KONYA DELİBAŞ MEHMED İSYANI SIRASINDA İSYANCILARA ESİR DÜŞEN HÂKİMİYET-İ MİLLİYE GAZETESİ MUHABİRİ ENSARİ BÜLEND BEY’İN HATIRALARI

Year 2012, Volume: 1 Issue: 1, 111 - 135, 18.03.2016

Serpil Sürmeli

Abstract

Yukarıdaki hatıralar, Konya Delibaş Mehmed isyanı sırasında isyancılara esir düşen,
Hâkimiyet-i Milliye Gazetesi Muhabiri Ensari Bülend Bey’e aittir.
Ensari Bülend Bey, 29 Eylül 1920’de gazetesine haber konusu bulmak üzere
Afyonkarahisar’dan trenle Konya’ya geldi ve tren garının hemen yanında bulunan Bağdat
Oteli’ne yerleşti. Ertesi gün çıktığı şehir gezisinde uzun zamandır görmediği yeğeni ile
karşılaştı. Sohbet sırasında yeğeninden Konya’nın içinde bulunduğu durum ve şehirde o
sırada çıkacak bir isyan hareketine dair güçlü söylentilerin olduğu haberini aldı. Fakat bu
habere inanmadı. Ancak aynı otelde kalan Konya Mıntıka Kumandanı Avni Bey’le yaptığı
görüşmede bu haberin doğru olduğunu öğrendi. 1 Ekim akşamı Avni Bey isyan hareketine
karşı koymak üzere Alâeddin Tepe’ye gideceğini isterse kendisiyle gelmesini yada yakında
bulunan Jandarma Mektebi’ne gitmesini tavsiye etti. Jandarma Mektebi’ne gitmeye karar
veren Ensari Bülend Bey, yolda isyancılarla karşılaştı. Kısa bir çarpışmadan sonra koşarak
Jandarma Mektebi’ne geldi. İsyancılara burada bulunan sınırlı kuvvetlerle birlikte karşı
koydu. Ancak isyancıların binaya topluca saldırısı üzerine beraberindekilerle esir düştü.
Dövülerek soyuldu ve Piri Paşa Dergâhı’na Konyalı diğer mağdurlarla birlikte hapsedildi.
Esir kafilesiyle öldürülmek üzere şehrin 20 km dışında bataklık bir alana götürüldü. Bu
sırada isyancıların başı Delibaş Mehmed’in gelmesi ve kendilerini Saraç Kemal’in şefaati
üzerine affettiğini açıklamasıyla ölümden kurtuldu. Şehre döndükleri sırada Konya’ya
askeri kuvvetlerin girdiğini öğrenen isyancıların kafileyi bırakıp kaçtıklarına şahit oldu.
Delibaş Mehmed isyanın özel bir kesitini canlı ve akıcı diyaloglarla aktaran bu hatıralar,
ilginçtir ki, haber konusu bulmak için Konya’ya gelen bir muhabirin bizzat kendisinin
haber konusu olmasıyla ilgilidir.

Keywords

Ensari Bülend Bey, Delibaş Mehmed, Konya Mıntıka Kumandanı Avni Bey, İsyancılar ve Konya, Konya 1920

References

• Avanas, Ahmet, Milli Mücadele’de Konya, Atatürk Araştırma Merkezi Ankara, 1998
• Coşar, Ömer Sami, Milli Mücadele Basını, İstanbul, 1964 Erten, Süleyman Fikri, Milli Mücadele’de Antalya, Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Kültür Yayını, Antalya, 20072
• İnuğur, M. Nuri, Basın ve Yayın Tarihi, Der yayınları, İstanbul, 19944
• Nebioğlu, Osman, 100 Meşhur Türk, Nebioğlu Yayınevi, İstanbul, 1955. Oral, F. Süreyya, Türk Basın Tarihi 1919-1965 Cumhuriyet Dönemi, İkinci Kitap,
• Doğuş Matbaacılık ve Ticaret Ltd. Şti., Ankara, 1968 Topuz, Hıfzı, II. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 20032
• Turan, Tufan-E. Tüylü Turan “Libya’nın Tarihi Gelişimi İçerisinde Senusilik, TürkSenusi ve Türkiye-Libya İlişkileri” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4/19 (Güz 2011) Ordu
• Türk İstiklal Harbi, V, İstiklal Harbinde Ayaklanmalar (1919-1921), Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1974
• Türk Parlamento Tarihi, Milli Mücadele ve TBMM I. Dönem 1919-1923, III, TBMM Vakfı yayınları, Ankara, 1995
• Yılmaz Hayri Fehmi-Şevket Dönmez “Tarihi Miras Konya Alâeddin Tepesi” NTV Tarih, 34 (Kasım 2011) İstanbul Anadolu’da Yenigün