MALİ YAPISINA ETKİSİ BAKIMINDAN TÜRK VE HOLLANDA HUKUKUNDA KOOPERATİFİN HUKUKİ NİTELİĞİ

Year 2024, Volume: 6 Issue: 2 Prof. Dr. Mustafa Avcı'ya Armağan, 883 - 913, 03.01.2025

Hayri Bozgeyik , Sümeyye Erkalan Coşkunsu , Livanur Çebi Dikdoğmuş

https://doi.org/10.47136/asbuhfd.1512679

Abstract

Kooperatiflerin sosyal ve ekonomik faydaları olan ortaklık yapılarıdır. Tarihi gelişimi incelendiğinde kooperatiflerin günümüzdeki gibi bir organizasyon yapısı olarak ortaya çıkışının 19. yüzyılın ortalarını bulduğu görülecektir. Bu nedenle çalışmada, öncelikle kooperatifçiliğin kısa tarihi gelişimi incelenmiştir. Çalışmanın odağını Türk ve Hollanda hukuku bakımından kooperatifin hukuki niteliği ve sermayesi ile ilgili hususların nasıl düzenlendiği oluşturmaktadır. Bu bakımdan kanun koyucuların yaptığı kooperatif tanımları önem arz etmektedir. Çünkü bu tanım, kooperatifin kişi ve sermaye unsurunu ve kooperatif tarafından yapılan hukuki işlemlerin tabi olacağı hükümleri belirlemektedir. Türk hukukunda kanun koyucunun kooperatifi şahıs veya sermaye şirketi ayırımına dahil etmemesi bilinçli ve gerekli bir tercihtir. Bu durum ayrıca ülke ekonomilerinin sürdürülebilirliği bakımından da önemlidir. Hollanda hukukunda ise kooperatifler derneğin bir alt türü olarak düzenlenmiş olup, Hollanda Medeni Kanunu ve derneklere ilişkin genel hükümlere tabidir.

Keywords

Kooperatif, Hukuki Nitelik, Sermaye, Türk Hukuku, Hollanda Hukuku

Legal Nature of the Cooperatives in Terms of Turkish and Dutch Law in Terms of its Effect on Financial Structure

Abstract

Co-operatives are partnership structures with social and economic benefits. When the historical development of co-operatives is examined, it is seen that the emergence of co-operatives as an organisational structure as we know them today dates back to the mid-19th century. Therefore, this study first examines the brief historical development of co-operatives. The focus of the study is on how Turkish and Dutch law regulates the legal nature and capital of co-operatives. In this context, the definitions of cooperatives established by legislators are of significant importance. These definitions determine the nature of the cooperative and the provisions governing the legal transactions carried out by the cooperative. In Turkish law, there is a conscious and necessary preference on the part of the legislator not to include the cooperative in the distinction between a sole proprietorship and a capital company. This is also of great importance for the sustainability of national economies. In Dutch law, cooperatives are classified as a sub-type of association and are subject to the Dutch BW and general provisions regarding associations.

