HARFÎ VE TEFSİRÎ TERCÜMENİN İŞLEVSELLİĞİ VE AKTÜEL DEĞERİ

Year 2010, Issue: 33, 171 - 186, 30.12.2010

Abdulcelil Bilgin

Abstract

Usûlü’t-Tefsir ve Ulûmu’l Kur’ân ile ilgili eserlerde, Kur’ân’ın başka dillere
çevirisi incelendiğinde genel olarak iki tür çeviriden bahsedildiği görülmektedir: Harfî
ve tefsirî tercüme… Müellifler, harfi tercümenin, çeşitli nedenlerle, Kur’ân-ı Kerim için
mümkün olamayacağını ittifakla kabul ederken; en uygun yöntemin, daha işlevsel ve
kolay olduğu gerekçesiyle tefsirî tercüme olduğunu belirtirler. Bizce de Kur’ân’ı başka
dile çevirme konusunda harfî tercüme işlevsel bir değere sahip değildir; ancak tefsirî
tercüme de gerektiği kadar işlevsel ve aktüel bir değere ulaşamamıştır. Nitekim
Kur’ân’ın Türkçe çevirilerine baktığımızda; birçok mealde, tefsirî tercüme yönteminin
işlevsel bir değer kazanamadığını; önemli oranda harfî tercüme yönteminin
uygulandığını, ama başarılı olunamadığını görürüz.

