BALKANLARDA BİR SPOR DİPLOMASİSİ ÖRNEĞİ: BİRİNCİ BALKAN GÜREŞ ŞAMPİYONASI (1932)

Year 2025, Issue: 77, 184 - 207, 23.11.2025

İrem Menekşe

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1733003

Abstract

Milli spor kimliğinin bir sembolü olarak Türk güreşi, Türkiye'nin hem ulusal hem de uluslararası alanda uzun yıllar başarı elde etmesini sağlamıştır. Türkiye’nin güreş alanında katılım sağladığı ilk uluslararası spor organizasyonu, 44 ülkenin katılımıyla gerçekleştirilen 1924 Paris Olimpiyatı’dır. İkincisi 46 ülkenin katılımıyla gerçekleştirilen 1928 Amsterdam Olimpiyatı’dır. Üçüncüsü ise 1932 yılında Türkiye’nin ev sahipliğinde Türkiye, Romanya, Yugoslavya, Yunanistan arasında gerçekleştirilen Birinci Balkan Güreş Şampiyonası’dır. Bu çalışma, Balkanlar’da spor diplomasisinin örneklerinden biri olarak değerlendirilebilecek Yunanistan Spor Teşkilatı’nın esaslarını belirlediği 3 Kasım - 5 Kasım 1932 tarihleri arasında gerçekleştirilen Birinci Balkan Güreş Şampiyonası’nı incelemektedir. Çalışmanın amacı, savaş sonrası gergin siyasi ilişkilerin ve güvenlik endişelerinin olduğu dönemde Balkan ülkelerinin spor aracılığıyla yeni bir bölgesel iletişim ve işbirliği alanı yaratmaya yönelmesini, bu şampiyonanın ortaya çıkış süreci ile Balkan Oyunları’ndaki yerini ve basındaki etkilerini ortaya koymaktır. Yeni Türk Alfabesi ile yayın hayatına başlayan ilk spor mecmuası olan Türk Spor'un temel kaynak alındığı bu konu, arşiv belgeleri, dönemin ulusal basını ve konuya ilişkin müstakil akademik çalışmalar ışığında incelenmiştir. Araştırmanın bulguları Balkan Şampiyonası’nın yalnızca bir spor organizasyonu değil, aynı zamanda Balkan ülkeleri arası dostluk kurma ve milli kimliklerinin yeniden inşasının bir aracı olduğunu göstermektedir.

Keywords

Türkiye Cumhuriyeti , Türk Spor , Olimpiyat , Balkan , Güreş

AN EXAMPLE OF SPORTS DİPLOMACY İN THE BALKANS: THE FİRST BALKAN WRESTLİNG CHAMPİONSHİP (1932)

Abstract

As a symbol of national sports identity, Turkish wrestling has enabled Turkey to achieve success both nationally and internationally for many years. The first international sporting event in which Turkey participated in the field of wrestling was the 1924 Paris Olympic Games, attended by forty-four countries. The second was the 1928 Amsterdam Olympics with forty-six participants, and the third was the First Balkan Wrestling Championship, organized in 1932 in Istanbul with the participation of Turkey, Romania, Yugoslavia, and Greece. This study examines the First Balkan Wrestling Championship, held between November 3 and November 5, 1932, which is considered one of the examples of sports diplomacy in the Balkans and whose principles were determined by the Greek Sports Organization. The aim of this study is to reveal how Balkan countries sought to create a new area of regional communication and cooperation through sports during a period of tense political relations and security concerns after the war, as well as to highlight the process of the emergence of this championship, its place in the Balkan Games, and its impact in the press. This topic, based on Türk Spor, the first sports magazine to begin publication using the New Turkish Alphabet, has been examined in light of archival documents, the national press of the period, and independent academic studies on the subject. This study demonstrates that the championship transcended mere athletic competition, functioning as an instrument of diplomatic rapprochement and a medium for the reconstruction of national identities in the Balkans.

