İmam Şâfiî'nin Sahâbe Kavline Bakışı

Year 2014, Volume: 1 Issue: 1, 183 - 208, 01.03.2014

Taha Nas

Abstract

İmam Şâfiî, hukukun kaynaklarını genelde kitap, sünnet, icmâ, sahâbe kavli ve kıyas olarak sıralamış ve bu sıralamanın takip edilerek hükmün çıkarılması gerektiğini ifade etmiştir. Şâfiî, kadim mezhebinde olduğu gibi, yeni mezhebinde de sahâbe kavlini delil olarak almıştır. Sonraki usulcüler tarafından ele alınan sahâbe kavli türleri, Şâfiî’nin değerlendirmelerinde mevcuttur. Sahâbenin ihtilafını göz ardı etmemiş, bir konudaki farklı görüşler arasından bazı kriterlere göre tercih yöntemini uygulamıştır. O, Sahâbe icmâı ile meşhur olan ve muhalifi de bulunmayan sahâbe kavlini, kıyastan önce gelen bir delil olarak görmüştür. Ona göre sahâbe kavli, kıyasın girdiği alanlarda olduğu gibi, girmediği alanlarda da delildir

Keywords

Şâfiî, sahâbe, sahâbe kavli, kaynak değeri

References

• Alâî, Halil b. Heykeldi Salahuddin (ö.761/1360), “İcmalu’l-isâbe fi akvâli’s- sahâbe”, thk. Muhammed Süleyman el-Eşker, Kuveyt, Merkezu’l- Mahtutât ve’t-Turâs, 1987.
• Apaydın, Yunus, “Sahâbî Sözünün Hukuki Değeri”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 4, Kayseri, 1994.
• Beyzavî, Abdullah b. Ömer (ö.685/1286), “el-İbhâc fi şerhi’l-minhâc”, Beyrut, Daru’l-kutubi’l-ilmiyye, 1995.
• Buğa, Mustafa Dia, “Eseru’l-edilleti’l-muhtelefi fihâ fi’l-fıkhı’l-İslamî”, Dimeşk, Daru’l-İmami’l-Buhari.
• Cüveynî, İmamu’l-Haremeyn Ebu’l-Me’âlî Abdulmelik b. Abdullah b. Yusuf (ö.487/1094), “el-Burhân fi usûli’l-fıkh”, thk. Abdulazim Mahmud ed- dîb, Daru’l-Vefâ, 1997.
• _____,“Kitabu’t-talhîs fi usûli’l-fıkıh”, 3 cilt, Beyrut, Daru Başairi’l-İslamiyye, 1996.
• Gazzâlî, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed (ö.505/1111), “el-Mustasfâ min
• İlmi’l-usûl”, Beyrut, Daru’l-Erkam, 1994.
• Hatib Bağdadî, Ebu Bekir Ahmed b. Ali b. Sabit (ö.463/1071), “el-Fakîh ve’l- mutefakkih”, thk. Adil b. Yusuf el-Ğarâzi, Riyad, Daru İbni’l-Cevzi, 1996.
• İbn Kayyım, Şamsuddin Ebu Abdillah Muhammed b. Ebi Bekr (ö.751/1350), “İ’lâmü’l-muvekkı’în an Rabbi’l-‘alemîn”, Beyrut, Daru’l-cîl, t.y.
• İsnevî, Cemaluddin Abdurrahim b. Hasan (ö.772/1370), “Nihâyetu’s-sûl fi şerhi minhâci’l-usûl”, y.y., Âlemu’l-Kutub, t.y.
• Mâverdî, Ali b. Muhammed b. Habib(ö.450/1058), “el-Havi’l-kebîr”, Beyrut, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1996.
• Nemle, Abdülkerim b. Ali b. Muhammed, “İthâfu zevi’l-ebsâr bi şerhi ravdati’n-nâzır”, Riyad, Daru’l-‘âsime, 1996.
• Nevevî, Ebu Zekeriyya Muhyiddin b. Şeref (ö.677/1278), “Kitabu’l-mecmu”, thk. Muhammed Necib Mutiî, Cidde, Mektebetu’l-İrşâd, t.y.
• Râzî, Fahruddin Ebu Abdillah Muhammed b. Ömer b. Huseyn (ö. 606/1210), “El-Mahsûl fi ilmi usûli’l-fıkh”, 6 cilt, Beyrut, Muessesetu’r- Risâle, 1992.
• Sem’ânî, Ebu’l-Muzaffer Mansur b. Muhammed (ö.489/1096), “Kavâti’u’l- edille fi’l-usûl”, Beyrut, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1997.
• Serahsî, Ebu Bekir Muhammed b. Ahmed b. Ebi Sehl (ö.490/1097), “Usûlu’s- Serahsî”, İstanbul, Daru Kahraman, 1984.
• Şâfiî, Ebu Abdillah Muhammd b. İdris (ö.204/819), “el-Ümm”, 9 cilt, Beyrut, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1993.
• _____,“er-Risâle”, Beyrut, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, t.y.
• _____,“İhtilafu’l-Hadîs”, thk. Muhammed Ahmed Abdülaziz, Beyrut, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1986.
• Şîrâzî, Ebu İshak İbrahim b. Ali b. Yusuf el-Feyruzabadi (476/1083), “Şerhu’l-lüme’”, thk. Abülmecid Türki, Beyrut, Daru’l-ğarbi’l-İslamî, 1988.
• Zerkeşî, Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır b. Abdillah (ö. 794), el-Bahru’l
• muhît fî usûli’l-fıkh, neşr. Abdülkadir Abdullah el-Ânî, Kuveyt,
• Vezaretü’l-Evkâf ve’ş Şuûni’l- İslâmiyye, 1992.