Keywords

Kur’ân, Tercüme, Harfi Tercüme, Tefsiri Tercüme

References

• Akdemir, Salih, Son Çağrı Kur‟an, Ankara Okulu Yay. , Ank. 2004.
• Akk, Halid Abdurrahman, Usulü‟t-Tefsir ve Kavaiduhu, Darü‟n-Nefais, Lübnan, 2007.
• Albayrak, Halis, Tefsir Usulü, Şule Yay. , İstanbul, 1998.
• Altuntaş, Halil, Kur‟an‟ın Tercümesi ve Tercüme ile Namaz Meselesi, T.D.V. Yay. , Ankara.
• Altuntaş, Halil-Şahin, Muzaffer, Kur‟an-ı Kerim Meâli, D. İ. B. , Ankara, 2007.
• Atay, Hüseyin, Kur‟an-ı Kerim ve Türkçe Anlamı, S/E/K Yay. , Ankara, 1995.
• Ateş, Süleyman, Kur‟an-ı Kerim ve Türkçe Meali, Kılıç Kitabevi Yayın ve Dağıtım, Ankara, Ts.
• Aydüz, Davut, Tefsir Tarihi, Çeşitleri ve Konulu Tefsir, Işık Akademi Yay. , İstanbul, 2010.
• Ayverdi, İlhan, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Kubbealtı Yay. , İstanbul, 2008.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Kur‟ân-ı Kerim ve Türkçe Meâl-i Âlisi, Akçağ Yay. ,1996.
• Bulaç, Ali, Kur‟an-ı Kerim ve Türkçe Anlamı, Çıra Yay. , İstanbul, 2009.
• Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usulü, T.D.V. , Ankara, 2006.
• Çantay, Hasan Basri, Tefsirli Kur‟an Meali: Kur‟an-ı Hâkim ve Meal-i Kerim. Haz: M. A.Yekta Saraç. Risale Yay. , İstanbul, 2005.
• Çiçek, Halil, 20. Asırda Kur‟ân İlimleri Çalışmaları, Timaş Yay. , İstanbul, 1996.
• Çörtü, M.Meral, Arapça Dilbilgisi ( NAHİV ), İFAV Yay. , İstanbul, 2008.
• D.İ.B, Kurul; Dini Kavramlar Sözlüğü, Ankara, 2009.
• Davudoğlu, Ahmet, Kur‟an-ı Kerim ve İzahlı Meali (Türkçe Anlamı), Çelik Yay. , İstanbul, 1981.
• Demirci, Muhsin, Kur‟ân ve Yorum, Ensar Yay. , İstanbul, 2006.
• Demirci, Muhsin, Tefsir Terimleri Sözlüğü, İFAV Yay. , İstanbul, 2009.
• el-Haşimi, Ahmed b. İbrahim b. Mustafa, el-Kavaidu‟l Esasiyy li‟l-luğati‟l -Arabiyye, Tahk. : Muhammed Ahmed Kasım, el-Mektebetu‟l-Asriyye, Beyrut.
• Eliaçık, İhsan, Yaşayan Kur‟ân, İnşa Yay. , İstanbul, 2008.
• er-Racihî, Abduh, et-Tatbiku‟n-nahvi, Daru nehdeti‟l Arabiyyeti, Lübnan, 2004.
• Hacımüftüoğlu, Halil, Kur’an Tercümelerinde Yöntem Sorunu, İz Yay. , İstanbul, 2008, s. 237-238.
• Eryarsoy, Beşir – Ağırakça, Ahmed, Kur‟an-ı Kerim ve Türkçe Meali, Buruc Yay. , İst. 1997.
• ez-Zerkani, Muhammed Abdülazim, Menahilu‟l-İrfan fi Ulumi‟l-Kur‟ân, Daru‟l-Fikr, Lübnan, 1996.
• Gencan, Tahir Necat, Dilbilgisi, Ayraç Yay. , Ankara, 2001.
• Gürbüz, Faruk, Tercüme Problemleri ve Mealler, İnsan Yay. , İstanbul, 2004.
• Hacımüftüoğlu, Halil, Kur‟an Tercümelerinde Yöntem Sorunu, İz Yay. , İstanbul, 2008.
• Hamidullah, Muhammed-Yaşaroğlu, Macit, Kur‟ân Tarihi, D.İ.B. Yay. , Ankara, 1991.
• Hayrat Neşriyat İlmi Araştırma Merkezi Meâl Heyeti, Kur‟an-ı Kerim ve Muhtasar Meali, Hayrat Neşriyat, İstanbul, 2001.
• Hizmetli, Mustafa, Kur‟an-ı Kerim‟in Türkçe Anlamı, Birleşik Yay. , İstanbul, 1997.
• Işıcık, Yusuf, Kur‟an Meâli, Konya İlahiyat Derneği, Konya, 2008.
• İbn-i Manzur, Ebu‟l-Fadl Cemaluddin Muhammed b. Mükerrem, Lisanu‟l- Arab, Daru‟l-Fikr, Beyrut, 1994.
• İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur‟ân, Düşün Yay. , İstanbul, 2009.
• Koçyiğit, Talat, Kur‟an-ı Kerim ve Türkçe Meali, Kılıç Kitabevi, Ankara, 1993. Kur‟an-ı Kerim.
• Okiç, M. Tayyib, Tefsir ve Hadis Usulünün Bazı Meseleleri, Nun Yay. , İstanbul, 1995.
• Özel, Mustafa, Kur‟ân ve Tefsir Terimleri Sözlüğü, Kayıhan Yay. , İstanbul, 2006.
• Öztürk, Abdulvehhap, Kur‟an- ı Kerim ve Meali, Emek Ofset Yay. , Ankara, Ts.
• Öztürk, Mustafa, Kur‟ân-ı Kerim Meali, Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri, OTTO, Ankara, 2008.
• Öztürk, Mustafa, Meal Kültürümüz, Ankara Okulu Yay. , Ankara, 2008.
• Öztürk, Yaşar Nuri, Kur‟an-ı Kerim ve Türkçe Meali, Yeni Boyut, İstanbul, 2008.
• Paçacı, Mehmet, Kur‟ân‟a Giriş, İSAM Yay. , İstanbul, 2006.
• Pilancı, Hülya, Anlatım Bozuklukları, Anadolu Üniv. , Yay. , http: // www. aof. anadolu. edu. tr/ kitap/IOLTP/2272. /unite 12, s. 222. Erişim: 25. 06. 2010.
• Piriş, Şaban, Kur‟an-ı Kerim‟in Türkçe Anlamı, İlkbahar Yay. , İstanbul, 1998.
• Sevinç, Resul, Arapçada Cümle Yapısı, Ensar Yay. , İstanbul, 2007.
• T.D.K. , Büyük Türkçe Sözlük, Ankara, 1988.
• Taberî, Muhammed İbn-i Cerir, Camiu‟l Beyan fi Te‟vili‟l-Kur‟ân, Daru‟l- Kutubi‟l- İlmiyye, Beyrut, 2009.
• Ünal, Ali, Kur‟an-ı Kerim ve Açıklamalı Meali, Define Yay. , İstanbul, 2008.
• Varol, Ahmet, Kur‟an-ı Kerim Meali, Madve Yay. , İstanbul, 1997.
• Yavuz, A. Fikri, Kur‟an-ı Kerim ve Meal-i Âlisi, Sönmez Neşriyat, İstanbul, 1974.
• Yazır, Elmalılı Hamdi, Kur‟ân-ı Kerîm ve Meâli (Haz. ve Notl. : Dücane Cündioğlu), İslamoğlu Yay. , İstanbul, 1993.
• Yıldırım, Suat, Kur‟an-ı Hâkim ve Açıklamalı Meali, Işık Yay. , İstanbul, 2002.
• Zehebî, Muhammed Hüseyn, et-Tefsir ve‟l-Mufessirûn, Mektebetu Vehbe, Kahire, 1995.
• Zemahşeri, Ebu‟l Kasım Mahmud b. Ömer, el-Keşşaf an-Hakaiki‟t-Tenzil ve „Uyuni‟l- Ekavil fi Vucuhi‟t-Te‟vil, Tahk. ve Tahric: Adurrezak el-Mehdi, Dar-u İhya-i Turasi‟l-Arabî, Beyrut, 1997.