Keywords

Republic of Turkey , Türk Spor , Olympic , Balkan , Wrestling

References

• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi (BCA), Siyasi Partiler (490.1) Cumhuriyet Halk Partisi, 1095. 1.1. 6. Büro, 1-5. (Belge Tarihi: 22.05.1934).
• As, Efdal “İktidar-Spor Kurumları İlişkileri Bağlamında İki Dünya Savaşı Arasında Türkiye Cumhuriyeti’nin Katıldığı Olimpiyatlar (1924 Paris, 1928 Amsterdam, 1936 Berlin)”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 12/24, (2016 Güz): 156-204.
• As, Efdal, “İmparatorluktan Cumhuriyete Geçiş Sürecinde Bir Uluslararası Entegrasyon Örneği Olarak Modern Olimpiyatlara Katılım”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 59, (Güz 2016): 1-49.
• Atabeyoğlu, Cem “Tanzimat’tan Cumhuriyete Spor”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, C. VI, İstanbul: İletişim Yayınları, 1985: 1474- 1518.
• Atletizm Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1976.
• Bostancıoğlu, Hatice, “Yumuşak Güç Kapsamında Teorik Bir Analiz: Spor Diplomasisi Örneği”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 10/4, (2023): 604-617 .
• Clogg, Richard, A Concise History Of Greece, Cambridge: Cambridge University Press, 1992.
• Çınar, Semih, “İzmir’de Uluslararası Bir Turnuva: 5. Balkan Güreş Şampiyonası”, İzmir Spor Tarihi: İzmir Spor Tarihinden Sayfalar, Oyunlar, Spor Kulüpleri ve Sporcular, Ed. Günver Güneş- Bahri Okumuş, Ankara: Ütopya Yayınevi, 2019, 330-340.
• Güven, Özbay, Türklerde Spor Kültürü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 1999.
• Kahraman, Atıf, Cumhuriyete Kadar Türk Güreşi, C. 2, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1989.
• Kara, Nilgün Nurhan - Çolak, Filiz, “2. Dünya Savaşı Yıllarında İzmir'de Gençlik ve Spor Bayramı Kutlamaları”, İzmir Spor Tarihi, Ed. Günver Güneş- Bahri Okumuş, Ütopya Yayınları: 341, Ankara (2019): 300-313.
• Kelkitli, Fatma Aslı, “İki Savaş Arası Dönemde İtalya’ya Karşı Balkanlar’da Bir Dengeleme Politikası Denemesi: Balkan Antantı”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 72, no:2, (2017): 423-443.
• Kissoudi, Penelope, “Greek, Balkan Games and Balkan Politics In The Interwar Years (1929-1939)”, De Montfort University, United Kingdom 2006.
• Kissoudi, Penelope, “Sport, Politics, and International Relations in the Balkans: The Balkan Games from 1929 to 1932”, The International Journal of The History of Sport, 25/13, (2008): 1771-1813.
• Kuruloğlu, Fehim, “Türkiye’nin Spor Diplomasisi ve Balkan Oyunları”, Uluslararası Balkan Sempozyumu Tam Metin Bildiri Kitabı, Sistem Matbaacılık, İstanbul, (2022): 123-140.
• Küçük, Mustafa, “Osmanlı Dönemi’nde Güreş ve Güreşçiler Tekkesi”, Din ve Hayat, Ekim, (2012): 161-164.
• Levermore, Roger, “Sport’s Role in Constructing The ‘İnter-State’worldview”, Sport and International Relations: An Emerging Relationship (Sport in the Global Society), Ed. Roger Levermore and Adrian Budd, Routledge, New York, April 1, 2003: 16-47.
• Menekşe, İrem, “I. ve II. Balkan Konferanslarının Türk Basınına Yansıması”, Türklerin Balkanları, Ed. Şayan Ulusan- Nilgün Nurhan Kara, Ankara: Berikan Yayınevi, 2024.
• Menekşe, İrem ve Menekşe, Metin, “Osmanlı’dan Cumhurı̇yet’e Dı̇plomatı̇k İlı̇şkı̇lerde Spor Organizasyonlarının Rolü: Olı̇mpı̇yat Örneklerı̇ Üzerı̇nden Bı̇r İnceleme”, Balkan 11th International Conference On Social Sciences April 4 – 7 2024, Skopje, 2024: 208- 247.
• Menekşe, İrem, “Türkiye ile Balkan Ülkeleri Arasındaki Spor Diplomasisi: Balkan Oyunları (1929-1950)”, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Muğla 2025.
• Mutlu, Mustafa, “Beden Terbiyesi ve Spor Hayatında Selim Sırrı Tarcan (1874-1957)”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi (CTAD), 16/32 (Güz 2020): 583- 615.