Keywords

Cooperative, Legal Nature, Capital, Turkish Law, Dutch Law

References

• Ayanoğlu, Gülsüm Gözde. “Kooperatiflerde Toplumsal Sorumluluk İlkesi ve Yenilebilir Enerji Kooperatifleri.” Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, no. 2 (2014): 181-194.
• Çevik, Orhan Nuri. Kooperatifler Hukuku Uygulaması ve İlgili Mevzuat. Ankara: Yetkin Yayınları, 1985.
• Dunn, J.R. “Basic Cooperative Principles and Their Relationship to Selected Practices.” Journal of Agricultural Cooperation 3 (1988): 83-93.
• Dijk, P.L., ve T.J. Van der Ploeg. Van Vereniging en stichting, coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij [On Association and Foundation, Cooperative and Mutual Company]. Deventer: Kluwer, 2007.
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü. “Dünyada Başarılı Kooperatifçilik Uygulamaları.” Erişim tarihi Aralık 24, 2024,. http://esnaf.ticaret.gov.tr/data/5ca5eb7bddee7df740e1817f/Dünyada%20Başarılı%20Kooperatifçilik%20Uygulamaları.pdf.
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü. Gelişmiş Ülkelerde Kooperatifçilik Uygulamaları. Erişim tarihi Aralık 24, 2024. https://ticaret.gov.tr/data/5d4c10d213b876180c773ff8/GUKU-SON.pdf.
• Gürbüz, Diğdem Göç. “Kooperatiflerde Ortakların Sorumluluğu.” Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi 18, no. 1 (2010): 463-477.
• International Cooperative Alliance. “Cooperative Identity, Values and Principles.” Erişim tarihi, Nisan 19, 2024. https://ica.coop/en/cooperatives/cooperative-identity.
• Kaar, R.H., ve I. Zaal. Studies on the Implementation of Labour Law Directives in the Enlarged European Union, Directive 2003/72/EC Supplementing the Statute for a European Cooperative Society with Rregard to the Involvement of Employees. Nederland National Implementation Report.
• Kayar, İsmail. “Yargıtay Kararları Çerçevesinde Kooperatiflerde Sermaye, Aidat, Ek Ödeme ve Şahsi Sorumluluk Kavramları.” İç. Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Bildiriler ve Tartışmalar, 147-174. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 2017.
• Kırca, İsmail. “Kooperatifin Tacir Niteliği Hakkında Yargıtay’ın Tutumu: Kanuna Aykırı Yorum mu Yoksa Örtülü Boşluk Doldurma Gayreti mi?” Batider 33, no. 2 (2017): 3-25.
• Kırca, İsmail, Feyzan Hayal Şehirali Çelik ve Çağlar Manavgat. Anonim Şirketler Hukuku, Cilt I. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 2013.
• Küçükkaplan, İlhan. “Kooperatif Bankacılığı ve Dünya Genelindeki Uygulamaları.” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 8, no. 3 (2003): 1-15.
• Kurtulan, Ahmet. Kooperatifler Kanunu ve Açıklaması. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2007.
• Mülâyim, Ziya Gökalp. Kooperatifçilik. Ankara: Yetkin Yayınları, 2019. National Coöperatie Raad (NCR). Governance Code for Cooperatives 2019. https://cooperatie.nl/app/uploads/2024/03/Code-for-Cooperatives-2019.pdf.
• Özdamar, Mehmet. “6102 Sayılı TTK Hükümleri Çerçevesinde Anonim Şirketlere Ayni Sermaye Konulmasına İlişkin Çeşitli Sorunlar.” TFM Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi 1, no. 1 (2015): 143-156.
• Pfeiffer, O.A. “De Coöperatie als Tussenhoudstermaatschappij.” Vennotschap & Onderneming, Aflevering, nr. 5 (Mayıs 2007).
• Poroy, Reha, Ünal Tekinalp ve Ersin Çamoğlu. Ortaklıklar Hukuku I. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2021.
• Poroy, Reha, Ünal Tekinalp ve Ersin Çamoğlu. Ortaklıklar Hukuku II. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2019.
• Sangen, Ger J.H. van der. “De rol van Principles in het Coöperatiesrecht.” Tijdschrift voor Ondernemingsbestuur 2 Mei (2019): 36-43.
• Sangen, Ger. J. H. van der. “Netherland.” İç. International Handbook of Cooperative Law. Ed. Dante Cragogna, Antonio Fici and Henrÿ Hagen. Heitelberg: Springer, 2013.
• Ger J.H. van der Sangen. Rechtskarakter en financiering van de coöperatie. Deventer: W.E.J Tjeenk Willing, 1999.
• Treacy, Mary (editör). “The International Co-operative Alliance Statement on the Cooperative Identity.” Review of International Co-operation 88, no. 4 (1995): 85-86.
• Üstün, Yusuf ve Muhittin Aydın. Kooperatifler Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Walton, John K. “Co-operative Movement ve Rochdale Pioneers.” İç. The Oxford Companion to British History. Ed. John Cannon. Oxford: Oxford University Press, 1997.