarından olan Abant Gölü’nün ünü günümüzde tüm Türkiye’ye yayılmış ve Abant, şehrin bir sembolü haline gelmiştir. 1988’de tabiat parkı, 2022 yılında ise milli park olmuş, Bolu’daki tek üniversiteye adını vermiştir.
1919 yılında Reşat Aker tarafından keşfedilinceye kadar yalnızca civar köyler tarafından biliniyordu. Abant, 1920’li yıllarda önce Bolulular tarafından tanındı. 1930’lu yıllardan itibaren ulusal basında güzelliğinden bahsedilen bir yer oldu. Atatürk’ün 1934 yılında Bolu’yu ziyareti sırasında Abant’a ilgi göstermesinin ardından bölgeye yönelik girişimler daha ileri boyuta taşınmıştır. Bu tarihten itibaren Abant Gölü’nün turistik bir mekân haline dönüştürülmesine çalışmalar hız kazanmıştır. Bu çalışmada ilk olarak turizm kavramının tarihsel gelişimine ve Osmanlı’dan Cumhuriyet’e miras kalan turizm anlayışına kısaca değinilmiş daha sonra Abant Gölü’nün ulusal bir figür haline getirilmesine yönelik giderek artan çabalar tarihsel süreç içerisinde ele alınmıştır. Dönemin basınına, kimi hatıralara ve belgelere yansıyan bütün bu çabaların arka planında yatan düşünce dünyası anlaşılmaya çalışılmıştır. Ayrıca tüm bu girişimlerin toplumda ne ölçüde karşılık bulduğu araştırılmıştır. Bu projenin başarılı ve başarısız olduğu noktalar değerlendirilmiştir.

Keywords

Abant Gölü, Bolu, Erken Cumhuriyet Dönemi, Turistik Mekân, Turizm

Thanks

Kaynak temini hususunda yardımlarını esirgemeyen Doç. Dr. Mehmet Süme, Prof. Dr. Nuray Özdemir Tiryaki ve Prof. Dr. Selami Özsoy'a teşekkürlerimi sunarım.

A PROJECT OF SIGHTSEEING DURING REPUBLİCAN ERA: THE ABANT LAKE (1923-1950)

Abstract

The fame of the Abant Lake, one of Bolu's favourite tourist attractions has spread all over Turkey and the lake has become a symbol of the city. The Abant Lake, which became a nature park in 1988 and a national park in 2022, gave its name to the only university in Bolu.
The Abant Lake, which was a place known only to the surrounding villages until it was discovered by Reşat Aker in 1919, was first known by the people of Bolu in the 1920s and has been a place where its beauty has been mentioned in the national press since the 1930s. After Atatürk showed interest in Abant during his visit to Bolu in 1934, initiatives towards the region accelerated, and since this date, efforts have accelerated to transform the Abant Lake into a touristic place. In this study, firstly, the historical development of the concept of tourism and the understanding of tourism inherited from the Ottoman Empire to the Republic are briefly mentioned, and then the increasing efforts to make the Abant Lake a national figure is discussed in the historical process. The mentality behind all these efforts, which was reflected in the press, some memories and documents of the period, has tried to be understood. In addition, to what extent all these initiatives have received a response in the society was analysed. The reasons for the project’s success or failure have been elaborated.

