Uygur Urianhay Dili Üzerine Genel Bir Tanıtım

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 47 - 64, 01.06.2019

Bold Luvsandorj

Öz

Moğolistan’ın kuzeybatısında yer alan Hövsgöl ((köp ‘büyük, çok’ + su ‘su’+ köl ‘göl’– çok sulu göl) Gölü havzası doğal güzelliği nedeniyle sadece ekoturizmi meraklısı değil bu alandaki araştırmacıların dikkatini çekmekle kalmayıp bölgede yaşayan Duha, Uygur-Urianhay, Darhad, Hotgoid, Buriat ve gibi dil ve kültürel açısından önemli özelliklere sahip olan Moğol ve Türk kökenli halkların yaşadıkları bir coğrafya olarak dilbilimci, halkbilimci, tarihçi, antropolog, folklor ve kültür araştırmacıları için dikkate değer bir bölge olmaktadır. Dolayısıyla XX. asrın başlarından itibaren yerli (Moğolistanlı) ve uluslararası bilim insanları söz konusu bölgede yaşayanların dili, kültürü ve etnografyası üzerine birtakım araştırmalar yapıp yeni bilimsel verilerini bilim dünyasına sunmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Moğolistan, Duhalar, Uygur-Urianhay

Kaynakça

• Айдоров Г. 1971. Язык орхонских памятников древнетюркской письменности VIII века. Редактор А.Ибатов. АлмаАта.
• Бадамхатан С. 2004. Эрдэм шинжилгээний бүтээлүүд. I-II боть. Уб.,
• Базылхан Б. 1977. Казак-монгол толь. Уб.,
• Бобровников А.А. 1849. Грамматика монгольско-калмыцкого языка. Казань
• Болд Л. 1978. Особенности уйгуро-урянхайского языка. Уб.,
• Владимирцов Б.Я. 1929. Сравнительная грамматика монгольского письменного языка и халхаского наречия. Л.,
• Гаадамба Ш. 1990. Монголын нууц товчоо судлалын зарим асуудал. Уб.,
• Дамдинсүрэн Ц. 1990. Монголын нууц товчоо (Хуучин монгол хэлнээс одоогийн монгол хэлэнд буулгав). Уб.,
• Дашдорж Ж, Ренчинсамбуу Г. 2008. Монгол ардын зүйр цэцэн үг. Уб.,
• Исхаков Ф.Г., Пальмбах А.А. 1961.
• Грамматика тувинского языка. М.,
• Кара Д. 1972. Книги монгольских кочевников. М.,
• Кононов А.Н. 1980. Грамматика языка тюркских рунических памятников. (VII-IX вв.). М.,
• Лигети Л. 1969. Табгачский язык- диалект сяньбийского- “Народы Азии и Африки”. №1, с.107-117.
• Лувсанвандан Ш.1975. Монгол дөрвөлжин үсгийн зүйлийг галиглах тухай асуудалд - “Хэл зохиол”. XI боть. Уб.,
• Лувсандэндэв А.2002. Монгол үндэсний утга зохиолын хэл бүрэлдэн тогтсон нь. Уб.,
• Монгол улсын угсаатны судлал. 1996.III боть. Уб.,
• Наделяев М.В., нар. 1969. Древнетюркский словарь. М.,
• Наделяев М.В., нар. 1969. Древнетюркский словарь. М.,
• Pelliot P. Histore secrete des Mongols §239.
• Поппе Н.Н. 1938. Монгольский словарь Мукадимат ал-Адаб. М.-Л.,
• Рамстедт Г.И. 1967. Монгол ном бичгийн хэл, хүрээний аман аялгуу хоёрыг авиазүйгээр харшуулсан нь - “Хэл зохиол судлал”. T-IV. Уб.,
• Рашид эд-Дин. Сборник летописей. Т.1. к.1. с.123.
• Санжеев Г.Д. 1961. Сравнительная грамматика монгольских языков. М.,
• Сүхбаатар Г. 1971. Сяньби. Уб.,
• ТМТ. 2006. Турк-монгол толь. Редактор Н.Заяа, А.Ханифе, У.Юсуф,Е.Ахмет. Уб.,
• Тодаева Б.Х. 1973. Монгорский язык. М.,
• Хаттори Ш. 1961. Анх монгол хэлний урт эгшиг- “ОУМЭ-ийн анхдугаар их хурал”. Уб., 2-р дэвтэр.
• Цэвэл Я. 1966. Монгол хэлний товч тайлбар толь. Уб.,
• Цэрэнсодном Д. 2000. Монголын нууц товчоо. Уб.,
• Чоймаа Ш. 2011. Монголын нууц товчоо (Эртний үг хэллэгийн түгээмэл тайлбартай шинэ хөрвүүлгэ). Редактор Д.Төмөртогоо. Уб.,
• Eldentei, Artajav. 1986. Mongγol-un niγuča tobčiyan-seyiregülel tayilburi. Köke qotа.