• Mutlu, Mustafa, “Uluslararası İlişkilerin Gelişiminde Sporun Rolü: Türk-Yunan İlişkileri Örneği (1930-1931)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi/Journal Of Atatürk Yolu, 70 (2022), 339-354.
• Mutlu, Mustafa,” The Role of Sports in the Development of Turkish-Soviet Relations from Türkiye’s Perspective (1924-1936)”, History Studies, 17/3, (2025): 615-633.
• Namal, Yücel, “Türk-Macar Dostluğunun Er Meydanı: Güreş Müsabakaları (1914-1937)”, Eğitişim Dergisi, 21/83, Macaristan Özel Sayısı, (2024): 90-103.
• Morpa Spor Ansiklopedisi, C. 1 ve C. 3, İstanbul: Ofset Basım, 1997.
• Öz, Hasan ve Aka, Serkan, Tevabil, Olimpiyat Oyunlarında Türk Güreşi, Ed. Gökhan Bayraktar, Ankara: Akademisyen Kitapevi, 2021.
• Özcan, Abdülkadir, “Güreş”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. XIV, İstanbul: 1996: 317-320.
• Özdilek, Çetin – Şentürk, Aydın- Döşyılmaz, Enver, “Modern Olimpiyat Oyunlarının Tarihi Gelişimi ve Olimpiyatların Gezici Olma İlkesinin Günümüze Kadar Düzenlenen Oyunlar Açısından Değerlendirilmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2003): 1-15.
• Özgiray, Ahmet, “Türk-İtalyan Siyasi İlişkileri (1921-1930)”, Tarih İncelemeleri Dergisi 5/1 (Haziran 1990): 125-134.
• Öztaş, Sezai- Kınalı, Gürhan, “Atatürk Dönemi Balkan Politikası Bağlamında Türkiye-Yunanistan Ek Antlaşması”, Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, 10/ 2 (2021): 557 – 599.
• Savaş, İsa, Spor Sözlüğü Terimler ve Açıklamaları, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1989.
• Savaş, İsa, Spor Genel Kültürü, İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 1997.
• Seçilmiş, Korhan, Antik Zamandan Günümüze Olimpiyat Oyunları, İstanbul: İlpress Basım&Yayın, 2004.
• Sevük, İsmail Habib, Türk Güreşi Garp Alemindeki Kasırga, Hazırlayan: Oğuzhan Murat Öztürk, İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1948.
• Şinoforoğlu, Tolga, "Türkiye’nin Erken Dönem Olimpik Serüveni ve Ay-Yıldız’ın Olimpiyat Oyunları’nda İlk Resmi Temsili (1896-1921)", Spormetre The Journal Of Physical Education And Sport Sciences, 18/Özel Sayı, (2020): 21-55.
• Şahin, Murat, Türk Spor Kültüründe Aba Güreşleri, Ankara: Gaziantep Kulübü Spor Eğitim Yayınları, 2003.
• Tekin, Oğuz, “Eskiçağ ’da Olimpiyatlar Eski Yunan’da Spor ve Atletizm Oyunları”, Toplumsal Tarih, 128, (Ağustos 2004): 6-20.
• TMOK Tarihi, Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi’nin 90 Yılı, Hazırlayan: İstanbul Mülkiyeliler Vakfı Sosyal Araştırmalar Merkezi (İMV-SAM), Ekim 1997.
• Türkiye Cumhuriyeti Tarihi II, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2022.
• Türkmen, İsmet, “Akdeniz’e Yönelik İtalyan Tehdidi ve Türkiye’nin Diplomatik Çözüm Arayışları (1935-1936)”, History Studies, 15/Cumhuriyetin 100. Yılı Özel Sayısı, (Ekim 2023): 279-291.
• Uyanıker, Nursel, “Cumhuriyet Döneminde Sporun Kültürel Kimlik İnşasındaki Rolü: Muhit Dergisi (1928-1933)”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 17/ 46 (2024): 465-485.
• Yağmurlu, Aslı, "Kamu Diplomasisi Bakışından Spor Diplomasisi", Gaziantep University Journal of Social Sciences (GAUN JSS), 18(4), (2019): 1367-1380.
• Yiğit, Ahmet, “III. Ahmet Dönemi Huzur Güreşleri ve Güreşler İçin Yapılan Ceyb-i Hümayun Harcamaları”, History Studies, 6/5, (Eylül 2014): 269-311.
• Yücel, Ömer Faruk ve Saygın, Arda Umut, “Cumhuriyet Devri Beden Terbiyesi ve Spor Politikaları Çerçevesinde Maç Dergisi Üzerine Bir İnceleme”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (e-gifder), 11 (1), (2023): 437-473.
• Zirek, Oğuzhan, “Cumhuriyet Dönemi (1923-1950) Spor Diplomasisi”, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Elâzığ, 2023.