MEHMET ÂKİF’TE MİLLÎ BİRLİK DÜŞÜNCESİ

Year 2009, Issue: 32, 11 - 34, 30.12.2009

Musa Bilgiz

Abstract

Âkif, hayatı boyunca vatanını ve milletini sevmiş ve bu yolda hiçbir
fedakârlıktan kaçınmamıştır. O, milletini severken ırk üstünlüğü iddiasında
bulunmamıştır. Çünkü İslam'a göre ırk ögesi, insanlara fıtrî bir üstünlük
sağlamamaktadır. Âkif, milletleri parçalayan ve yok olmaya sürükleyen ırkçılığa
şiddetle karşı çıkmış ve onunla mücadele etmiştir. Âkif, milliyetçi ayrılıklar
karşısında birliği ve kardeşliği tavsiye etmiştir. Bunun dini ve insani bir zorunluluk
olduğunu bütün gücüyle haykırmıştır. Birlik ve beraberliği tavsiyede, Âkif‟in
dayandığı kaynak dindir. Âkif‟e göre din, insanlar arasındaki birliği sağlayan en
kuvvetli bağdır. O, birlik ve beraberlikten uzaklaşmayı Allah‟tan uzaklaşmak olarak
değerlendirir

Keywords

Mehmet Âkif, Irkçılık, Kur‟an, İslam

References

• Okay, M. Orhan - Düzdağ, M. Ertuğrul “Mehmet Akif Ersoy”, İslam Ansiklopedisi, TDV, 28 / 434
• Meriç, Cemil, Kültürden İrfana, İnsan Yayınlan, İstanbul, 1986, s. 223
• Okay, M. Orhan - Düzdağ, M. Ertuğrul, c. 28 / 434-436
• Sebilu‟r-Reşad, c. 9-2, Sayı: 231-49, s. 390-392.
• Düzdağ, Ertuğrul, Mehmet Akif Ersoy Hakkında Araştırmalar 1, İFAV. Yay., İst. 1987,, s.73.
• Topçu, Nurettin, Mehmet Akif, Dergah Yay., İst., 1998, s.38
• Timurtaş, Faruk Kadri, Mehmet Akif ve Cemiyetimiz, Kültür ve Turizm Bak.,Yay., Ank., 1987, s.53;
• Kabaklı, Ahmet, Mehmet Akif, Türk Edebiyat Vakfı Yay., İst., 1984, s. 67 Kabaklı, s. 43, 52
• Sebilü‟r-Reşâd, c. 8-1, Sayı: 208-26, s. 493-494.
• Esed, Muhammed, Kur‟an Mesajı, çev., Cahit Koytak-Ahmet Ertürk, İşaret Yay., İst., 1996, III, 1058, dipnot: 16
• Acluni, İsmail b. Muhammed, Keşfu‟l-Hafa, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 1988, 1/312, hadis no: 1007 ; İbn Ebi Dünya, Mekârimu‟l Ahlak, Abdullah Ebu Bekr el-Kureşi, Mektebetu’l-Kur’an, Kahire, 1411, s. 18
• Tirmizi, Tefsir, 49; el-Muttaki, el-Hindi, Kenzu‟l -Ummal, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut, 1989, 1/ 452; hadis no: 1296
• Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'ân Dili, Eser Kitabevi, İst, 1971, 6/4479
• Sebilu‟r-Reşad, C.8-1, Sayı: 192-11, s. 193-194; Abdulkadiroğlu, Abdulkerim - Abdulkadiroğlu, Nuran, Mehmed Akif‟in Kur‟an-ı Kerim‟i Tefsiri Mev‟ıza ve Hutbeleri, Diyanet İşleri Başk. Yay., Ank., 1991, s.35; Şengüler, İsmail Hakkı, Açıklamalı Mehmed Akif Külliyatı, Hikmet Neşriyat, İst., 1992, C. 9/61
• Sebilu‟r-Reşad, c.8-1, Sayı: 198-16, s. 293-294.
• Sebilu‟r-Reşad,c.9-2, Sayı: 212-30, s. 62-63; konunun şiirsel ifadeleri için bkz., Safahat, s.178-179; 205; 461-462.
• Sebilu‟r-Reşad, c.9-2, Sayı: 213-31, s. 81-82.
• Konuyla ilgili âyetler için bkz. Bakara, 2/130, 135; Al-i İmran, 3/95; Nisa, 4/125; En’am, 6/161; Nahl,16/123; Hac, 22/78.
• Sebilu‟r-Reşad, c.9-2, Sayı: 214-32, s.101-102.
• Buhari, Mesacid, 54, Mezalim, 6, Edeb, 36; Müslim, Birr ve’s-Sıla, 45; Tirmizi, Birr ve’s-Sıla, 18; Nesai, Zekat, 67; İbn hibban, Sahihu İbn Hibban, Müessesetu’r-Risale, Beyrut, 1993, 6/163
• Sebilu‟r-Reşad, c. 9-2, Sayı: 230-48, s. 373-376
• Ersoy, Mehmet Akif, Safahat, Haz: M. Ertuğrul Düzdağ, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 1987, s. 163164
• Ersoy, Safahat, s.187; kaltaban: namus duygusundan yoksun olan kişi
• Buhari, İman, 6; Müslim, Îmân, 17; Tirmizî, Kıyâme, 59; Nesâî, Îmân, 19, 33; İbn-i Mâce, Mukaddime, 9, Cenâiz, 1; Dârimî, İsti'zân, 5, Rikâk, 29.
