ANTİK ROMA MEZAR YAZITLARINDA MEMORIA KAVRAMI

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 1, 1 - 16, 30.06.2024

Serpil Aytüre

https://doi.org/10.46931/aran.1385890

Öz

Roma kültürel kimliğinin önemli bir parçası olan memoria (bellek), yazıtlar ve görsel temsiller aracılığıyla anıların korunmasına, toplumsal kimliklerin ve ilişkilerin aktarılmasına hizmet etmiştir. Belleği nesiller boyu aktarabilen sembollerden olan mezar anıtları, mezar yazıtları ve işaretleri, ölen bireylerin geçmiş yaşamlarını, kimliklerini, toplumsal bağlarını ve statülerini yansıtan ve günümüze taşıyan bir bilgi kaynağı olarak halka açık anıtlar arasında yer almıştır. Çalışma, Roma İmparatorluk Çağı edebi ve epigrafik kanıtlarından yola çıkarak Roma dünyasında mezar anıtlarının ve yazıtlarının insan belleği ve algısı üzerindeki etkilerine ve anının korunmasında oynadığı role odaklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mezar Yazıtı, Bellek, Roma, Kimlik

Kaynakça

• Akçay, Tuna. Yunan ve Roma’da Ölü Kültü. Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları, 2017.
• Akçay, Tuna. Terminoloji Sözlüğü. Antik Çağ’da Ölüm. Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları, 2020.
• Assmann, Jan ve Czaplicka, John. “Collective Memory and Cultural Identity”, New German Critique 65, Cultural History/Cultural Studies (1995): 125-133.
• Assmann, Jan. “Communicative and Cultural Memory”, Cultural Memory Studies. An International and Interdisciplinary Handbook, Berlin, New York (2008): 109-118.
• Aytüre, Serpil. “Antik Roma Siyasi Kültüründe Damnatio Memoriae”, Archivum Anatolicum 16/1 (2022): 19-34.
• Baz, Ferit. “Augustus Dönemi’ne Ait Aelia Sentia Yasası’nın İçeriği ve Hangi Amaçlar Doğrultusunda Çıkartıldığına İlişkin Düşünceler”, Uymaz, E. (ed.), Prof. Dr. Erdoğan Merçil’e Armağan. 75. Doğum Yılı 50. Akademik Yılı, (2013): 451-460.
• Bodel, John. “Death and Social Death in Ancient Rome”, Bodel, J. ve Scheidel, W. (ed.), On Human Bondage: After Slavery and Social Death, First Edition. John, 2017.
• Bodel, John. “Religious Personnel: Rome” and “Death, Afterlife and Other Last Things: Rome”, Johnston, Sarah Iles (ed.), Religions of the Ancient World. Harward University Press. Cambridge, Massachusetts, and London, England, 2004.
• Carroll, Maureen. “Vox tua nempe mea est. Dialogues with the dead in Roman funerary commemoration”, Accordia Research Papers (2008): 37-80.
• Carroll, P. Maureen. “Memoria and Damnatio Memoriae. Preserving and erasing identities in Roman funerary commemoration”. Carroll, P. M. ve Rempel, J. (ed.), Living through the Dead: Burial and commemoration in the Classical world. Studies in Funerary Archaeology 5, Oxford: Oxbow (2011): 65-90.
• Carroll, P. Maureen. “The mourning was very good”. Liberation and liberality in Roman funerary commemoration. Hope, V. M. ve Huskinson, J. (ed.), Memory and Mourning: Studies on Roman Death, Oxbow Books Limited, (2011): 125-148.
• Erasmo, Mario. “Among the dead in ancient Rome”, Mortality 6/1 (2001): 31-43.
• Ergin, Gürkan. “Roma Toplumunda Kölelik Eleştirisi ve Kölelere Empati”, Cedrus 2 (2014): 355-376.
• Farrell, Joseph. “The Phenomenology of Memory in Roman Culture”, The Classical Journal 92/4 (1997): 373-383.
• Finnigan, Sheena. Working Moms: Motherhood, Occupation, and Status in Roman Italy, ca. 100 BCE-150 CE, PhD, University of Wisconsin – Madison (2022).
• Galinsky, Karl. “Introduction”, Galinsky, K. (ed.), Memory in Ancient Rome and Early Christianity, Oxford: Oxford University Press (2016): 1-39.
• Grubbs, Judith Evans. “Stigmata Aeterna: A Husband’s Curse”, Damon, C., Myers, K. S. ve Miller, J. (ed.). Vertis in usum. Studies in honour of Edward Courtney, Munchen (2002): 230-242.
• Heathcote, Nigel James. Damnatio Memoriae and Exemplarity in Imperial Rome: From the Julio-Claudians to the Severans. The University of Warwick Department of Classics and Ancient History, In Fulfilment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy in Classics and Ancient History Volume 1 of 2, 2020.
• Hope, Valerie M. Death in Ancient Rome. Routledge, 2007.
• Hope, Valerie M. “Living without the Dead: Finding Solace in Ancient Rome”, Tappenden, F. S. ve Hughes, C. D. (ed.), Coming Back to Life: The Permeability of Past and Present, Mortality and Immortality, Death and Life in the Ancient Mediterranean, (McGill University Library, 2017): 39-70.
• Lewis, Naphtali ve Reinhold, Meyer. Roman Civilization, Sourcebook II: The Empire. Harper Torchbooks, New York, 1966.
• Mueller, Ilse. “Single Women in the Roman Funerary Inscriptions”, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 175 (2010): 295-303.
• Rantala, Jussi. Social Worlds of Late Antiquity and the Early Middle Ages. Gender, Memory, and Identity in the Roman World. Amsterdam University Press, 2019.
• Smith, William. A Dictionary of Greek and Roman Antiquities. London, 1875. Tamer, Diler. Augustus Çağında Cincel Suçlar ve Lex Iulia De Adulteriis Coercendis. İstanbul: Homer Kitabevi, 2007.
• Tek, Ahmet Tolga. “Antik Literatür ve Yazıtlardan Örneklerle Roma Dünyasında Ölüm”, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Anadolu Sanat Dergisi 12 (2002): 121-148.
• AE L'Année épigraphique
• CIL Corpus Inscriptorum Latinarum, I-XXVI, Londra, Roma, New York, Berlin, 1857-1950.
• Dig. Digesta. T. Mommsen (ed.), Berlin, 1892.
• Petron. Sat. (Petronius, Satyricon) = Petronius, Satyricon. Çev. F. Gül Özaktürk, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 2003.