Amasya İli ve İlçelerinin Renk Adlarıyla Oluşan Yer Adlarının Gramatikal Ve Bölgesel İncelemesi

Year 2022, Issue: 12, 133 - 159, 22.12.2022

Asena Yalnız

Abstract

Toponim veya Türkçe karşılığı olan yer adı, her türlü coğrafya unsurunun adlandırılması anlamını taşımaktadır. Başta dilbilim ve coğrafya bilimi olmak üzere çeşitli bilim dallarının araştırma konusu içerisine giren toponimler, insan ve coğrafya etkileşimini iki yönlü olarak ortaya koymaktadır. Bu sebeple insanın doğaya etkisi ve doğanın da insan üzerindeki etkisinin bir göstergesi konumunda olan toponimler, bu konuda önemli bilgiler vermektedir. Toponimi, kültür değerlerinin coğrafi mekândaki en görünür unsurlarından biridir. Aynı zamanda o yerin yalnızca coğrafi konumunu değil, nasıl bir kültüre sahip olduğu hakkında da bilgiler verebilmektedir. Bununla beraber toponimi, yer aldığı toplumun sosyo-kültürel değerlerini ve geçmişine dair bilgilerini de yansıtmaktadır. Bu sebeple yer adları üzerine yapılan her inceleme yadsınamayacak ölçüde değerlidir. Çünkü yer adları araştırması yapılan bir coğrafyanın, yalnızca coğrafi adlandırmaları hakkındaki bilgiye değil aynı zamanda o coğrafi bölgenin bünyesinde barınan milli ve kültürel değerler hakkındaki bilgiye de şahit olunmaktadır. Bu çalışmada Amasya ilinin merkez ve ilçelerinde bulunan renk adlarıyla meydana gelmiş yer adlarının gramatikal ve bölgesel incelemesi yapılmıştır. Çalışma esnasında Amasya ilinin ve ilçelerinin yer adbilimine kaynak olacak ölçüde materyale sahip olduğu görülmüştür. Yapılan bu çalışmayla asıl gayemiz toponimi yani yer adbilimine katkı sağlamaktır.

Keywords

Toponim, Toponimi, Amasya ili ve ilçeleri, Ad bilimi, Dil bilimi, Coğrafya bilimi, Coğrafi mekan

GRAMMATİCAL AND REGIONAL ANALYSIS OF PLACE NAMES FORMED BY COLOR NAMES OF AMASYA PROVINCE AND ITS DISTRICTS

Abstract

Toponym, often known as place names as the Turkish, refers to the naming all kinds of geographical elements. Toponyms, which are included in the research subjects of various sciences, especially linguistics and geography, reveal the interaction of humans and geography in two ways. For this reason, toponyms, which are an indicator of the effect of man on nature and the effect of nature on man, reveal significant clues as to this subject. Toponymy is one of the most visible elements of cultural values in
geographical space. Further, it can imply not only where that place is, but also what kind of culture it has. Moreover, the toponymy also reflects the socio-cultural values and knowledge of the past of the society in which it is located. Therefore, each type of research on place names is undeniably valuable. We witness not only the geographical naming of the geography, where place names are researched, but also the national and spiritual elements. In this research, the place names, which are formed with the color names
in the center and districts of Amasya province, were analyzed by grammatical and regional classification. During the research, we observed that the province of Amasya and all the districts of the city have enough material to be a source for onomastics. Our ultimate goal through this research is to contribute to the topic of toponymy within the framework of the science of place names.

Keywords

Toponym, toponymy, Amasya province and its districts, geographical space, geography, linguistics, onomastics.

References

• Başalan, Bekir (2019). Amasya Yer Adları Üzerine Bir Dil İncelemesi – Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bekdemir, Ünsal – Ertürk, Mustafa – Güner, İbrahim (2000). Iğdır İli’ndeki Yer Adlarının Kaynakları. Doğu Coğrafya Dergisi, S.4, S.273-299.
• Demir, Turan (2017). Amasya Merkez Yer Adları Üzerine Halk Bilimsel Bir İnceleme: - Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eren, Hasan (1989). Yer Adlarımızın Dili. Tday: Belletten, S.155-165.
• Güney, Emrullah (1996). Toponimik Terimlerin Sınıflandırılması. Türk Dil Ve Edebiyatı Dergisi, S.540, S. 619-630.
• Http://Amasya.gov.Tr/nufus. (Erişim tarihi:15.08.2022)
• Http://Cografyaharita.com/Turkiye/Amasya. (Erişim tarihi:12.08.2022)
• Özçağlar, Ali (2015). Yönetsel Coğrafya. Ankara: Nika Yayınevi.
• Şahin, İbrahim (2013).Türkiye Yer adbiliminde Terim Ve Tür Sınıflandırması Sorunları. Avrasya Terim Dergisi, C.1, S.1, S. 46 – 58.
• Şahin, İbrahim (2019). Adbilim. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Tümertekin, Erol - Özgüç, Nazmiye. (2002). Beşeri Coğrafya İnsan, Kültür, Mekan. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü (Erişim Tarihi:26.07.2022) Https://Sozluk.gov.Tr
• Uygur, Nermi (1967). Yer Adları. Türk Dili Dergisi, S.187,S. 495-502.
• Vardar, Berke (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual.
• Yavuz, Serdar- Şenel, Mustafa (2013). “Yer Adları (Toponim) Terimleri Sözlüğü”. Turkish Studies. S. 8/8, s. 2239-2254.