Keywords

The Abant Lake, Bolu, Early Republican Era, Sightseeing, Tourism

References

• Adasal, Prof. Dr. Rasim. “İdeal Bir Sağlık Kaynağı, Aband’a Göç”, Ulus. 6 Ağustos 1949.
• Aker, Reşat. “Abant’ı Nasıl Bulduk, Nasıl Tanıttık”, Abant. 10 (Temmuz-Ağustos 1946): 19-22.
• Alp, Mehmet Okan. Yıllık Ücretli İzin. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• Atay, Falih Rıfkı. “Medenî Cihazlanma”, Ulus. 19 Haziran 1938.
• Avcıkurt, Cevdet, Ahmet Köroğlu, Mehmet Sarıoğlan. “Türk Turizminin Dünya Turizmindeki Yeri”, Türk Turizm Tarihi, Yapısal ve Sektörel Gelişim. Ed. Şenol Çavuş, Zehra Ege, Osman Eralp Çolakoğlu. Ankara: Detay Yayıncılık, 2009: 1-14.
• Başkan, Seyfi. Ondokuzuncu Yüzyıldan Günümüze Türk Ressamları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1991.
• Belge, Burhan. “Abad Gölü”, TTOK Belleteni. 20/105 (Ağustos 1938): 15-17.
• Belge, Burhan. “Bolou, Centre de Tourisme”, TTOK Belleteni. 22/115 (Şubat 1939): 20-21.
• Belge, Burhan. “Bolu”, Ulus. 15 Haziran 1938.
• Belge, Burhan. “İşte: Abad Gölü Fakat:”, Ulus. 22 Haziran 1938.
• Bolu Livâsı 1921-1925 Senesi Sâlnâmesi (Giriş-Metin-Tıpkıbasım-Dizin). Haz. Nermin Kılıç, Ayşe Kayapınar, Bilge Kaya, Fahri Kılıç, Levent Kayapınar. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bolu Halk Kültürünü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, 2008.
• Bolu Vilâyeti Salnâmesi Rûmî 1341 Miladî 1925. Haz. Hamdi Birgören. Bolu: Bolu Belediyesi Bolu Araştırmaları Merkezi, 2017.
• Boratav, Müeyyet. Sakıncalı Doktor, 20. Yüzyıldan Anılar. Ankara: İmge Kitabevi, 2006.
• Bozok, Düriye, Seda Şahin. “Türkiye’de Uygulanan Turizm Politikaları”, Türk Turizm Tarihi, Yapısal ve Sektörel Gelişim. Ed. Şenol Çavuş, Zehra Ege, Osman Eralp Çolakoğlu. Ankara: Detay Yayıncılık, Ankara 2009: 255-288.
• Coşkun, Tolga, Ayşe Nilsun Demir. “Abant Gölü’nde Biyolojik Kalite Elementlerinden Sucul Makrofitler”, Acta Aquatica Turcica. 4 (2019): 499-506. https://doi.org/10.22392/actaquatr.559270. Erişim 30.12.2022.
• Çelik, Emre. “Osmanlı Topraklarına Yeni Bir Gezi Türü: 19. ve 20. Yüzyılda Cruise Gezileri”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi. 32 (Güz 2020): 399-430.
• Çetik, Mete. Pertev Naili Boratav, Bir Akademisyen ve Düşünce Adamı. İstanbul: İletişim Yayınları, 2019.
• Çoruh, Selahattin. “Turizm”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi. C. 9. İstanbul: İletişim Yayınları, 1983: 2552-2564.
• Danışman, Z[uhuri]. “Yurd Postası, Bolunun Eşsiz Aband Gölü”, Ulus. 25 Haziran 1935.
• Danışman, Zuhuri. Çamlar ve Göller Ülkesi Bolu. İstanbul: Sinan Basım ve Yayım Evi, 1935.
• Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi, 2020.
• Duman, Fatih, Olcay Obalı, Olcay, Ahmet Aksoy, Göksel Sezen. “Abant Gölü Suyunda Bazı Ağır Metallerin Mevsimsel Konsantrasyon Değişiminin Karşılaştırmalı Analizi”, Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi. 1 (2007): 131-138.
• Dügel, Muzaffer, Okan Külköylüoğlu, Mustafa Kılıç, “Species Assamblages and Habitat Preferences of Ostracoda (Crustacea) in Lake Abant (Bolu, Turkey)”, Belgian Journal of Zoology. 138/1 (2008), 50-59.
• Ercivan, Ahmet. Tanzimat’tan Meşrutiyet’e Gerede. İstanbul: Kriter Yayınları, 2022.
• Erençin, Zihni. “Abant”, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2 (1969): 151-155.
• Erer, Tekin. Hayatımdan Esintiler. İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 1994.
• Evcin, Erol. “Cumhur Reisi İsmet İnönü’nün Bolu’yu Ziyareti (5-7 Ağustos 1939)”, Karadeniz İncelemeleri Dergisi. 32, (Bahar 2022): 547-590. https://doi.org/10.18220/kid.1103469. Erişim 30.12.2022.
• Evcin, Erol. “Gazi Mustafa Kemal’in Bolu’yu Ziyaretleri”, CTAD. 21 (Bahar 2015): 137-162.
• Evcin, Erol. Birinci Dünya Savaşı’ndan Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşuna Bolu ve Çevresi (Olaylar ve İz Bırakanlar). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2013.
• Fenik, Faruk. “Aband Grand Dükalığı”, TTOK Belleteni. 55-56 (Ağustos-Eylül 1946): 26-27.
• Gökçesu, H. Cemal. “Düğün Sohbetleri”, Yeşil Bolu. 25 Aralık 1946.
• Güler, Güneş. Reşat Saffet Atabinen ve Faaliyetleri (1923-1965). Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 2019.
• Gülersoy, Çelik. “Turizm Olgusunun Gelişimi”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi. C. 9, İstanbul: İletişim Yayınları, 1983: 2556-2557.
• Himmetoğlu, Muhiddin. “Yurttan Notlar, Abant”, Yeni İstanbul. 30 Ocak 1950.
• I. Vasfi. “Orta Mektep Talebesi Dağda Kampta”, Akşam. 4 Eylül 1932.
• Işıtman, Tarık Ziya. Bolu Coğrafyası. İstanbul: Resimli Ay Matbaası, 1938.
• İ. Vasfi. “Memleket Mektupları, Bolu Nasıl Bir Yerdir”, Haber. 9 Aralık 1934.
• Kara, Serdar. Tek Partiden Çok Partili Hayata Geçiş Sürecinde Türkiye’de Din Politikalarındaki Değişim Üzerine 1945-1950. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.
• Karabekir, Kazım. Günlükler 1906-1948. C. 2. Haz. Yücel Demirel. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2020.
• Kaya, İsmet. “Türkiye’de Turizm Örgütlenmesi” Türk Turizm Tarihi, Yapısal ve Sektörel Gelişim. Ed. Şenol Çavuş, Zehra Ege, Osman Eralp Çolakoğlu. Ankara: Detay Yayıncılık, 2009: 203-220.
• Kılıç, Fahri. “Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Yaygın Halk Eğitimi: Bolu Halkevi Örneği”, 9. Uluslararası Atatürk Kongresi. C. III. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2019, 723-756.
• Kuşluvan, Zeynep, Duygu Eren. “Türkiye’de İç Turizm Talebinin Yapısı ve Gelişimi”, Türk Turizm Tarihi, Yapısal ve Sektörel Gelişim. Ed. Şenol Çavuş, Zehra Ege, Osman Eralp Çolakoğlu. Ankara: Detay Yayıncılık, 2009: 57-85.