İBN HÂLEVEYH VE “İ'RÂBU SELÂSÎNE SÛRE MİNE'L-KUR'ÂN” ADLI ESERİ / Ibn Khâlawayh and His Work Named ‘I’râb Thalâthîn Sûra min al-Qur’ân’

Year 2002, Issue: 17, - , 30.06.2002

Orhan Atalay

Abstract

ÖZET
Dil, varlık ve düşünce arasında birbirlerini tamamlayıcı zorunlu
bir ilişkiler sistemi bulundugu tezi, ispata ihtiyaç duymayacak kadar açıktır. Keza, kendisine has düşünce yetisiyle varlığı "bilme ve tanıma" ameliyesinde bulunan insanın kendisinden asla müstağni kalamayacağı yegane aracın dil olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu zorunluluktan olsa gerektir ki, insanlık tarihinin çok erken dönemlerinden itibaren "dil" olgusu üzerinde yoğun fikri ve zihni çabaların varlık bulduğunu görüyoruz. İnsanı bu tür bir çabaya yönlendiren önemli saiklerden birisi de, şüphesiz ki, kutsalı anlama ve tanıma güdüsüdür. Nitekim dile ilişkin en erken çabaların kutsal kitaplardaki içkin ilâhî muradı anlamaya tahsis edilmiş olması bir rastlantı değildir. Bu durum İslâmî gelenek için de gerçekliğini korumuş ve en erken dönemlerden itibaren sahih anlamına ulaşmak amacıyla Kur'an'ın diline ilişkin sağlıklı çözümlemelere yönelik oldukça önemli çabalar ortaya konmuş olup; "İ'râbu'l-Kur'ân" literatürü de bunlardandır. İslâm'ın dördüncü asrında yaşamış ve "İ'râbu Selâsîne Sûre mine'l-Kur'ân" isimli eseriyle bu tür bir kültürel mirasa katkı sağlamış önemli simalardan birisi de, şüphesiz ki, İbni Haleveyh'tir.
Anahtar Kelimeler: Dil, Varlık, Düsünce, İ'râb, İ'rabu'l-
Kur'ân, İbni Hâleveyh, İ'râbu Selâsîne Sûre mine'l-Kur'ân.

ABSTRACT

The thesis that there is between language, thought and existence a order of complementary contacts is clear which to prove it is unnecassary. Identically, we can say quietly that, by his power of thought, mankind, in his act to know and mean the existence, could not be indepence to language. It must be from this necessary, as from early date, we find a lot of efforts on the language. One of factors impeling mankind to these issues is, undouptly, desire of meaning and knowing the sacred. As of matter that, the earliest efforts on language which had peculiared to meaning and knowing the sacred book isn't
be a coincedence. This reality is validity for Islâm too. From early dates, much efforts that means the real and truth meaning of Kur'an have came into being. One of these efforts is named "I'rabu'l-Kur'an". Ibni Hâleveyh who lived in four century, by his that book "I'rabu Selâsîne Sûre mine'l-Kur'an", is one of master of these efforts.
Key Words: Language, Existence, Thought, I'râb, I'râb al-Qur'ân, Ibn Khâlawayh, I'râb Thalâthîn Sûra min al-Qur'ân.

Keywords

-