TBMM’DEKİ İLK KADIN MİLLETVEKİLLERİNDEN ESMA NAYMAN VE MECLİS’TEKİ FAALİYETLERİ

Year 2016, Volume: 4 Issue: 7, 27 - 42, 27.01.2016

Erdem Çanak

https://doi.org/10.17067/ams.47874

Cited By: 2

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti, Mustafa Kemal Atatürk öndeliğinde emperyalist devletlere karşı verilen bir bağımsızlık mücadelesi neticesinde kurulmuştur. Bu nedenle Atatürk, bağımsızlık mücadelesinin kazanılmasından sonra ülkeyi muasır medeniyetler seviyesine çıkarmak için bir dizi inkılâp gerçekleştirmiştir. İnkılâpları yaparken ülkesinin bağımsızlığı için varını yoğunu ortaya koyarak mücadele etmiş olan Türk kadınını da unutmamıştır. Bu bağlamda kadınlara, çeşitli hakların yanı sıra 1934 yılında da milletvekili seçme ve seçilme hakkı verilmiştir. Türk kadınının ülke yönetiminde söz sahibi olmasını sağlayan bu inkılâp doğrultusunda, 1935 milletvekili seçiminde kadınlara da aday listelerinde yer verilmiştir. Seçim sonucunda ise 17 kadın milletvekili olarak meclise girmeye hak kazanmıştır. Bunlara kısa bir süre sonra gerçekleştirilen ara seçimle bir kadın milletvekili daha katılmıştır. Böylece, 1935-1939 yılları arasında görev yapmış olan V. Dönem TBMM’de 18 kadın milletvekili yer almıştır. Bu kadınlardan birisi de Seyhan milletvekili Esma Nayman’dır. Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kadın milletvekillerinden olan Esma Nayman ile meclisteki faaliyetleri ele alınmıştır.

Keywords

Esma Nayman, 1935 Milletvekili Seçimi, Adana, Seyhan.

References

• KAYNAKÇA
• Resmi Yayınlar
• Ayın Tarihi (1935)
• Resmî Gazete (1933-1935)
• TBMM Albümü (1920-2010), C.I (1920-1950), Ankara 2010.
• TBMMZC, 1. Devre, Cilt: 28; 5. Devre, Cilt: 1, 2, 18.
• TÜİK, Milletvekili Genel Seçimleri 1923-2011, Devlet İstatistik Enstitüsü Yayını, Ankara 2012.
• Süreli Yayınlar
• Cumhuriyet (1934-1935)
• Türk Sözü (1935)
• Yeni Adana (1935)
• Kitaplar ve Makaleler
• ARGUNŞAH, Hülya, Bir Cumhuriyet Kadını Şükûfe Nihal, Timaş Yayınları, Ankara 2002.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, C.II (1906-1938), Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 1997.
• AVCI, Cemal, III. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Yapısı ve Faaliyetleri (1927-1931), Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 2000.
• BOZKIR, Gürcan, “Türk Kadın Birliği”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları, S.9-10 (2000), s.99-116.
• ÇAVDAR, Tevfik, Müntehib-i Sani’den Seçmene, V Yayınları, Ankara 1987.
• GÜNEŞ, İhsan, “1923 Seçimlerinde Oylar Nasıl Kullanıldı”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Muammer Aksoy’a Armağan, C.XLVI (Ocak-Haziran 1991), s.253-264.
• …………….., Türk Parlamento Tarihi, V. Dönem (1935-1939), C.II, TBMM Vakfı Yayınları, Ankara 2001.
• GÖKÇİMEN, Semra, “Ülkemizde Kadınların Siyasal Hayata Katılım Mücadelesi”, Yasama Dergisi, S.10 (Eylül-Aralık 2008), s.5-59.
• GÜVENİR, Murat, “Seçim Sistemleri ve Ülkemizdeki Uygulama”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C.37, S.1 (1982), s.215-250.
• KILIÇ, Selda, “1876 Meclis-i Mebusanı ve Seçim Hazırlıkları”, OTAM, S.30 (2011), s.27-40.
• KURNAZ, Şefika, Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını (1839-1923), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1997.
• ÖNDER, Mehmet, Atatürk Konya’da, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 1989.
• SEZER, Ayten, “Türkiye’deki İlk Kadın Milletvekilleri ve Meclis’teki Faaliyetleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, S.42 (Kasım 1998), s.889-905.
• TOPRAK, Zafer, “Halk Fırkasından Önce Kurulan Parti, Kadınlar Halk Fırkası”, Tarih ve Toplum, S.51 (Mart 1988), s.30-31.
• TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Partiler, C.I, İletişim Yayınları, İstanbul 1998.
• Üçüncü Türk Dil Kurultayı 1936 (Tezler, Müzakere Zabıtlar), İstanbul 1937.
• TUNÇAY, Mete, T.C.’nde Tek Parti Yönetiminin Kurulması, Cem Yayınevi, İstanbul 1992.
• ZİHNİOĞLU, Yaprak, Kadınsız İnkılâp, Nezihe Muhiddin, Kadınlar Halk Fırkası, Kadın Birliği, Metis Yayınları, İstanbul 2003.
• Elektronik Kaynaklar
• http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/biliminsanlari/turkbilimadami/S-333-56.pdf
• http://www.kisiler.org/devlet-siyaset/fatma-esma-nayman-bilgi