FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENLERİNİN SOSYO-BİLİMSEL KONULAR HAKKINDAKİ TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 226 - 242, 31.12.2020

Belkiz Caymaz

https://doi.org/10.35346/aod.799839

Öz

Bu araştırmanın amacı, fen bilimleri öğretmenlerinin sosyo-bilimsel konulara yönelik genel tutumlarını ve bunun cinsiyete, yaşa, mesleki kıdeme ve okulun bulunduğu yere göre farklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmektir. Araştırmanın çalışma grubunu, Kastamonu’da görev yapan ve çalışmaya gönüllü olarak katılan 124 fen bilimleri öğretmeni oluşturmaktadır. Tarama yönteminin kullanıldığı bu araştırmada, veriler “Sosyobilimsel Konulara Yönelik Tutum Ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, bağımsız t-testi ve ANOVA kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, fen bilimleri öğretmenlerinin sosyo-bilimsel konulara yönelik genel tutumlarının ve alt boyutlarına yönelik tutumlarının olumlu ve yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Yaş ve mesleki kıdem açısından, fen bilimleri öğretmenlerinin sosyo-bilimsel konulara yönelik genel tutumlarının ve alt boyutlarına yönelik tutumlarının anlamlı farklılık gösterdiği, cinsiyet değişkeni açısından ise sadece kaygı alt boyutuna yönelik tutumlarının anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Okulun bulunduğu yer değişkeni açısından ise, öğretmenlerin sosyo-bilimsel konulara yönelik genel tutumlarında, yarar ve önem alt boyutu ile hoşlanma alt boyutuna yönelik tutumlarında anlamlı farklılık olduğu, kaygı alt boyutuna yönelik tutumlarında ise anlamlı farklılık olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

sosyobilimsel konular, fen bilimleri öğretmeni, tutum

INVESTIGATING SCIENCE TEACHERS' ATTITUDES ABOUT SOCIO-SCIENTIFIC ISSUES

Öz

The aim of this study is to determine the general attitudes of science teachers towards socio-scientific issues (SSI) and whether this differs according to gender, age, professional seniority and location of the school. The study group of the research consists of 124 science teachers who work in Kastamonu and participate in the study voluntarily. In this study, in which the scanning method was used, the data were collected through the "Attitude Scale Towards Socio-scientific Issues". Frequency, percentage, arithmetic mean, independent t-test and ANOVA were used to analyze the data. As a result of the research, it was determined that science teachers' general attitudes towards SSIs and their attitudes towards sub-dimensions are positive and high. While science teachers' general attitudes towards SSIs and their attitudes towards sub-dimensions differ significantly according to age and professional seniority variables, their attitudes showed a significant difference only in anxiety sub-dimension according to gender variable. In addition, it has been observed that there is a significant difference in the general attitudes of teachers towards SSIs, the attitudes towards the benefit and importance sub-dimension and the liking sub-dimension according to the location of the school. There is no significant difference in their attitudes towards the anxiety sub-dimension according to the location of the school.