• Enfal, 8/25
• Ersoy, Safahat, s. 249-251
• Ersoy, Safahat, s.273
• Ersoy, Safahat, s.278
• Ersoy, s.249
• Ersoy, s. 423
• Erkân: Direkler, temeller
• Ersoy, s. 424
• Sebilu‟r-Reşad, c. 9-2, Sayı: 212-30; s.62-63
• Sebilu‟r-Reşad, c. 15, sayı: 382, s.331-332
• Sebilu‟r-Reşad, c. 8-1, sayı: 195-13, s.233-234
• Ersoy, s. 423-424
• Sebilu‟r-Reşad, c. 9-2, Sayı: 213-31, s. 81-82
• Okay, Orhan, Mehmet Akif Bir Karakter Heykelinin Anatomisi, Akçağ Yayınları, Ankara, 2005, s. 79, 83-84
• Ersoy, s.436
• Müslim, İmare, 53, 54, 57; Ebu Davud, Edeb, 112; el-Muttaki, el-Hindi, 3/916, hadis no: 7657
• Bkz. Fatır, 35/28
• Sebilu‟r-Reşad, c. 18, sayı: 465, s. 267-271
• Şengüler, c. 9, s. 144, 253, 254.
• Ersoy, s. 188
• Sebilu‟r-Reşad, c. 8-1, sayı: 198-16, s. 293-294
• Müslim, Birr, 33; İbn Mâce, Zühd, 9; İbn Hibban, 2 /119; Ebu Nuaym, Hilyetu‟l-Evliya, Daru’l-Kitabi’lArabi, Beyrut, 1405, 7/124
• Ayrıca bkz. et-Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir, Camiu'l-Beyan an Te„vili Ayi‟l-Kur'ân, tah: M. Muhammed Şakir, Daru'l-Maarif, Kahire, 1119, 1/514; en-Nehhas, Ebu Cafer, Meani‟l-Kur‟an, tah. M. Ali es-Sabunî, Camiatu Ümmi’l-Kura, Mekke, 1.b, 1409, 1/453; en- Nesefi, Ebu'l Berekât Abdullah, Medariku‟t-Tenzi‟l ve Hakaiku‟t-Te‟vil (Tefsiru'n-Nesefî) , Kahraman Yay., İst., 1984, 1/173; Elmalılı, 2/1152
• Elmalılı, 2/1152
• Sebilu‟r-Reşad, c. 9-2, Sayı: 213-30. Tefsir kaynaklarımızda hablullah’ın, taat, cemaat ve ahd anlamlarına geldiği de bildirilmiştir. Bkz. İbn Kesir, Ebu’l-Fida İsmail, Tefsiru‟l-Kur‟ani‟l-Azim, Daru Kahraman, İstanbul, 1985,2/73; Elmalılı, 2/1152
• el-Kurtubi, Ebu Abdillah, el-Cami‟u li Ahkami‟l-Kur‟an, (baskı yeri ve tarihi yok), 8/27
• Sebilu‟r-Reşad, c. 8-1, Sayı: 195-13, s. 233-234
• İbn Hibban, 1/330; el-Muttaki, el-Hindi, 1/323, hadis no: 923; el-Münavi, Abdu’r-Rauf, Feyzu‟l-Kadir, el-Mektebetu’t-Ticariyyeti’l-Kübra, Mısır, 1356, 4/548
• Şar Balkanı, Makedonya ve Kosova bölgesinin en yüksek dağıdır. www.ukid.org.tr/gora_tulin/1_bolum.pdf
• Sebilu‟r-Reşad, c. 9-2, Sayı: 213-30
• Sebilu‟r-Reşad, c. 9-2, Sayı: 213-30
• Sebilu‟r-Reşad, c. 9-2, Sayı: 213-31, s. 81-82
• Sebilu‟r-Reşad, c. 8-1, Sayı: 195-13, s. 233-234
• İsfehani, Rağıb, Müfredatu Elfazi‟l-Kur'ân, tah: Safvan Adnan Davudî, Daru'l-Kalem, Şam, 1997, s.269
• Buhârî, Mezâlim, 5, Salât, 88; Tirmizî, Birr, 18; İbn Hibban, 1/467; Ebu Bekr el-Beyhaki, Sünenu‟lBeyhaki el-Kübra, Daru’l-Baz, Mekke, 1994, 4/90; İbn Mubarek, ez-Zühd, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 1/118; el-Muttaki, el-Hindi, 1/238; Hatib et-Tebrizi, Mişkatu‟l-Mesabih, Mektebetu’l-İslami, Beyrut, 1405, 3/74
• Sebilu‟r-Reşad, c. 9-2, sayı: 230-248, s. 373-376
• Müslim, İman, 93-94; Ebu Davud, Edeb, 131; Tirmizi, İsti’zan, 1; Kıyamet, 56; İbn Mace, Mukaddime, 9, Edeb, 11.
• Buhari, Edeb, 27; Müslim, Kitabu’l-Birr ve’s-Sıla ve’l-Adab, 17; el-Muttaki, el-Hindi, 1/267
• Sebilu‟r-Reşad, c. 9-2, sayı: 231-49, s. 389-395
• Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yay., İst., 1999, s. 433; Emiroğlu, Kudret- Aydın, Suavi, Antropoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yay., Ank., 2003, s. 406; Marshall, Gordan, Sosyoloji Sözlüğü, çev: Osman Akınhay- Derya Kömürcü, Bilim ve Sanat Yay., Ank., 1999, s. 438; Budak, Selçuk, Psikoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yay., Ank, 2000, s. 375
• Şengüler, c. 10/268