Trakya Bölgesinde Tarımı Yapılan Kültür Bitkilerinin Sulama Programları n ı n Oluşturulmasında Açık Su Yüzeyi Buharlaşmasından Yararlanma Olanakları

Year 2001, Volume: 07 Issue: 01, 97 - 104, 01.01.2001

A. Halim Orta Yeşim Erdem Tolga Erdem Mehmet Şener

https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000000363

Abstract

Bu çal ışmada, Trakya Bölgesinde tar ı m alanları n ı n yaklaşı k % 88' ini kapsayan bu ğday, ayçiçeğ i, karpuz, soğan ve elma bitkileri üzerinde yürütülen sulama çal ışmaları nda elde edilen gerçek bitki su tüketimlerine ili şkin veriler dikkate al ı narak, sulama zaman ı planlamas ı nda aç ı k su yüzeyi buharlaşmas ı değerlerinin kullan ı m olanaklar ı araştı r ı lm ışt ı r. Yörede yap ı lan araşt ı rmalar sonucunda elde edilen veriler derlenerek, söz konusu bitkiler için bitki su tüketimi ET ile aç ı k su yüzeyi buharla şması Eo aras ı ndaki ilişkiyi gösteren grafı kler haz ı rlanm ış, eşitlikleri ve belirtme katsay ı lar ı belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre, aç ı k su yüzeyi buharla ş mas ı ndan yararlanarak mevsimlik bitki su tüketiminin tahmininde kullan ı lan ET/Eo oranlar ı elma yüzey ve damla yöntemi ile , so ğan, ayçiçeği, karpuz ve buğday bitkileri için s ı ras ı yla 1.56, 0.63, 0.84, 1.37, 0.84 ve 1.75 olarak elde edilmi ştir. Bunun yan ı nda, uygulanacak sulama suyu miktar ı n ı n belirlenmesinde kullan ı lmak üzere ayl ı k oranlar elde edilmiştir. Ayr ı ca büyüme mevsiminin farkl ı dönemlerinde kullan ı labilecek ET/Eo = k p. oranlar ı gösteren eğriler haz ı rlanm ışt ı r.

Keywords

Buğday, ayçiçeğ i, karpuz, soğan, elma, sulama zaman ı planlamas ı , bitki su tüketimi, buharla şma değ erleri

Relations Between Evaporation and Evapotranspiration of Some Crops in Thrace Conditions

Abstract

In this research, the possibilities of using the free water surface evaporation data were investigated to determine irrigation scheduling of apple trees, onion, sunflower, watermelon and wheat in Thrace conditions. To do this, the free water surface evaporation Eo values were compared with the measured evapotranspiration ET . As a result, the ratio of ET/Eo could be used for estimation evapotranspiration and the correction factors for apple trees under the surface and drip irrigation , onion, sunflower, watermelon and wheat were found as to be 1.56, 0.63, 0.84, 1.37, 0.84 and 1.75 respectively. Moreover, the monthly ratios of ET/Eo have been determined to estimate amount of irrigation water needed. In addition, evaporation coefficient k pc curves were prepared to use for different growing periods.

Keywords

Wheat, sunflower, watermelon, onion, apple trees, irrigation scheduling, evapotranspiration, evaporation

References

• Anonim, 1974. Meteoroloji Bülteni. T.C. Devlet Meteoroloji İşleri Yay ı nlar ı , Ankara.
• Bayrak, F. 1992. Bafra ve Çarşamba Ovalar ı nda Aç ı k Su Yüzeyi Buharlaşması na (Class A Pan) Göre Şekerpancar ı n ı n Sulama Suyu Miktarı ve Su Tüketimi. Samsun Araşt ı rma Enstitüsü Müdürlü ğü Yay ı nları . No : 75, Tarsus. 84 s.
• Burman, R. D., P. R. Nixon, J. L. Wright and W. O. Pruitt, 1983. Water Requirements Design and Operation of Farm Irrigation Systems. ASCE, St. Joseph, Michigan. 829 p.
• Doorenbos, J. and W. O. Pruitt, 1977. Guidelines for Predicting Crop Water Requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper, V : 24, Rome, Italy. 156 p.
• Doorenbos, J. and A. H. Kassam, 1979. Yield Response to Water. FAO Irrigation and Drainage Paper No: 33, Rome, Italy. 193 p.
• Düzgüneş , O., T. Kesici, O. Kavuncu ve F. Gürbüz, 1987. Araşt ı rma ve Deneme Metodlar ı (Istatistik Metodlar ı Il). Ankara Üniversitesi Zir. Fak. Yay ı nları , No : 1021, Ankara. 214 s.
• Evett, S. R., T. A. Howell, J. L., Steiner and J. L. Cresap, 1993. Management of Irrigation and Drainage Systems. Sponsored by the Irr. Drai.Div./ASCE, Part City, Utah.
• Eylen, M., M. R. Erta ş, A. Tok ve R. Kanber, 1993. Alanya Yöresi Teras Alanlarda Yeti ştirrilen Muzun Aç ı k Su Yüzeyi Buharlaşmas ı ndan Yararlan ı larak Sulanmas ı . Tarsus Araştı rma Enst. Müd. Yay ı nları . No : 182, Tarsus. 76 s.
• Jensen, M. E. 1974. Consumptive Use of Water and Irrigation Water Requirements, ASCE, New York, USA. 215 p.
• Kanber, R. 1984. Çukurova Ko şulları nda Aç ı k Su Yüzeyi Buharlaşmas ı ndan (Class A Pan) Yararlanarak Birinci ve İ kinci Ürün Yerf ı stığı n ı n Sulanmas ı . Tarsus Bölge Topraksu Araşt ı rma Enstitüsü Müdürlü ğ ü Yay ı nları . No: 114, Tarsus. 93 s.
• Kanber, R. ve P. Steduto, 1999. Bitki Su Tüketiminin Belirlenmesinde Kullan ı lan yöntem Bilimi : Inceleme ve Değerlendirmeler. Ulusal Çal ışma Toplant ı sı , Adana. s. 169- 183.
• Orta, A. H. ve M. Şener, 1999. Tekirda ğ koş ullar ı nda soğan ı n su tüketimi. VII. Kültürteknik Kongresi Bildirileri, Kapadokya. s. 154-161.
• Sevim, Z. 1988. Erzurum Pasinler Ko şulları nda Şekerpancarı Sulama Suyu Miktar ı n ı n Aç ı k Su Yüzeyi Buharlaş mas ı ndan Yararlan ı larak Saptanmas ı . Erzurum Araşt ı rma Enstitüsü Yay ı nlar ı . No : 21, Erzurum. 141 s.
• Sipahi, N. 1993. Gap Bölgesi Harran Ovas ı Koşullar ı nda Aç ı k Su Yüzeyi Buharlaş mas ı ndan Yararlanarak Yerf ı stığı n ı n Sulanmas ı . Şanl ı urfa Araşt ı rma Enstitüsü Yay ı nları . No : 76, Erzurum. 47 s.
• Yı ld ı rı m, O. ve K. Madanoğlu, 1985. A Sı n ı fı Buharlaşma Kaplar ı n ı n Bitki Su Tüketiminde Kullan ı lmas ı . Köy Hizm. Genel Müd. Araşt ı rma Ana Projesi. No : 433, Ankara. 24 s.
• Yurtsever, N. 1984. Deneysel Istatistik Metotlar ı . Köy. Hizm. Genel. Müd. Yay ı nları No : 121, 64 s, Ankara