Anahtar Kelimeler

Attitude,, science teacher,, socio-scientific issues,

Kaynakça

• Atalay, N. ve Çaycı, B. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyobilimsel konular hakkındaki görüşlerinin ve tutumlarının farklı değişkenlere göre incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 2(2), 35-45.
• Aydın, S. ve Çakıroğlu, J. (2010). Teachers' views related to the new science and technology curriculum: Ankara case. Elementary Education Online, 9(1), 301-315.
• Aydın, E. ve Kılıç-Mocan, D. (2019). Türkiye’de dünden bugüne sosyobilimsel konular: Bir döküman analizi. Anadolu Öğretmen Dergisi, 3(2), 184-197.
• Ayvacı, H. Ş., Bülbül, S. ve Türker, K. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konular hakkındaki tutumlarının sınıf düzeyine göre incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(2), 17-30.
• Bosser, U., Lundin, M., Lindahl, M. ve Linder, C. (2015). Challenges faced by teachers implementing socio-scientific issues as core elements in their classroom practices. European Journal of Science and Mathematics Education, 3(2), 159‐176.
• Bryce, T. ve Gray, D. (2004). Tough acts to follow: the challenges to science teachers presented by biotechnological progress. International Journal of Science Education, 26(6), 717-733.
• Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Caymaz, B. ve Aydın, A. (2020). Öğretmenlerin organ bağışına yönelik görüşleri ve tutumları: Kastamonu ili örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 93-108.
• Cebesoy, Ü. B. ve Dönmez-Şahin, M. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37, 100-117.
• Dawson, V. (2015). Western Australian high school students’ under-standings about the socioscientific issue of climate change. International Journal of Science Education, 37(7), 1024-1043.
• Day, S. P. ve Bryce, T. G. (2011). Does the discussion of socio‐scientific issues require a paradigm shift in science teachers' thinking? International Journal of Science Education, 33(12), 1675-1702.
• Demir, O. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin sosyo-bilimsel konular ve bu konuların öğretimine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trabzon Üniversitesi, Trabzon.
• Driver, R., Newton, P. ve Osborne, J. (2000). Establishing the norms of scientific argumentation in classrooms. Science Education, 84(3), 287-312.
• Erkol, M. ve Gül, Ş. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutumları. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 9-21.
• Evagorou, M., Albe, V., Angelides, P., Couso, D., Chirlesan, G., Evans, R. H., ... ve Nielsen, J. A. (2014). Preparing pre-service science teachers to teach socio-scientific (SSI) argumentation. Science Teacher Education, 69(39-48).
• Grace, M. (2006). Teaching citizenship through science: Socio-scientific issues as an important component of citizenship. Prospero, 12(3), 42-53.
• Gürbüzkol, R. ve Bakırcı, H. (2020). Fen bilimleri öğretmenlerinin sosyobilimsel konular hakkındaki tutum ve görüşlerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 870-893.
• Han-Tosunoğlu, Ç., H. T. ve İrez, S. (2017). Biyoloji öğretmenlerinin sosyobilimsel konularla ile ilgili anlayışları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 833-860.
• Kara, Y. (2015). Kitap tanıtımı: Sosyobilimsel konular ve öğretimi. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 242-244.
• Karaman, P. ve Karaman, A. (2016). Fen bilimleri öğretmenlerinin yenilenen fen bilimleri öğretim programına yönelik görüşleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 243-269.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi (13. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kolsto, S. D. (2006). Patterns in students’ argumentation confronted with a risk-focused socio-scientific issue. International Journal of Science Education, 28(14), 1689- 1716.
• Lee, H., Abd‐El‐Khalick, F. ve Choi, K. (2006). Korean science teachers’ perceptions of the introduction of socio‐scientific issues into the science curriculum. Canadian Journal of Math, Science & Technology Education, 6(2), 97-117.
• McMillan, J. H. ve Schumacher, S. (2006). Research in education: Evidence-based inquiry (Sixth Edition). USA: Pearson Education.
• MEB (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı (4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar), Ankara.
• MEB (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara.
• MEB (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar), Ankara.
• Özcan, C. ve Kaptan, F. (2020). 2008-2017 yılları arasında sosyobilimsel konulara ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 16-36.
• Sadler, T. D. ve Zeidler, D. L. (2005). Patterns of informal reasoning in the context of socioscientific decision making. Journal of Research in Science Teaching, 42(1), 112-138.
• Sadler, T. D., Amirshokoohi, A., Kazempour, M. ve Allspaw, K. M. (2006). Socioscience and ethics in science classrooms: Teacher perspectives and strategies. Journal of Research in Science Teaching, 43(4), 353-376.
• Sadler, T. D. ve Fowler, S. R. (2006). A threshold model of content knowledge transfer for socioscientific argumentation. Science Education, 90(6), 986-1004.
• Sadler, T. D., Romine, W. L. ve Topçu, M. S. (2016). Learning science content through socio-scientific issues-based instruction: A multi-level assessment study. International Journal of Science Education, 38(10), 1622-1635.
• Sürmeli, H., Duru, N. ve Duru, R. (2017). Nükleer enerji ve nükleer santraller konusuna yönelik öğretmen tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11(1), 293-319.
• Tekin, N. ve Aslan, O. (2019). Öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler bakımından incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 133-141.
• Tezel, Ö. ve Günister, B. (2018). Sosyobilimsel konu temelli fen öğretimi üzerine Türkiye’de yapılan çalışmalardan bir derleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 3(1), 42-60.
• Topçu, M. S. (2010). Development of attitudes towards socio-scientific issues scale for undergraduate students. Evaluation and Research in Education, 23(1), 51-67.
• Türksever, F., Karışan-Korucu, D. ve Yenilmez-Türkoğlu, A. (2020). Öğretmen adaylarının sosyobilimsel konular hakkındaki görüş ve tutumları ile dünya vatandaşlığına dair değer yargılarının incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 7(2), 339-354.
• Witz, K. G. ve Lee, H. (2009). Science as an ideal: Teachers’ orientations to science and science education reform. Journal of Curriculum Studies, 41(3), 409-431.
• Yüksek Öğretim Kurumu [YÖK] (2018). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları. 10.07.2020 tarihinde ulaşılmıştır https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari
• Zeidler, D. L., Sadler, T. D., Simmons, M. L. ve Howes, E. V. (2005). Beyond STS: A research‐based framework for socioscientific issues education. Science Education, 89(3), 357‐377.
• Zeidler, D. L., Sadler, T. D., Applebaum, S. ve Callahan, B. E. (2009). Advancing reflective judgment through socioscientific issues. Journal of Research in Science Teaching, 46(1), 74-101.